Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

446 Smetius Sr. (Smith), Johannes, en Smetius Jr., Johannes

Aken, 10 oktober 1590 - Nijmegen, 30 mei 1651; Nijmegen, 1 mei 1636 - Nijmegen, 15 mei 1704

Smetius Sr. studeerde in Harderwijk en Heidelberg theologie. Na vanaf 1613 in Sittard gestaan te hebben werd hij twee jaar later predikant en hoogleraar in Sedan. Deze episode duurde echter maar kort want in 1618 kwam hij naar Nijmegen. Daar speelde hij een verzoenende rol in de strijd tussen remonstranten en contraremonstranten. Zijn grote collectie oudheden, die betrekking had op de Nijmeegse geschiedenis, genoot internationale faam.

Zijn zoon Johannes Smetius Jr. werd na een studie in de theologie te Leiden predikant in Ubbergen, Weurt en Nijmegen. In de laatste plaats stond hij vanaf 1679 tot zijn dood. Hij gaf het werk van zijn vader uit (zie: b en c).

a Oppidum Batavorum, seu Noviomagum. Liber singularis. Quo ostenditur, Batavorum oppidum Corn. Tacito lib. Hist. V, CXIX, memoratum, esse Noviomagum; eademque opera plurima traduntur quae Batavorum originibus, historiae, reique publicae et antiquariae illustrandae faciunt. Amstelodami 1645 [166 pp.; 4^o] - Nijhoff/Van Hattum, 283.

Ook het jaar van uitgave 1644 komt voor.

b Antiquitates Neomagenses sive notitia rarissimarum rerum antiquarum, quas in veteri Batavorum oppido studiose comparavit, Johannes Smetius, pater et filius. In qua annuli, gemmae, amuleta, claves, styli, tintinnabula, fibulae, lampades, arae, marmora, mensurae, pondera, statuae, sigilla, lagenae, vasa, atque alia antiquorum monumenta explicantur: et varia Romanorum numismata hactenus non visa illustrantur. Noviomagi Batavorum 1678 [283 pp.; 4^o].

Uitgegeven door Johannes Smetius Jr.

c Chronyck van de oude stadt der Batavieren: waer in (nevens de beschryvinge van

[p. 386]

Nymegen) de eerste oorspronck van deze landen, de achbaere oudtheydt van dese stadt, de voortreflickheyt van haere privilegien, en de voornaemste geschiedenissen van de voorige eeuwen kortelick vertoont worden. Nijmegen [1678 of later] [177 pp.; 12^o] (lopend tot 1590), [1785], [1818] - Nijhoff/Van Hattum, 284-286.

Uitgegeven door Johannes Smetius Jr. De uitgave [1785] werd vervolgd door J. in de Betouw en namens deze door G.C. in de Betouw ondertekend. De eerste bracht het werk in [1818] uit met een nieuw vervolg (zie: 56, h).

Literatuur

Van der Aa, XVII, 753-756 (Smetius Sr.), 756-757 (Smetius Jr.); ADB, XXXIV, 481-482 (Smetius Sr.); BLGNP, III, 335-336 (Smetius Sr.), 336-337 (Smetius Jr.); NNBW, V, 756-757 (Smetius Sr.), 757 (Smetius Jr.); H.D.J. van Schevichaven, ‘Onze Romeinsche oudheden en verzamelingen daarvan’, in: idem, Penschetsen uit Nijmegens verleden (3 dln.; Nijmegen, 1898-1904) II, 268-279; A.V.M. Hubrecht, ‘Die Sammlung Johannes Smetius, Vater und Sohn, in Nijmegen 1618-1704’, in: Festoen, opgedragen aan A.N. Zadoks-Josephus Jitta bij haar zeventigste verjaardag. (Scripta archeologica Groningana 6; Groningen, 1976) 335-342.