Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

271 Kluit, Adriaan

Dordrecht, 9 februari 1735 - Leiden, 12 januari 1807

Na een studie te Utrecht bij P. Wesseling* en Chr. Saxe* werd Kluit in 1760 praeceptor aan de Latijnse school in Rotterdam en een jaar later in 's-Gravenhage. In 1764 werd hij rector in Alkmaar en in 1768 in Middelburg. Hier kreeg hij vervolgens de functie van lector en professor in de welsprekendheid en het Grieks aan het Athenaeum Illustre. Tenslotte werd hij in 1778 hoogleraar in Leiden met als opdracht oudheidkunde en ‘historiae diplomaticae Federati Belgii’.

[p. 221]

Kluit was een voortreffelijk jurist en zette al zijn gaven in in de strijd tegen de patriotse ideeën. In 1795 werd hij uit zijn functie ontslagen en daarin pas in 1802 weer hersteld. Hij kwam om bij de ontploffing van het kruitschip in Leiden.

a Wederlegging der ontzwagtelde en gezuiverde aldervroegste vaderlandze oudheden van den heer J. Bent. Benevens ene korte bijlage over het Westfriese jagtregt van den zelven. 's-Gravenhage 1761 [168 pp.; 8^o] (zie: 47, a, b, e).

b Conspectus historiae criticae comitatus Hollandiae et Zeelandiae, auctore A. Kluit. Accedit eiusdem epistola ad virum amplissimum P.H. van de Wall*, delegatis ordinum Hollandiae adscriptum, de nonnullis, quae in nupera editione chronici vernaculi rhythmici Aemilii Stoke occurrunt. Traiecti ad Rhenum 1773 [85 pp.; 4^o].

c Historia critica comitatus Hollandiae et Zeelandiae ab antiquissimis inde deducta temporibus sistens Chronicon Hollandiae vetustissimum anonymi monachi Egmondani ab anno DCXLVII ad annum MCCV. Notis vv. dd. Matthaei Douzae aliorumque nec non perpetuo editoris commentario illustratum. 4 tom. Medioburgi 1777-1782 [217 + 500 + 1098 pp.; 4^o].

Carasso-Kok, 138.

d Oratio inauguralis de iure, quo Belgae legitimo suo principi ac domino Philippo imperium abrogaverint. Leidae 1779 [74 pp.; 4^o].

Inwijingsrede over 't recht, 't welk de Nederlanders gehad hebben, om hunnen wettigen vorst en heer, Philips, koning van Spanje, aftezweren. Leiden 1779.

e Primae lineae collegii diplomatico-historico-politici, sistentes vetus ius publicum Belgicum historice enarratum, et ex antiquis monumentis et veteris aevi diplomatibus illustratum. Lugduni Batavorum 1780 [158 + 53 + 16 pp.; 8^o].

f Index chronologicus ... sive prodromus, ad primas lineas historiae federum Belgii Federati. Lugduni Batavorum 1789 [312 pp.; 8^o]; in: A. Kluit, Historiae federum Belgii Federati primae lineae... 3 tom. Lugduni Batavorum 1790-1791, III (zie: g).

g Historiae federum Belgii Federati primae lineae in usum auditorum. 3 tom. Lugduni Batavorum 1790-1791 [609 + 312 pp.; 8^o].

Deel 3 bestaat uit de Index chronologicus ... (zie: f).

h Iets over den laatsten Engelschen oorlog met de Republiek, en over Nederlands koophandel, deszelfs bloei, verval, en middelen van herstel. Amsterdam 1794 [360 pp.; 8^o].

i Historie der Hollandsche staatsregering, tot aan het jaar 1795. Of geschied- en

[p. 222]

staatkundig onderzoek, in welken zin de Staten van Holland, gedurende de republikeinsche regering, zijn geweest de wettige souvereine vertegenwoordigers van 't gansche volk van Holland, of der geheele natie. Met vele onuitgegeven bijlagen. 5 dln. Amsterdam 1802-1805 [520 + 547 + 556 + 630 + 652 pp.; 8^o].

Literatuur

Van der Aa, X, 243-248; NNBW, III, 696-698; G.A Boutelje, Bijdrage tot de kennis van A. Kluit's opvattingen over onze oudere vaderlandsche geschiedenis (Groningen/'s-Gravenhage, 1920); F.W.N. Hugenholtz, ‘Adriaan Kluit en het onderwijs in de mediaevistiek’, Forum der letteren, VI (1965) 142-160, ook in: P.A.M. Geurts, A.E.M. Janssen, ed., Geschiedschrijving in Nederland. Studies over de historiografie van de Nieuwe Tijd (2 dln.; 's-Gravenhage, 1981) I, 143-162; A.Th. van Deursen, Geschiedenis en toekomstverwachting. Het onderwijs in de statistiek aan de universiteiten van de achttiende eeuw (Kampen, 1971), ook in: P.A.M. Geurts, A.E.M. Janssen, ed., Geschiedschrijving in Nederland. Studies over de historiografie van de Nieuwe Tijd (2 dln.; 's-Gravenhage, 1981) I, 110-129; E.V. Vrij, ‘Het collegegeschil tussen de hoogleraren A. Kluit en J. Luzac in 1786’, Leids Jaarboekje, LXIII (1971) 121-142; I.L. Leeb, The ideological origins of the Batavian revolution. History and politics in the Dutch Republic 1747-1800 ('s-Gravenhage, 1973); Th. Veen, ‘De legitimatie van de souvereiniteit der Staten bij Huber en Kluit’, Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden, XCVII (1982) 185-215; G.J. Schutte, ‘Grondvester of belager der vrijheid? Willem van Oranje in de ban der achttiende-eeuwse tegenstellingen’, in: E.O.G. Haitsma Mulier, A.E.M. Janssen, ed., Willem van Oranje in de historie 1584-1984. Vier eeuwen beeldvorming en geschiedschrijving (Utrecht, 1984) 63-90; I. Schöffer, ‘Adriaan Kluit, een voorganger’, Tijdschrift voor geschiedenis, CI (1988) 3-16.