Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

258 Isselt (Jansonius, Doccomensus, Van Doccom), Michael ab

Dokkum, (1550-1553?) - Altona (Hamburg), 17 oktober 1597

Ab Isselt stamde uit een vooraanstaande familie en werd op jeugdige leeftijd na het overlijden van zijn vader met zijn broer Jan naar de Latijnse school te Amersfoort gestuurd. Daarna studeerde hij in Leuven, werd er tot priester gewijd en keerde in 1575 naar Amersfoort terug. De rooms-katholieke Isselt vertrok echter weer toen de stad zich bij de Unie van Utrecht aansloot. Na een verblijf in Amsterdam en Zwolle arriveerde hij in 1580 in Keulen, waar hij Italiaans leerde. Vanaf 1588 vertoefde hij in Nijmegen, tot de val van die stad hem opnieuw dwong te vertrekken, nu naar Hamburg. Naast zijn historische werk publiceerde hij ook stichtelijke literatuur.

a De bello Coloniensi, libri quator. Hoc est, rerum ab electione Gebhardi Truchsesii in archiepiscopum Coloniensem, usque ad recuperatam ab Ernesto duce Bavariae eius successore, Westphaliam, tota dioecesi gestarum, vera et succincta narratio ... Coloniae Agrippinae [1584] [464 pp.; 8^o], 1586, 1620.

b Commentarius brevis rerum in orbe gestarum, ab anno salutis MD usque in annum MDLXXIIII ex optimis quibusque scriptoribus congestus, per F. Laurentium Surium Carthusianum. Nunc vero recens ab anno MDLXX auctus, et ad annum MDLXXXVI opera et studio Michaelis ab Isselt Amorfortii, perductus. Coloniae 1586 [1199 pp.; 8^o], 1602.

Het gedeelte op pp. 778-1199 is van Ab Isselt.
In de herdruk van 1602 luidt de ondertitel vanaf ‘nunc vero’: pro continuatione adiecta est Historia Michaelis ab Isselt, incipiens ab anno 1566 usque ad annum 1586 ab eo recens aucta et recognita. Met het exemplaar van deze herdruk in de Universiteitsbibliotheek in Amsterdam is iets bijzonders aan de hand: tot en met p. 368 is het een herdruk van de Commentarius uit 1586, ook het drukkersvignet is hetzelfde, alleen de drukker is een ander (A. Quentelius) en de eerste pagina, en een deel van de tweede zijn opnieuw gezet. Vanaf p. 369 is het boek echter identiek aan de Sui temporis historia, eveneens uit 1602 (zie: d).

Kurtze Chronick oder historische Beschreybung der furnembsten Hendel, so sich beyde in religions und weltlichen Sachen, fast durch die gantze Welt zugetragen haben, im Jar 1585 vom

[p. 212]

Augstmonat an biss auff den September, anno 1586 ... Sampt einem Appendix, vom September 1586 biss auff den 10. Tag Aprilis diss jetz lauffenden Jar anno 1587. Köln 1587.

Een vervolg in het Duits tot 1586.

c Mercurii Gallobelgici sive, rerum in Gallia et Belgio potissimum ... auctore D.M. Jansonio Doccomensi Frisio. 3 tom.

Deel 1.	1588-september 1592. Coloniae Agrippinae 1592 [478 pp.; 8^o], 1594 (verm. tot september 1593) [734 pp.], 1598, 1614. De beide uitgaven van 1592 en 1594 zijn gezamenlijk opnieuw uitgegeven in 1596.
Deel 2.	juli 1593-augustus 1594. Coloniae 1595 [432 pp.; 8^o], 1597, 1614.
Deel 3.	juli 1594 - begin 1596 + supplementum tot juni 1596. Coloniae 1596 [468 + 155 pp.; 8^o], 1598, 1609 (voortgezet door P.A. Jansonius).

d Sui temporis historia, in qua res in toto orbe terrarum gestae, tum praecipue motuum Belgicorum sub Philippo II, Hispaniarum rege, etc. concitatorum origo et successus usque ad annum MDLXXXVI perspicue et accurate describuntur. Coloniae 1602 [916 pp.; 8^o].

Literatuur

De Wind, 213-216, 557-558; Van der Aa, IX, 42-43; NNBW, VIII, 906-908; W.F. de Jonge, ‘De Mercurius Gallo-Belgicus, 1592-1625. Eene bibliografisch-historische studie’, Bijdragen voor vaderlandsche geschiedenis en oudheidkunde, 3e reeks, VIII (1894) 71-170; B.A. Vermaseren, ‘Leven en werken van Michael ab Isselt’, Historisch tijdschrift, XIX (1940) 337-388; idem, ‘De kleine historische werken van Michael ab Isselt’, in: Donum lustrale Catholicae Universitati Noviomagensi oblatum (Nijmegen, 1949) 335-356; idem, ‘De “Mercurius” en “Historia” van Michael ab Isselt’, in: Miscellanea Mgr. Dr. P.J.M. van Gils. Publications de la société historique et archéologique dans le Limbourg, LXXXV (1949) 677-692; idem, De katholieke Nederlandse geschiedschrijving in de 16e en 17e eeuw over de opstand (2e druk; Leeuwarden, 1981); P.J. Begheyn, ‘De historicus Michiel van Isselt te Nijmegen (1588-1592)’, Numaga, XXXI (1984) 35-40.