197 Gysius, Joannes
Oostende, (?) - Streefkerk, 1652
Joannes Gysius werd in Oostende geboren als zoon van de Vlaamse predikant Jan Ghysius. Waarschijnlijk leerde hij het predikambt van zijn vader en liet hij zich in 1610 slechts voor het proponentexamen in Leiden inschrijven, want hetzelfde jaar werd hij predikant in Streefkerk in de Alblasserwaard.
a Oorsprong en voortgang der Neder-landtscher beroerten ende ellendicheden. Waerin vertoont worden, de voornaemste tyrannijen, moorderijen, ende andere onmenschelijcke wreetheden die onder het ghebiedt van Philips de II coninck van Spaengien, door zijne stad-houders in 't werck ghestelt zijn, gheduyrende dese Nederlantsche troublen ende oorlogen. Hier zijn mede bygevoecht, de voornaemste placcaten, brieven, ende remonstrantien van beyde zijden: mitsgaders de afbeeldingen der princen, die aen d'een zijde getyranniseert hebben, ende aen d'ander zijde tyranniger wijse omghebracht zijn. [Leiden] 1616 [411 pp.; 4o]; Delft 1626 (verm.).
De eerste druk was anoniem verschenen; in de tweede druk is de opdracht aan de Staten van Holland door Joannes Gysius zelf ondertekend.
Origo et historia Belgicorum tumultuum immanissimaeque crudelitatis per Cliviam et Westphaliam patratae. Fidelissime conscripta et tabellis aeneis repraesentata: accedit historia tragica de furoribus Gallicis. Auctore Ernesto Eremundo Frisio. Lugduni Batavorum 1619; Amstelodami 1641.
Uit deze titel heeft men wel afgeleid dat Ernestus Eremundus Frisius de schrijver zou zijn; deze was echter alleen de auteur van de Historica tragica. Men neemt aan dat achter dit pseudoniem François Hotman schuil gaat.
Tweede deel van de spiegel der Spaensche tyrannye geschiet in Nederlant. Waer in te sien is de onmenschelicke ende wreede handelingen der Spanjaerden, die sy in dese ende andere omleggende plaetsen bedreven hebben. Amsterdam 1638.
Dit is een vrije navolging en inkorting van Gysius’ Oorsprong door anonieme schrijvers. In deze vorm werd het nog tot in de achttiende eeuw als schoolboek gebruikt.
Het eerste deel was een vertaling van het werk van B. de las Casas en was in 1620 bij dezelfde uitgever verschenen: Den spiegel der Spaensche tyranny gheschiet in West Indien. Dat het Tweede deel van de spiegel der Spaensche tyrannye zoveel overeenkomsten vertoont met de Spieghel der Ieught wordt veroorzaakt door het feit dat Gysius zich onder andere had gebaseerd op W. Baudartius’ Morghen-wecker, waarvan de Spieghel der Ieught een bewerking was (zie: 35, c).
Auteursrechtelijk beschermd