Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 15

6835. 1644 april 25. Van P. Spiring Silvercrona.¹

Mijnheere,

Onse hier te lande aengestelde equipage is nu vaerdig,² bestaet in eene vloote van ettelijcke twintig schepen, daervan de meeste alrede wtgeloopen sijn, hebben oock bereits eene prijse, sijnde een Deensch scheepje met hout en dackpannen gelaeden becomen;³ de reste sal eerstdaegs volgen. Met deses staats equipperinge gaet het noch langsaem voort.⁴ Ick hebbe tot dato in mijne negotiatie noch geene verclaeringe van de heeren Staten-Generael connen becomen.⁵ Alles word opgeschoven totdat yder provintie apart haere resolutie over dese saacke sal ingebracht hebben.

Wt het rijck en hebben wij noch gans geene brieven ende in Dennemarcken is tsedert mijnen lesten niets gepasseert. General Torstenson hout sich tot Coldingen,⁶ heeft op de eilanden noch niets getenteert. Den coning van Dennemarcken is dan in Fuinen, dan in Zeelant,⁷ brengt te water en te lande alles te samen wat hij can tot sijne defentie. Ragotzi heeft noch immer goede progressen, soeckt door te breeken in Moraviën,⁸ daerover alle passen sijn verhouwen. Sijnen afgesondenen aen den keyser, naedat hij sijne brieven heeft overgelevert, is sonder audiëntie te solliciteren wederom doorgegaen.⁹

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 13, 145. Niet ondertek. De brief is van de hand van Spirings secretaris Pieter Pels.

2 De wervingen van de Zweedse koninklijke commissaris Louis de Geer in de Republiek. Eind april verliet een kleine hulpvloot van dertig schepen onder bevel van de Zeeuw Maerten Thijssen het Vlie (‘Brieven van Louis de Geer’, in BMHG 29(1908), p. 255-258).

3 Over de buit rees een diplomatiek probleem, want het scheepje werd door de admiraal naar Amsterdam geloodst om aldaar ten behoeve van de Zweedse krijgskas verkocht te worden (Kernkamp, De sleutels van de Sont, p. 171).

4 In de tweede helft van maart was in de Staten-Generaal het besluit gevallen om ter bescherming van de koopvaarders een convooivloot van 44 à 45 schepen naar de Sont uit te zenden. Begin juli lag de vloot eindelijk zeilklaar in het Vlie.

5 Tevergeefs trachtte de Zweedse resident de Staten-Generaal te bewegen tot een verbod op de vaart naar Deense havens. Meer dan eens had hij ook geprotesteerd tegen de wervingen van Gabriel Marselis, ‘factor’ van koning Christiaan IV in Amsterdam (Kernkamp, De sleutels van de Sont, p. 50-54 en p. 294).

6 De Zweedse opperbevelhebber Lennart Torstensson liet de Denen geloven dat hij nog steeds plannen had om vanuit de schans van Middelvaart (Middelfart) de oversteek over de Kleine Belt naar het eiland Funen te maken.

7 Op 1/11 april scheepte koning Christiaan IV van Denemarken zich in. Aan boord van de ‘Trefoldighed’ zeilde hij naar de schans van Älvsborg (ten zuiden van Göteborg) (Kernkamp, De sleutels van de Sont, p. 87-89).

8 Keizer Ferdinand III vreesde een verbinding van de Zevenburgers met de Zweedse expeditielegers van Hans Christoph, graaf van Königsmarck, en Robert Douglas. Verscherpte bewaking liet hij instellen in de omgeving van de pas bij Jablunkov (Moravië) (Doc. Boh. VII, p. 85 no. 201).

9 De vertegenwoordiger van de Zevenburgse vorst György I Rákóczi arriveerde op de

[p. 357]

⁹ De

9 30^ste maart in Wenen. Een audiëntie werd hem niet gegund (Gazette 1644, no. 42, dd. 30 april 1644).

[p. 357]

Turcken stroopen sterck tot voor Coppronies, Totis, Raab, Comorra en Nieuheusel,¹⁰ 'twelck aen 't keyserlijcke hoff groote ombrage geeft, ende niet in postuure is om aen ‹den› Dennemarcken eenig secours toe te senden.

Ick blijve, mijnheere,

u. Exc.^tie dienstwilligste.

10 Het Turkse leger benutte de onrust in Hongarije voor expedities naar de grens (Kapuvár (Coppronies?), Tata (Totis), Györ (Raab), Komárom (Comorra) en Nové Zámky (Neuhäusel).

Den 25 April 1644.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 5 Maii.