Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5913. 1642 oktober 10. Aan A. Oxenstierna.¹

Excellentissime ac illustrissime domine,

Tam rex quam cardinalis ad Fontem Bellaqueum exspectantur.² Ego vero regis commodum opperior, ut ei gratuler de Perpiniano rebusque aliis prosperis nostrasque vicissim ei nuntiem. Davausius huc advenit. Putatur regina Angliae per Flandriam huc ventura, ut res mariti sui commendet, qui ab omnibus externis auxiliis exclusus, et crescente indies vi parlamentariorum, aegre exitum reperiet istis turbis ni[s]i per pactiones multum de regio iure imminituras. Nam ut ex Gallia armis iuvetur vix sperandum est, cum ipsius iussu Rous credatur Viennae egisse cum domo Austriaca de mutuo foedere arcendi inferendique belli.

Thuani mors omnibus gravis est, de quo historiam mitto.³ Perrissius⁴ cum corpore mortuae reginae matris per mare huc venit. Salzae arcem diruere Galli. Mileraius Lugduni requiescit a laboribus. Classis Gallica manet in Provinciae portubus, Hispanica ad Rosas. Mercius Sulsae est ad Nicrum. Halerius ad sua rediit, duce Carolo veluti ad Theodorici Villam. Guichius comes ad Guisam est, ad Mompelium Harcurtius. Basseam validiorem facit Melos, reverso in Lucem-

1 Tekst naar copieboek Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61, 105; gedrukt in Oxenst. Skrifter 2. afd., IV, p. 233 no. 449. Afschrift ook in copieboek Leipzig, UB, ms. 2633, f. 206.

2 Onderstaande berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrief aan Nicolaes van Reigersberch dd. 10 oktober 1642 (no. 5912).

3 De Gazette 1642, no. 128, dd. 4 oktober 1642, bracht slechts de officiële lezing van het proces tegen de ‘samenzweerders’ Cinq-Mars en François-Auguste de Thou. De ‘ware’ geschiedenis kwam beter aan het licht in de documenten die vrienden van de ongelukkigen verzamelden, zoals bijvoorbeeld in het geschrift ‘Procez de MM. de Cinq-Mars et de Thou, 1642’, uitgegeven in Archives curieuses de l'histoire de France, 2^e série V, p. 283-309.

4 Met ‘Perrisius’ wordt gedoeld op Gautier de Pénis (Peny), voormalig Frans ambassade-secretaris te Madrid, die op 30 augustus opdracht had ontvangen om het stoffelijk overschot van Maria de' Medici († 3 juli te Keulen) naar Saint-Denis over te brengen.

[p. 467]

burgicum Beckio. Mazarinus a Sedano huc rediit commendata Fabrio urbis eius custodia. Ducem Bulionium uxor sua Roussiaci exspectat.⁵

Advenit huc etiam qui in Britannia legatus fuit, Fertius Imbautius. Escottum, qui antehac cardinali a confessionibus fuit - confitetur autem quae vult - , nunc episcopum Carnutensem, cardinalis Romam misit ob arcana negotia. Dux Parmensis ad XVII millia habet in armis; cum parte eorum ingressus Bononiensem agrum, Thaddaeum in tutiora repulit. Vetuit severe, ne foeminae aut loca sacra violarentur et ne incendia fierent. Timere incipiunt qui territaverant. Nam et Galli et omnes Italiae potentes apertius quam antehac causam Parmensis sustentant.

In Batavis et agro Coloniensi de hybernis cogitandi tempus advenit.⁶ In Pedemontana regione Hispani multis locis munimenta detrahunt, ne eorum custodia ipsis oneri sit.

Deus, excellentissime et illustrissime domine, Sublimitatis tuae consilia ad bonum publicum regat,

tuae Sublimitatis devotissimus cultor,
H. Grotius.

5 Hertogin Eleonora van den Bergh bracht de eerste dagen van haar ballingschap door in het kasteel van haar zwager, de graaf van Roucy, nabij Laon.

6 Het Frans-Weimarse leger van maarschalk Guébriant was op 2 oktober bij Wesel de Rijn overgetrokken. Al eerder, op 16 en 17 september, had Frederik Hendrik zijn leger laten afmarcheren uit het gebied tussen Orsoy en Rheinberg.

Lutetiae, XXX Septembris/X Octobris 1642.

Bovenaan de brief in de copie te Leipzig: Argumentum. Exiguae adiuvandi regem Angliae opes ex Gallia. Hyberna ducum Galliae supremorum. Cardinalis religio. Causa Parmensis revirescere incipit.