Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

[p. 23]

4469. 1640 januari 14. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime domine,

Quam secundo hujus anni die² epistolam Excellentia vestra scripsit³, bene accepi multumque doleo pro principe electore⁴ spem status melioris neque videre me neque ex illustrissimi comitis Licestrii⁵ in ea re plurimum laborantis sermonibus intelligere.

Nonnihil tamen perterrita est haec aula rumoribus de classe et exercitu, qui in Anglia parantur. Dicuntur enim ista ad frangendos Scotorum animos strui; verum multae in Gallia⁶ offensae et seditionum⁷ reliquiae et mare Anglis patens alios metus⁸ suggerunt, ideoque vocatur huc Bellevrius⁹, ut quae in Anglia comperit edoceat.

Rotomagi interim nihil severitatis omittitur; dejecti post parlamentum et curiam subsidiorum etiam urbis magistratus. Civium alii puniti suspendio, alii rota fracti aut secti, ut magna odia magni terrores comprimant. Quod mirum quam Galliam nunc regentibus et bene et diu succedat.

Germanos hic sperni¹⁰ video. Et plerique id merentur¹¹. Erlachius¹² autem Germanis¹³ diffidens plures Gallos in praesidium advocat. Ubi hi praevaluerint non longa ibi Germanis¹⁴ sedes futura est et Vinariensis¹⁵ exercitus magis magisque diffluet. Rumor tamen est nunc eum Rheno iterum transmisso rediisse in Ringaviam.

Stella¹⁶ mittitur Brisacum ad chartas digerendas, quae ad urbem regionemque vicinam pertinent. Quidam etiam mandata eum habere putant agendi cum Bavaro¹⁷; quod neque adfirmaverim neque rejecerim. Norimbergam autem nemo a rege¹⁸ mittitur, quod pro certo hic habeatur nihil aliud ibi quam consultatum iri, ut relatio fiat ad principes ac civitates mandataque deinde super singulis reportentur ad conventum alium.

Longavillani¹⁹ tenues esse copias et hic audimus; neque ipsius magna apud aulam est gratia ob affinitatem cum comite Suessionensi²⁰.

De Hohentwila extra bellum ponenda sermones audio. Hassos cum imperatore pactiones facere credibile eo magis est, quod ex Suedia super isto negotio nihil audimus.

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 213. Gedrukt Epist., p. 591. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

2 Dit woord ontbreekt in de copie Uppsala; het voorafgaande ‘anni’ wordt in de copie abusievelijk ‘ani’ gespeld.

3 Ontbreekt.

4 Karl Ludwig van de Palts.

5 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinarius Engels gezant te Parijs.

6 In de copie abusievelijk: Galhæ.

7 In de copie abusievelijk: sedionum.

8 In de copie abusievelijk: motus.

9 Pomponne de Bellièvre (1606-1657), Frans ambassadeur in Engeland.

10 In de copie abusievelijk: sperare.

11 In de copie abusievelijk: meretur.

12 Johann Ludwig von Erlach, één van de vier directeuren van het leger van Bernhard, hertog van Saksen-Weimar. In de copie wordt de naam abusievelijk ‘Elarchius’ gespeld.

13 In de copie: Germaniæ.

14 In de copie abusievelijk: Germana.

15 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar († 18 juli 1639).

16 Johannes Tilmanus Stella, vertrouweling van Richelieu.

17 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren. Over deze Frans-Beierse contacten zie men Max Spindler (ed.), Handbuch der bayerischen Geschichte, München 1969, II, p. 406-407.

18 Lodewijk XIII van Frankrijk.

19 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

20 Louis de Bourbon, graaf van Soissons. Zijn zuster Louise († 1637) was echtgenote van de hertog van Longueville.

[p. 24]

Lamboio²¹ autem facilem moram in Iuliacensi agro datura videtur ducis²² ibi et ordinum eorum locorum inter se gravis dissensio.

De Budissino et Driesenio laetus res nostras intelligo et quo res exitura sit inter exercitus tam validos et propinquos sollicitus²³, sperans tamen optima opperior, quod id magnam nobis de futuris rebus dijudicationem sit praebiturum.

Ex Angliae parlamento, quod instat, bonas spes ab aliis non minus quam a regina Bohemiae²⁴ capi video. Credo tamen non fore ibi alcedonia. Erunt querelae adversus episcopos, adversus aulicos.

De Turcis quin magni aliquid in christianos moliantur, nemo dubitat ut ex Italis intelligo.

Mazarinus ea huc Roma ferre creditur, per quae placari possit cardinalis²⁵ animus. Valet is ingenio et apud hanc aulam gratia.

Vidi ea²⁶, quae Excellentia vestra mihi misit accepta a Batavis, super honorum signis et indigetamentis²⁷. Nihil a Gallis responsum super illis intelligo. Veneti perstant in rejicienda paritate: constatque mihi saepe laborasse Gallos, ut Batavis persuaderent dandum aliquid reipublicae tam veteri et quae regna possederit²⁸ possideatque. In primo introitu primaque admissione semper discrimen hic fuit manetque inter legatos regum et Venetos, majus autem inter Venetos et Batavos, quanquam multum in talibus hic variari solet ex usu cujusque temporis. Caeterum comes Licestrius non putat causas esse, cur quae Venetis deferuntur, deferantur et Batavis. Illud certum est, quicquid Batavis concessum fuerit, tantundem postulaturam rempublicam Genuatem, adeo veterem et potentem, item Sabaudum, cui hic maxime favetur, et Ethruscum. Neque ego video, cur multo minoris habendi sint. Poterunt²⁹ vero haec disputationes commode differri, donec Batavi morem exuerint, Suediam et Poloniae³⁰ posthabendi et Daniae, quae se e Suediae regno reges accepisse non negat³¹.

Foedus³² quod attinet, res mihi videtur impedita, ideo quod aliud in eo propositum sibi habeant Batavi, aliud Suedi laudoque magni cancellarii³³ prudentiam, qui eos, si quid proferant, audiri vult, non ambiri.

Legatus Polonicus³⁴ adhuc latitat crediturque desideriis ejus obstiturum, quod sponsio ordinum Poloniae, Casimirum principem³⁵ Galliae nihil nociturum exceptionem habeat foederum, quae Poloniae cum domo Austriaca intercedunt, quae quousque pateant ignoratur.

Iamjam intelligo Longavillanum transiisse quidem Rhenum, sed subsistere ibi nequisse ob vim hostium. In locum multorum Vinariensium, qui ob non soluta stipendia et offensas alias dilabuntur, alium militem et in id hinc pecuniam postulat.

21 Wilhelm, baron van Lamboy (1600-1656), keizerlijk bevelhebber.

22 Wolfgang Wilhelm, hertog van Neuburg en Gulik-Berg (1578-1653).

23 In de copie abusievelijk: sollicitos.

24 Elisabeth Stuart, gewezen koningin van Bohemen.

25 Richelieu. Het woord ‘animus’ ontbreekt in de copie.

26 In de copie abusievelijk: et.

27 Sinds 1636 speelde de kwestie, welke titels de paspoorten zouden dragen die de afgevaardigden van de Staten-Generaal naar het vredescongres in Keulen zouden brengen. Zie Poelhekke, De Vrede van Munster (1948), p. 37-97.

28 Copie abusievelijk: possederint.

29 Copie abusievelijk: Poterant.

30 Copie abusievelijk: Poloniam.

31 Copie: negant.

32 Het verdrag tussen de Republiek en Zweden werd op 11 september 1640 in Stockholm gesloten; zie Du Mont, Corps dipl. t. VI, p. 192-195.

33 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

34 Christophe Corvinus Gasziewski.

35 Jan II Kazimierz.

[p. 25]

Deus Excellentiam vestram diu salvam, valentem et bono publico utilem praestet.

Excellentiae vestrae ad omnia obsequia paratissimus
H. Grotius.

Lutetiae, 14 Ianuarii anni 1640.

Adres: Ludovico Camerario, reginae regnique Sueciae consiliario et legato apud praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Red. Hagae 11/21 Jan. 1640 mp.