Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

[p. 256]

1060. Uitgeverij A.A.M. Stols (J.-P. Barth) aan J. Greshoff, 14 februari, 1956¹

['s-Gravenhage,] 14/2/56.

Zeergeachte Heer Greshoff,

Troost U zich; hier is het al sedert mensenheugenis barre vorst, oostenwinden en sneeuw-sneeuw-sneeuw. Ben ik nu toch geboren om als Eskimo te sneeuwberen? 't Landschap is hier herschapen in een ware Poolwoestenij, alleen de penguins ontbreken... de mensen zijn getransformeerd in ijsberen. Vannacht werd ik wakker omdat ik dacht dat de kraan lekte; doch het was mijn neus.

Alle leveranciers zonder uitzondering verdienen ex officio het titel lapzwans, ongeacht hun gunstige status als mens buiten het beroep als zodanig. Ik heb het afgeleerd om me vals te maken wegens de tijdsoverschrijdingen aan de lopende band. Er sterven al genoeg mensen aan hartverlamming. Ik schreef B & S een achttal keren en belde een evenredig aantal malen. Doch werd iedere keer met het bekende kluitje in het riet gezonden. En aangezien ik t.o. de Heer Stols niet scherp kan worden ipso facto, waarmede ik anders nog al wat kan bereiken, ben ik werkloos overgeleverd, al is het dit keer niet aan de goddelozen. Het was de uitdrukkelijke wens van meneer Stols de Guatemalteek dat ik Uw werk [xxx] onder te brengen bij meneer Stols de Boost.² Doch, zolang er leven is, is er hoop, hoewel je in dit klimaat van alles kan verwachten. Ik weet niets van eenig terugkeer of plannen van de Heer Stols, hoewel ik dit i.v.m. de toekomst wel verdraaid graag zou willen weten. Uit Uw brief maak ik op, dat de Heer Stols dus ná Uw vertrek zal terugkeren. Overigens treden er naar mijn ervaring nog al eens veranderingen in de plannen op. Waarmee ik maar wil zeggen dat U nog niet behoeft te twijfelen aan een eventuele ontmoeting tussen U beiden.

U schreef mij dat U Spoor heeft verdedigd t.o. de Heer Stols. Had de Heer Stols kritiek op Spoor? Ik heb daar niets van gehoord. Ik ben er erg benieuwd naar, omdat de zaak Spoor mij zeer hoog zit. Voor het eerst n.l. heb ik een kritiek persoonlijk moeten opvatten wegens de infame toon daarin, en wel van Johan v.d.Woude in v.n. Ik zend U hierbij kritiek en mijn antwoord toe.³

Ondanks de evidente fouten en tekortkomingen heeft verder een ieder oog op de positieve kwaliteiten, en vooral de mogelijkheden die in de auteur schuilen, waardoor ik het niet verantwoord achtte, het werk te weigeren. Vooral daar ik wist dat P.N.v. Kampen het direct wilde[?] uitgeven, op aanraden van Ina Boudier-Bakker.⁴ Spoor heeft zich de vele geopperde bezwaren, vnl. van U, zeer ter harte genomen en naar ik hoop is het nieuwe werk waarmede hij bezig is, gespeend van de overdadigheid en taalkunstige clowneriën die U signaleerde.

1 Geschreven op briefpapier van A.A.M. Stols, Uitgever, Johannes-Bildersstraat 8, 's-Gravenhage.

2 A.A.J. (Fons) Stols, die te zamen met zijn broer C.M. (Clem) de leiding had van drukkerij Boosten & Stols.

3 Johan van der Woude had Rood is de hemel van Victor Spoor op 11 februari onder de titel Melodramatische kitsch in optima forma in het weekblad Vrij Nederland besproken. In de aanhef van zijn artikel schreef Van der Woude: ‘Het boek verscheen bij A.A.M. Stols, een uitgever die een alleszins respectabel fonds poëzie en proza heeft uitgegeven, weshalve ik het argeloos ben gaan lezen, vertrouwend op de goede naam van het fonds. Ten onrechte zoals na enkele pagina's bleek’; hij eindigde zijn bespreking: ‘Het boek van meneer Spoor is een bijzonder vuns boek, geschreven door een naar, en laat ik zeggen eenzijdig georiënteerd, man, die zich likkebaardend verlustigt in op zijn minst onsmakelijke visioenen [...]. Meneer Victor Spoor moge er zìjn plezier aan hebben beleefd dit allemaal op te schrijven, het is voor anderen zelfs niet als verschijnsel interessant. Men kan zich dus afvragen wat de uitgever Stols heeft bewogen de goede naam van zijn fonds in gevaar te brengen met de uitgave van een boek als dit [...].’
Van der Woude (1906-1979) was van 1949 tot juni 1953 literair redacteur, en van juni 1953 tot midden 1955 toneelredacteur van Vrij Nederland geweest. Na die datum was hij medewerker.
Barths ingezonden brief zou worden geplaatst in Vrij Nederland van 25 februari.

4 Er is niet achterhaald waarop deze bewering van Barth stoelde. Ina Boudier-Bakker was een huisauteur van uitgeverij P.N. van Kampen & Zoon te Amsterdam.

[p. 257]

Mag ik wel kritiek en mijn antwoord van U terug hebben? Dan kan ik het naar de Heer Stols sturen. Ook Dubois, die het boek overigens niet kent, was van mening dat de toon de perken der welvoegelijkheid verre te buiten ging. Vrouw en kind maken het goed; met angst zie ik de a.s. pokkeninenting tegemoet.

Hopende, dat we weldra van de heerschappij van Vorst Thialf verlost mogen worden (Van vorst, wind en sneeuw, verlos ons, O, Heer), zodat ik weer iets werk verzetten kan, teken ik met beleefde groeten, mede namens mijn Vrouw en aan Uw Vrouw,

Uw

J.P. Barth