Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

920. Uitgeverij A.A.M. Stols (J.-P. Barth) aan J. Greshoff, 7 december 1952¹

[The Hague,] 7 December 1952

Zeergeachte Heer Greshoff,

Met steeds grotere zenuwachtigheid zag ik het getal Uwer onbeantwoorde brieven zich vermeerderen. Inderdaad, zenuwachtigheid; want de wil om U te schrijven is en was er steeds, helaas ontbrak het mij steeds aan de gelegenheid en de tijd. Misschien denkt U, dat dit een van de algemeen gebruikelijke uitvluchten is, maar het is werkelijk de oorzaak van mijn maandenlange stilzwijgen. Tientallen brieven van vrienden uit alle windstreken liggen opgestapeld op beantwoording te wachten, en de post brengt mij welhaast dagelijks nieuwe schrifturen, varierend gesteld van het diepgrijsblauw der openlijke ironie tot het donkerrood der nauwverholen verontwaardiging. Ik geloof vast en zeker dat ik op deze wijze mijn reputatie van getrouw briefschrijver- en beantwoorder vakkundig aan het vernietigen ben, doch waarlijk, een dag telt slechts 24 uren, ongeveer de helft van hetgeen ik dringend nodig zou hebben. Zo bezig ik deze, de dag des Heeren, die ik aanvankelijk bestemd had om eindelijk mijn studieboeken weer eens ter hand te nemen, dan maar om de grote braakliggende stapel eens te gaan verminderen en de mij het meest na aan het hart liggende kennissen van mijn wel en wee, dat nog steeds bijna onafscheidelijk verbonden is aan dat van de uitgeverij Stols, op de hoogte te brengen.

Allereerst zeer hartelijk dank voor Uw foto, die geruime tijd geleden in mijn bezit kwam. Deze is nu fraai ingelijst en prijkt in de gallerij der beroemdheden. Van onze wederzijdse Pierre H. hoorde ik, dat ook hij een foto voor mij

1 Geschreven op briefpapier van A.A.M. Stols, Publisher, Pieter Langendijkstraat 46, The Hague.

[p. 80]

ontvangen had,² zodat ik, wanneer ik die in mijn bezit heb, zal kunnen gaan afmeten, welke de mooiste van beiden is en derhalve een ereplaats zal krijgen. In ieder geval ben ik U erg erkentelijk voor die attentie; ik kan me slechts op de toekomst revancheren... als ik eens beroemd ben, krijgt U een foto van mij met inscriptie....... Maar als ik U nu vast met enkele opnamen van mijn kruis-vaart in het Zonnige Zuiden een plezier kan doen, dan gaarne.

Ook het bundeltje met annexe beoordeling van Mevr. Noordzij kwam goed in mijn bezit.³ U zei in duidelijke woorden, wat ik al vaag aanvoelde. We moeten proberen haar niet uit het oog te verliezen, ook al zal ik dhr Stols, wanneer ik hem het bundeltje toezend, aanraden, even met een publicatie te wachten. Ik zal mijn best doen, dat er eens wat van haar in tijdschriften e.d. opgenomen wordt,⁴ dan komt de kritiek los. Ze zou er veel aan kunnen hebben en haar naam zou enige bekendheid kunnen krijgen, iets wat tegenwoordig onontbeerlijk is, als je een gedichtenbundel brengt. Misschien zoudt U wat van haar kunnen laten opnemen als U het de moeite waard acht,⁵ talenten zijn tegenwoordig schaars gezaaid wanneer ik mag afgaan op de litteraire productie en hetgeen mij alzo aangeboden wordt. Men spreekt tegenwoordig veel over ‘cultuur-crisis’, die ontstaan zou door het achterblijven in ontwikkeling van de geestes- en cultuurwetenschappen tegenover de ontwikkeling van de natuurwetenschappen. Wanneer men muziek en litteratuur als criteria neemt dan begint het wel bedenkelijk te worden. Nu geloof ik wel, dat men in elke periode over iets dergelijks klaagde; de mens is nu eenmaal in wezen conservatief, doch ik geloof niet dat een vroegere tijd de huidige op dat gebied overtrof, nu de componenten bestaan uit atoomsplitsing en kernphysica, en kwantificatie, in se ipso dus de-kwalificatie.

Zoals U waarschijnlijk reeds wist, waar U trouwens al op zinspeelde, zal het jaar 1952 als een bijzonder jaar in de annalen der geschiedschrijverij geboekstaafd staan. En wel in het bijzonder de datum 1 October, de dag waarop het ranke sloepje van de Uitgeverij Stols de kabels verbrak waarmee het achter aan de kolossale oceaanstomer van de n.v. Elsevier bungelde. Luctatur et emerget, dat het zich ontworstele en ontzwemme. Overigens luidde deze datum een drukke periode voor mij uit doch een zeer drukke met grijze haren in.

Reeds onmiddellijk na mijn verlof heb ik de productie overgenomen, ik meen dat ik U dat reeds schreef. En successievelijk verschenen Het Donkere Huis, Wetenschap der Politiek 3e druk,⁶ Het Huis, de Schelp, Lucebert A'damse School,⁷ Claus Tancredo Infrasonic.⁸ Moeilijkheden met het vinden van goede vertegenwoordigers brachten de noodzaak om zelf een deel van de aanbieding te verzorgen. Dit is iets, waar ik altijd erg tegenop zag; het leuren met boeken langs zaken; doch dat me erg is meegevallen, en waar ik zeer goede resultaten mee heb bereikt. Het heeft me zo goed bevallen dat ik ook in den vervolge de

2 Uit de brieven van Greshoff aan Pierre H. Dubois wordt niet duidelijk welke foto Greshoff via Dubois voor Barth bestemd had. (Zie ook ill. p. 67.)

3 Bedoeld is de door Barth op 24 mei aan Greshoff ter beoordeling gestuurde bundel Eigen stemmen zeggen. (Zie ook br.899 n.6.)

4 Tot aan haar debuut in 1954 zijn er geen tijdschriftpublikaties van Nel Noordzij achterhaald.

5 Van Nel Noordzij werden geen gedichten in Standpunte gepubliceerd.

6 J. Barents, De wetenschap der politiek. Een terreinverkenning was in 1948 voor de eerste maal bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschenen. De tweede druk was in 1950 verschenen.

7 Lucebert, De Amsterdamse school zou in november bij A.A.M.Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. Lucebert zou zelf de omslagtekening en twee illustraties voor de bundel maken.

8 Hugo Claus, Tancredo infrasonic zou in november bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen.

[p. 81]

aanbieding voor een groot gedeelte (en wel bij de ‘grote’ boekhandel) zelf zal doen. Naast mijn gewone, administratieve en representatieve werkzaamheden zijn er dus de complete productie en een belangrijk deel van de aanbieding er bij gekomen. U zult nu wel begrijpen, dat ik niet door onverschilligheid en gebrek aan belangstelling niets van me liet horen, maar inderdaad door een cumulatie van werkzaamheden. Ik heb nu wel zo'n beetje mijn taak voor dit seizoen gedaan; hoe ik het klaar gespeeld heb, begrijp ik nog niet, maar alles is uit, en op het juiste ogenblik. Clare Lennart Liefde en Logica, een bundel verhalen. Is al naar U toe. Ik ben zeer benieuwd hoe U ze vindt. U moet bij een beoordeling wel rekening houden dat ze geschreven werden voor een niet de schone letteren dienend doel n.l. voor kranten en tijdschriften, een 10 tot 15 jaar geleden. Het is natuurlijk niet te vergelijken met Serenade uit de Verte, zelfs niet met De Blauwe Horizon, maar het is toch Clare Lennart, die, wat bij een ander alledaagse en banale verhaaltjes zou worden, er kleine kunststukjes met een subtiele sfeerbeschrijving van maakt. Ik ben erg benieuwd wat U er van denkt, nogmaals, ik ben niet van mening dat het een belangwekkend, doch wel dat het een interessant bundeltje is. Lucebert tekende er een alleraardigst omslag voor, nadat eerst Rein van Looy er een blote juffrouw gedrapeerd in rozen voor meende te moeten tekenen.⁹ Wel uittermate belangwekkend is het nieuwe boek van onze vriend Lampo, Hubert. De Belofte aan Rachel. Gelijk ik u reeds schreef, een bezwaar dat men te berde kan en zal brengen is het feit, dat Hubert zich wel erg door Marnix Gijsen beinvloed toont. Doch hij blijft, en dat is dus weer een groot voordeel, Hubert Lampo. Met een prachtige weelderige stijl, een soort Titiaan of misschien beter Rubens in het woord. Het boek geeft een romantisering met hedendaagse ‘hineininterpretierung’ van het bekende bijbelverhaal van Jozef en Benjamin, soms nauwgezet op de voet gevolgd, soms volkomen (en vaak onnodig) daar vanaf wijkend. Maar een zeer knap en boeiend boek. Ik hoop dat het allerwege van de critiek en het publiek die belangstelling zal krijgen die het verdient. Het is wel merkwaardig voor de Noord-Nederlander te bemerken, hoe de Zuid-Nederlander heden ten dage de litteratuur maakt en bepaalt. Waar vindt men in het Noorden een tegenhanger voor Gijsen, voor Brulez,¹⁰ voor van Aken,¹¹ voor Lampo, zelfs voor een Claus en een Delen? Eigenlijk alleen een Vestdijk, hoewel bij die de kwaliteit erg onder de kwantiteit, algemeen verschijnsel op elk gebied in deze tijd, gaat lijden. Dan nog een A.v.d. Veen en een Lennart, maar toch op een heel ander gebied.

Voorts kwamen resp. uit 2 Emmertjes Water Halen, een parodie van Michel v.d.Plas op diverse auteurs, met muziekjes van Henk Badings en tekeningen van J.P.(Eppo) Doeve, Heel erg aardig.¹² Piet Meiners door Mr Jeltes, een monografie in de trant van Gerard Bilders¹³ en die even slecht verkocht zal

9 De afgekeurde omslag voor Liefde en logica van Clare Lennart door Reinder Johannes Cornelis van Looij (geb. 1910) is niet bewaard gebleven. (Med. Rein van Looij, Amstelveen.)

10 Van de Vlaamse schrijver Raymond Ferdinand Martijn Jacob Gustaaf Brulez (1895-1972) verscheen in deze jaren zijn tetralogie Mijn woningen, waarvan de drie eerste delen (Het huis te Borgen, Het pakt der triumviren en De haven) in resp. 1950, 1951 en 1952 door J.M. Meulenhoff te Amsterdam waren gepubliceerd.

11 De Vlaamse romancier Petrus Camille (Piet) van Aken (1920-1984) publiceerde in deze periode bij De Arbeiderspers te Amsterdam de roman Het begeren.

12 Twee emmertjes water halen. Een bloemlezing uit de Nederlandse waterstaatsliteratuur voorafgegaan door een cultuurphilosophische inleiding door Michel van der Plas was in november verschenen bij A.A.M. Stols te Den Haag. De bloemlezing was geïllustreerd door Josef Ferdinand (Eppo) Doeve (1907-1981) en op muziek gezet door de componist Hendrik Herman (Henk) Badings (1907-1987).

13 In mei 1947 was bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage Gerard Bilders. Een schildersleven in het midden der 19^de eeuw van H.F.W. Jeltes verschenen. (Zie br.909 n.10 voor Jeltes' Piet Meiners (1857-1903).)

[p. 82]

worden. Italie, bundeltje door Hans Andreus, met Lucebert samen de meest begaafden van de z.g. experimentelen, een herdruk van Atonaal, een bloemlezing samengesteld door Simon Vinkenoor, Prognose door Jan Olree, een klein bundeltje gedichten in de trant van Achterberg + Marsman gedeeld door 2.¹⁴ Doch niet onaardig, en wanneer Olree Olree zelf wordt kan hier veel goeds uit komen. Achterberg zelf was er zeer enthousiast over, toen ik hem ontmoette prees hij het zeer.

Dan, als laatste, en belangrijkste, de Vleespotjes. Met veel kunst- en vliegwerk is dit boek nog 10 dagen voor St Nicolaas ‘uitgekomen’. De typografische verzorging was in handen des heren Salden, oorzaak van mijn grijze haren; maar hij heeft er werkelijk iets moois van gemaakt (van het boek). 3 Dagen voor verschijnen in Elsevier's Weekblad een lovende kritiek van Roelants,¹⁵ de Zaterdag er na een dito van U¹⁶ en de Heer van Eysseltstein, Ben.¹⁷ Gevolg, practisch een stormloop op de winkels. Ik heb 's avonds voor St Nicolaas met een taxi rondgereden en overal nog boeken bij geleverd...... Met Belgie mee zijn er tot nu toe een dikke drieduizend weg. Het boek is alleraardigst en zal het wel blijven doen. Nu Amerika zo in de belangstelling heeft gestaan, hadden we natuurlijk de wind mee. Volgens Amerika-kenners (als derzulke inderdaad bestaan) heeft Gijsen het bestaan om in een roman van normale omvang de essentie van Amerika weer te geven. Zij het dan ook dat het enthousiasme van Hollands sprekende Amerikanen iets meer gedempt is dan van Amerikaans sprekende Hollanders...... We kunnen een riante verkoop zeer goed gebruiken; hopelijk wordt het een bestseller.

Andere boeken van Gijsen zijn nog niet uniform verschenen en ik vraag mij in gemoede af, of dat zelfs wel noodzakelijk is. B.v. Joachim wordt nu eenmaal onmiddellijk vereenzelvigd met het kleine boekje en de sprekende kop.¹⁸ Bovendien, de financien, waar haal ik het geld vandaan? De hoop dat men door het brengen van herdrukken in een uniforme editie meer zal verkopen dan bij een herdruk op de oorspronkelijke wijze, kan men practisch reduceren tot een heel erg klein hoopje. Zeer zeker althans zullen de extra-kosten van de uniforme boven de oorspronkelijke druk voor het grootste gedeelte niet goed gemaakt worden. Want het brengen in een uniforme reeks betekent dat het boek geheel opnieuw gezet zal moeten worden (terwijl de rollen van de vorige drukken steeds klaar staan) dat Salden, die niet goedkoop is voor zijn typografische werkzaamheden en voor het nieuwe stofomslag gehonoreerd zal moeten worden. En in prijs verhogen kan men de boeken practisch niet, want U weet dat de werken van Gijsen van beperkte omvang zijn; en de mensen willen nu eenmaal voor een handvaste prijs ook een handvast boek hebben. Al deze overwegingen zouden van geen belang zijn, indien we ons de extra kosten zouden kunnen permitteren, want een dergelijke uniforme reeks zou

14 Prognose. Gedichten van Jan Olree (geb. 1929) zou in december verschijnen bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage.

15 Maurice Roelants had De vleespotten van Egypte van Marnix Gijsen besproken in Elseviers Weekblad van 22 november onder de titel Toppen van Vlaams proza. Gijsen en Brulez vervolgen hun meesterromans.

16 Zie br.895 n.1 voor Greshoffs bespreking van De vleespotten van Egypte in Het Vaderland van 29 november.

17 Ben van Eysselsteijn had De vleespotten van Egypte van Marnix Gijsen besproken in de Haagsche Courant van 28 november onder de titel Marnix Gijsens laatste roman. Een lichter verhaal in speelser stijl, met een milde, wijze glimlach.

18 Het boek van Joachim van Babylon van Marnix Gijsen kende vanaf de eerste druk een formaat van 12,5 × 20 cm. Vanaf de in november 1948 verschenen vijfde druk had de roman een stofomslag door Jan Goeting. (Zie ‘Stols blijft Stols, denk daarom’, ill, p. 135.)

[p. 83]

V.r.n.l: Sander Jr., Eva en Frans-Jan Stols, Den Haag, maart 1952.

J. Greshoff, De Pauwhof, januari 1952 (foto Edith Visser).

Stofomslag en werktekening door Lucebert voor de stofomslag van Liefde en logica van Clare Lennart, december 1952.

[p. 84]

aesthetisch niet alleen volkomen verantwoord, maar zelfs gewenst zijn. Doch nu zal ik dhr Stols moeten verzoeken, deze plannen even uit te stellen, in ieder geval tot zijn terugkeer. Hij kan dan zelf beter beoordelen wanneer de uniforme edities te laten verschijnen. Tot dan zal ik proberen met de beschikbare midelen het meest gunstige resultaat te bereiken. Ik hoop van harte, dat U mijn uitleg zult begrijpen.

Voor het voorjaar zie ik staan De Kat in de Boom, waar ik overigens nog geen gegevens over binnen heb, een herdruk van Rouska, poezenverhalen van Clare Lennart die eerst verschenen zijn bij de n.u. Mij,¹⁹ een herdruk van Cryptogamen,²⁰ een bundel Begrafenis van een Keerkring door ene Kousbroek (dit is géén ps[eudoniem]).²¹ Dat zou dan alles zijn. Tussendoor verschijnt dan nog de herdruk van Bloemz Verz. Ged. Bovendien hoop ik nog een cyclus van Michel v.d. Plas geinspireerd op de Ilias en Odussee te krijgen.²² Alles bij elkaar niet zo hoopgevend. Heel goed zal het doen de nieuwe Gijsen, behoorlijk zal het doen, als ik het voor de voorjaarsaanbieding krijg, wat v.d. Plas heeft en matig, want een herdruk, Rouska. De rest zullen hun productie-kosten in de termijn dat ik leverancierscrediet krijg, niet opbrengen, alhoewel Bloem en Achterberg op den lange duur hun geld wel zullen [+op]brengen. Landheer²³ en Kousbroek wordt niets.

Naast mij biedt aan dhr Jansen, een uiterst sympathieke heer.²⁴ Ik hoop, dat hij t.z.t. de gehele aanbieding zal kunnen doen, wanneer er brood voor hem in zit. Goede vertegenwoordigers voor een fonds als dat van de uitgeverij Stols zijn zeer dun gezaaid en daarenboven erg duur. Dhr Otto Jansen (Oteboe) vormt een gunstige uitzondering, hopelijk kan ik hem vasthouden.

De boeken worden geleverd door het Centraal Boekhuis, waar iemand speciaal de belangen van het fonds Stols behartigt. Het c.b. houdt ook de debiteuren-administratie bij en betaalt ons.

Over het algemeen blijkt wel dat de losmaking van Elsevier betere mogelijkheden biedt, het fonds Stols vereist nu eenmaal speciale aandacht. Hoewel er dus geen verbinding met de Uitg.mij Elsevier bestaat, zijn er nog wel steeds zakelijke en vriendschappelijke banden met de n.v. Bonaventura, beter bekend als Elsevier's Weekblad. De Hr van Eck, directeur van de n.v. Bonaventura is de gemachtigde van dhr Stols, ook voor zaken de uitgeverij betreffende. De samenwerking van en medewerking met hem is uiterst prettig, terwijl ik een zeer grote mate van zelfstandigheid heb.

Veel van hetgeen ik U hier verteld heb, zult U al wel van dhr Stols zelf gehoord hebben, in ieder geval zo staan de zaken op het ogenblik.

Wat mij persoonlijk betreft: mijn studie-lier heb ik sedert enige maanden practisch aan de wilgen kunnen hangen; nu echter zal ik me er weer met de grootst mogelijke voortvarendheid mee gaan bemoeien. Per slot van rekening

19 De uitgebreide herdruk van de novellenbundel Rouska van Clare Lennart zou in juni 1953 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. De tekening op de omslag was van Lucebert, van wie ook zes illustraties in het boek werden opgenomen. De eerste druk van Rouska was in 1948 verschenen bij de Nederlandsche Uitgeversmaatschappij te Leiden. (Zie ill. p. 115 en Lucebert in het Stedelijk. Catalogus van alle schilderijen, tekeningen, gouaches, aquarellen en prenten in de verzameling (ed. Ad Petersen), Amsterdam 1987, p. 84 en afb.38.)

20 In juni 1953 zou bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage de tweede druk van Cryptogamen van Gerrit Achterberg verschijnen.

21 Begrafenis van een keerkring, gevolgd door Eight love-poems van Rudy Kousbroek zou in december 1953 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. Het omslagontwerp was van Lucebert.
Herman Rudolf Kousbroek (geb. 1929) had in 1950 het tijdschrift Braak opgericht en woonde in Parijs, waar hij Japans en Chinees studeerde.

22 Michel van der Plas, Ergenshuizen. Een mythe zou in november 1953 bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage verschijnen. De bundel, die was geschreven in opdracht van de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, zou naar typografische aanwijzingen van Jan Vermeulen worden gedrukt bij H. Veenman & Zonen te Wageningen.

23 In 1954 zou de tweede, uitgebreide druk van Verzamelde gedichten van Jo Landheer bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. De bundel werd in februari 1954 bij de Firma Boosten & Stols gedrukt. Stols was aanvankelijk van plan geweest de herdruk herfst 1952 te laten verschijnen.

24 Er zijn geen nadere gegevens over Otto Jansen achterhaald.

[p. 85]

komt dhr Stols eind '53 wel weer terug en hoe dan de regeling zal worden valt in vooruit niet te voorzien. In ieder geval lijkt het me wel raadzaam vòòr die tijd klaar te zijn.

Wat mijn gezondheidstoestand betreft: de tijd ontbreekt me om ziek te zijn. Wat dat betreft schijnt hard werken dus wel gezond te zijn, alhoewel ik eerlijk gezegd aan werken in het algemeen en hard werken in het bijzonder enkele broertjes dood heb. Het grote voordeel van mijn werken hier vind ik, dat ik met allerlei interessante mensen in aanraking kom, en dat, vanitas vanitate de naam Barth niet alleen meer met theologie geassocieerd wordt.²⁵ Aan de andere kant is het werk behalve veel ook nog slopend, nooit klopt er iets, altijd vergissen binders, drukkers, clichemakers e.d. zich, en nooit in je voordeel, maar het gekke is, als je dan dagen en nachten aan de telefoon hebt gehangen, dat het toch nog net op z'n pootjes terecht komt. Zonder overdrijving kan ik zeggen, dat de eerste zilveren draden reeds door het goud (nou ja, koper dan) lopen, die dan naarstig door de dames uit mijn omgeving met pincetten verwijderd worden. Zegt U nou zelf, dat kan toch niet! Bovendien zijn er periodes dat allerlei mensen als een soort epidemie boos zijn ergens om, waarom geeft niet, maar ze zijn het. Thuis gaat het goed, afgezien van de klachten dat ik de boel ruineer. Voor de rest is het ontstellend koud en verlang ik erg naar de zon en het Zuiden. Ik zal het hier wel niet lang uithouden, al die regen, mist en sneeuw (ja, die we hier al weer een dag of tien hebben) en koude, nee, ze bevallen me niet. Je wordt er gewoon melancholiek van. Weet U waar ik eens zin in zou hebben? Als ik helemaal klaar ben en dhr Stols is lang en breed terug, dan eens een jaar of anderhalf jaar gaan zwerven, door Europa: in de zomer Zweden, verder Italie, alhoewel ik dat land al als mijn broekzak ken, Griekenland, Spanje, Engeland, Frankrijk. Evt. Joego-keije. Maar, vertelt U het maar niet verder, het zal wel een illusie blijven. Ik ben nu doende te leren autorijden, tegenwoordig kun je voor weinig geld en veel goede woorden aardige wagentjes krijgen. Autorijden gaat wel, maar het stoppen valt niet mee. Het heeft veel zelfoverwinning gekost eer ik mezelf aan mezelf in zoiets toevertrouwde.

Ik ga nu ook, behalve aan Quito, lange brieven (alhoewel niet zo lang als deze) schrijven aan Goris²⁶ en Bakker. Mensen die ik ook weer sedert maanden volkomen verwaarloosd heb.

Nu heb ik zowel mijn vaatje met nieuwskruit verschoten. Behalve misschien, dat ik voor de Nederl. Econ. Hogeschool een aantal lezingen hoop te organiseren;²⁷ te houden door Bloem, Hoornik, Roland Holst (alhoewel ik de laatste nog ‘benaderen’ moet) Achterberg, v.d. Plas en de Atonalisten, verder een Piet H. Dubois over Marnix Gijsen, en Claartje Lennart, een Lampo etc. Evt. afgewisseld door lezingen van mensen uit het bedrijf, om het geheel toch

25 Allusie op de Zwitserse protestantse theoloog Karl Barth (1886-1968) wiens invloed vanaf 1922 in Nederland groot was.

26 Deze brief van Barth aan Marnix Gijsen is niet bewaard gebleven.

27 Nadere gegevens over een dergelijke lezingencyclus zijn niet achterhaald. In de correspondentie van Barth met de genoemde auteurs is evenmin sprake van een dergelijk initiatief. Pierre H. Dubois deelde mee zich ook niet een verzoek van die strekking te herinneren.

[p. 86]

nog een ‘economische’ sfeer te geven; b.v. een papierman, een drukker, een binder, een uitgever etc. Hiermede zou de n.e.h., naast de t.h. te Delft een van de broedplaatsen der niet-intellectuelen vlgs lieden die het weten kunnen, een aardige primeur hebben.

Met dat al heb ik nagelaten te informeren naar Uw omstandigheden, ziekten, huis, vrienden en kennissen. Zijn er nog boeken die U moet hebben? Naar U is al onderweg een Liefde en Logica en gaat onderweg 2 Vleespotten 1e druk, 1 Rachel,²⁸ 1 2-emmertjes, 1 A'damse School, 1 Tancredo Infrasonic en 1 Prognose + 1 Italie.

Vergeeft U mij deze slecht getypte brief; ik ben een zeer matig typist, doch handschriftelijke nota's leveren, ondanks kennis van de middeleeuwse palaeografie te grote moeilijkheden op, zelfs voor insiders.

Met hartelijke groeten, mede aan Uw Vrouw, en in afwachting van een briefje met mededeling, dat U mij mijn stilte niet euvel genomen hebt, als steeds Uw dw.

Jan-Peter

28 Hubert Lampo, De belofte aan Rachel.