Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

848. J. Greshoff aan A.A.M. Stols, 6 maart 1951¹

Vrijdag 6 Maart 1951

Beste Sander,

Wat heb ik in schandelijk langen tijd niet geschreven!! Ik moet n.l. àl mijn energie (die niet groot is) gebruiken om, met het oog op mijn reis, vooruìt te werken. Tijd heb ik nog altijd genoeg; maar de fut ontbreekt te vaak. Intusschen is er heel wat gebeurd. Ik heb mijn weekkroniek van VrijNed. overgebracht naar Elsevier.² De menschen van v.n, in zonderheid Johan Winkler,³ waren altijd méér dan aardig en correct tegenover mij. Maar de verdiensten waren schraal en ik voelde mij, wat de géést van het blad betreft, er weinig op mijn plaats. Elsevier betaalt mij precies vijfmaal het bedrag dat ik van v.n. kreeg! Bovendien was het bij v.n. stuk loon en Elsev. salaris. Het is nu even moeilijk om te weten wàt zij hebben willen daar op e.w. Ik stuurde zes bijdragen, doch weet in het geheel niet of die in de smaak vallen.⁴ En antwoord er op kan ik nog niet hebben. - Nadat jìj mij geschreven had, dat je (op een mooi salaris) aesthetisch adviseur van de uitgeverij Elsevier was geworden; hoorde ik van geheel andere zijde dat je e.w. verlaten ging om directeur van N. en vDitmar te worden.⁵ Is dat waar? En zoo ja, is het dan iets waar ik je mee moet gelukwenschen? Ik zou het zoo heerlijk voor Greet en jou vinden indien er nu eindelijk de noodige stabiliteit in jullie bestaan gebracht werd. Verzuim dus niet mij hierover p.o. te schrijven!!! Wij zitten vol spanning te wachten om, indien het bericht goed is, een juichkreet aan te heffen.

Verder geen nieuws. Van Kees krijgen wij sporadisch doch goed bericht. Nancy en Jan komen begin Sept in s Gravenhage. Dan is dus de heele familie in het moederland bijeen. Hoe gaat het al jullie kinderen??? En Greet???? En jezelf

1 Geschreven op briefpapier van Janda (Pty) Ltd/(Edms) Bpk., 148 St. George's Street, Cape Town. Directors: J. Greshoff (Holland), D. Schrire.

2 Op 2 maart had A. Glavimans namens Elseviers Weekblad aan Greshoff geschreven: ‘Zowel Jacques Bloem als de Heer Stols hebben mij gezegd dat U waarschijnlijk in principe bereid zoudt zijn geregeld aan Elseviers Weekblad mede te werken. Indien dit zo is, zouden wij over de vorm van Uw medewerking en over de honorering daarvan nog eens uitvoerig kunnen corresponderen. Maar het is natuurlijk beter daarmede te wachten tot ik zeker weet dat U in ons blad zoudt willen schrijven.[...] Ik zie Uw berichten met veel belangstelling tegemoet. Voorzover deze uitnodiging dit nog niet duidelijk genoeg tot uitdrukking mocht brengen, wil ik U wel zeggen dat de Hoofdredactie van Elseviers Weekblad, waarvan de heer W.G.N. de Keizer U naar ik meen zeer goed bekend is, Uw medewerking op zeer hoge prijs zal stellen.’ Op 16 maart schreef De Keizer zelf aan Greshoff in antwoord op een niet bewaard gebleven brief: ‘Met bijzonder genoegen kreeg ik je brief van 6 dezer en met nog meer genoegen heb ik daarin gelezen, dat je wel bereid zoudt zijn als vast medewerker van Elseviers Weekblad op te treden.[...] Het ontstaan van deze her-ontmoeting was op zichzelf zeker eigenaardig: tegelijkertijd kwamen onze redacteur Glavimans en onze gemeenschappelijke vriend Maurice Roelants op het denkbeeld een uitnodiging tot jou te richten.[...] Ik heb zojuist Roelants aan de telefoon gehad, die mij bovendien nog een copy zond van zijn laatste aan jou gerichte brief. Het is, meen ik, hierin, dat onze bedoelingen het duidelijkste worden uitgedrukt[...]. Wat het zakelijke betreft, komt het mij voor, dat een honorarium van f. 100.- per artikel, waarbij wij onzerzijds vijf plaatsingen per maand garanderen, een redelijke stevigheid biedt; van de wenselijkheid niet in andere dag- of weekbladen te publiceren, is nadrukkelijk uitgezonderd je literaire kroniek in de thans weer “Het Vaderland” hetende Nieuwe Courant in Den Haag.[...] Het zou ons wel een groot genoegen doen, wanneer ge op 1 April a.s. met dit alles zoudt willen beginnen.’ Greshoff zou tot januari 1953 aan Elseviers Weekblad meewerken. (Zie ook n.4.)

3 Johan Winkler (1899-1986) was redactie-chef bij het Parool geweest, en was in 1948 hoofdredacteur van Vrij Nederland geworden. Greshoff had van 4 juni 1949 tot 7 april 1951 zijn rubriek ‘Mijn Beschermd Domein’ in Vrij Nederland gepubliceerd.

4 Greshoffs eerste bijdrage, Teleurstellende terugkeer. Het oude Nederland is veranderd, zou op 16 juni in Elseviers Weekblad worden gepubliceerd.

5 Hoe Greshoff een dergelijk gerucht ter ore was gekomen, is niet na te gaan. Op 1 januari was J. Ia Bree adjunct-directeur bij Nijgh & Van Ditmar n.v. geworden.

[p. 270]

naar lichaam, geest en ziel??? Ik zie huizenhoog tegen de reis op en zou het liefst rustig op ‘De Grashof’ blijven. Wij hebben voor gezegde hof nog géén huurder. En we moeten een huurder hebben, desnoods een gratis huurder, omdat het niet mogelijk is een huis hier 6 à 9 mnd leeg te laten staan!

Wat gaf je uit sedert de laatste zending? (Ik las vrijwel àlles nu v Bulthuis). Wat zijn je plannen? Blijft, àls NenD waar is, AAMStols als firma bestaan?

Ik ben zóó moe iedere dag! Dat is de met zevenmeilslaarzen[sic] aanstormende

Seniliteit!

Stuur mij a.u.b. p.o. anders ben ik weg. een ander ex. v Goed en Kwaad. Het mijne heeft nl een ernstige fabricagefout. Eén bladzijde totaal verongelukt in de pers.

Vergeld, als Waar Christen die je bent, kwaad met goed. En schrijf!

Hierbij een brief v je autheur Wijnen. Wie zit er nu zóó achter de critiek aan? Een strebertje. Ik antwoordde hem dat een, ongunstige, kritiek reeds op ‘Het Vaderland’ aanwezig was en dat ik, in Nederland zijnde, geen tijd voor bezoeken brengen of ontvangen zou hebben.⁶ Kan jij die jongen niet eens leeren hoe het hoort?

Ziehier een approximatief schema voor de komende vermoeienissen.

Met van ons allen mateloos veel goeds & liefs

Steeds geheel je

Jan

24 Mei-1 Juni	Joh. burg
2 Juni-8 Juni	Rome (bij de Malans. Helene en Jacques)
8 Juni-15 Juni	Amsterdam (hotel liefst Parkzicht)^7
15 Juni-± 1 July	Brussel-Parijs.
1 July-1 Sept	De Pauwhof (want dan moet ik iederen dag weer werken voor de centen[)].
± 10 Sept-± 1 Dec.	N. York (nog géén bericht van het dept)^8
1 Dec-1 Jan	Willemstad	{ bij mijn beste Greet
1 Jan-± 1 febr.	sGravenhage	{ en Sander.
1 Febr.	naar huis	{ bij mijn beste neef
Maart-April	vRiebeeckfeesten	{ en nicht^9
15 April	plechtige teraarde bestelling van J. Greshoff.

6 Op 13 maart had Nico Wijnen onder meer aan Greshoff geschreven: ‘In aansluiting op mijn brief van 13/7-1950 mag ik U wel weer een paar regels schrijven. Ik heb inmiddels op mijn bundel een paar aardige besprekingen gekregen, o.m. van Paul Rodenko, Mr. M. Mok en Kees Kelk. Van Ritter kreeg ik een (nogal) behoorlijke radiobespreking, van Simon Vestdijk een leerzame, maar toch waarderende brief, terwijl Nico Donkersloot mijn bundel, met uitzondering van twee gedichten, in het Jan.-nummer van het Critisch Bulletin heeft gekraakt.[...] Helaas kreeg ik tot nu toe van U geen bespreking en toch zou ik deze graag hebben, ook al zou U mij à la Donkersloot kraken.’ (Zie ook br.831 n.2.) Greshoff zou Het spiegelbeeld bespreken in Het Vaderland van 7 april onder de titel ‘Squatters’ in het huis der muzen. Uitgevers deden beter als uitsmijters op te treden.

7 Van 4 tot en met 7 september zou Greshoff in het Parkhotel (Hobbemastraat i-ii) te Amsterdam verblijven.

8 Het is niet duidelijk waarop Greshoff doelde. Er is uit deze periode geen correspondentie van Greshoff met het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen bewaard gebleven.

9 A.M. Exalto-de Bloeme en haar echtgenoot Jacobus Exalto (1881-1966).