Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

191. J. Greshoff aan A.A.M. Stols¹

Dinsd.

Beste Xandre,

Hartelijk dank voor je brief. -

Dat zou toch een slag zijn wanneer Germaine W.² de sleutel der velden nam. Maar er is niets onoverkomelijks in dit leven. Dus ook dat niet. Wat spijtig dat Boersje³ nu ook juist elders een plaats had. -

Verder hoor ik met schrik dat het tramverkeer nog verslechterd is. Dat was bijna niet mogelijk! De vertaling van Pinocchio (door Pekelteef van Everdingen)⁴ is, naar men mij verzekert, abominabel. -

1 In de chronologie geplaatst op grond van de inhoud van de brief, waarin sprake is van het exemplaar van Fratilamur waarom Greshoff in br.188 had gevraagd.

2 Germaine Wauters was de secretaresse van Stols. Zij zou in 1930 trouwen met de Franse schrijver Louis Chevasson, die als journalist te Brussel werkzaam was. Chevasson was bevriend met Stols en E. du Perron. Vanwege hun vertrek naar Parijs zegde Germaine Wauters na haar huwelijk haar dienstverband met Stols op.

3 Niet geïdentificeerd.

4 In 1927 was bij Uitgevers-Maatschappij W. de Haan te Utrecht een vertaling onder de titel De avonturen van Pinokkio door Louise J. van Everdingen verschenen.

[p. 132]

Het is een onzalig werk.

Ik hoop dat mijn afgerotte⁵ in de drank gestikt is in Parigi!

Moge ook Hella⁶ een kwade ziekte krijgen. Wat een valsch leng[?]! En dan maar den heelen dag aan mijn telefoon hangen!

Wil je mij het reuze[?] plezier doen om in M. een Holl. ex. der Flor. Verh.⁷ te vragen; liefst nat. à titre gracieux et si non, met een maximum van korting! Ik hoop het werkjen bij mijn terugkeer te vinden.

Je bent een Ange om mij prompt p.o. die Fratilamur te zenden. Arth. heeft ze beide van zijn signatuur voorzien.

Zijn nieuwe boek: ‘Het Fregatschip Johanna-Christina’⁸ moet iets geheel anders zijn. -

Het komt Mrt-Apr. bij Meul.. Ik best.[el] bij ZEd een ex. op Holl. Van N. en v.Ditmar kreeg ik, à titre gratuit, een Holl. ex. van Ik en mijn Speelman.⁹ Dat zijn bìjna zulke genten als UEd.

Ik lees met ongelooflijke spanning De Valsche Munters van die meneer Gide¹⁰¹⁰ van Eddy.¹¹ Dat is ook geen kind. Het is typisch, wat men noemt een ‘groot’ boek.

Is mijn ‘Plume Volante’¹² al ter drukkerije?

Ik verlang naar drukprövels. -

Arth. is begonnen a/d vert. van Angiolino.

Hij heeft ook [xxx] een zeer goede Duitsche voor je.¹³

Het is hier ‘van zon en zomer’. En wij genieten volop. Toch zou het mij niet onaangenaam zijn eens gezellig met UEd te zwammen; gelijk wij dat plegen te doen. Als alles gaat zooals wij het nu vaststellen zijn wij Zondagavond laat in Parijs (Hotel Corneille rue Corneille) en Woensdag op soupertijd in Brux. Dan zijn wij juist 3 weken weg geweest. -

Mijn hart hunkert naar enkele nieuwe werkjes, meesterstukjes uit uw fabriekje: vooral Alexeieff¹⁴ en Buckland Recht!!¹⁵ En Parlando¹⁶ niet te vergeten.

Van Eddy een charmant schrijven ontvangen. ZEd zeer getoucheerd door de j.l. Spijkers!¹⁷ Er schijnen ook eenige heeren kwaad over geworden te zijn.

Nu, gezegende Makker, hou je taai in moeilijke tijden.

Vele alder hart. handdrukken van je

Jan

ook ik ben drukker dus; handdrukker.

Hierbij een breve van AgatHa aan GaretHa.

Vergeet niet a.u.b. naar Maastr. p.o. te schrijven over Flor.[entijnsche]

Verh.[alen] Holl.

5 Jan van Krimpen, die in 1929 was gescheiden van Nini Brunt.

6 Niet geïdentificeerd.

7 Arthur van Schendel, Florentijnsche verhalen was in 1929 bij Boosten & Stols te Maastricht verschenen in een oplage van 1080 exemplaren. W.J. Rozendaal had het bandontwerp voor deze bundel gemaakt.
Greshoff bezat een van de 40 exemplaren op Hollands, dat hij speciaal in zwart linnen heeft laten inbinden. (Zie veilingcat. J.L. Beijers (Utrecht) 23 juni 1981, nr.498.)

8 Arthur van Schendel, Het fregatschip Johanna Maria zou in 1930 bij J.M. Meulenhoff te Amsterdam verschijnen met een bandtekening en stofomslagontwerp door P.A.H. Hofman. Er werden 20 exemplaren op Oud-Hollands van Van Gelder Zonen gedrukt.
Greshoff bezat een van een opdracht voorzien exemplaar op Oud-Hollands, dat hij speciaal in half marokijn heeft laten inbinden. (Zie veilingcat. J.L. Beijers (Utrecht) 23 juni 1981, nr.500.)

9 Aart van der Leeuw, Ik en mijn speelman was in 1927 bij Nijgh & Van Ditmar te Rotterdam verschenen. Er werden 25 exemplaren op Simili Japon in een speciaal voor deze exemplaren ontworpen omslag vervaardigd, waarvan Greshoff er een bezat. (Zie veilingcat. J.L. Beijers (Utrecht) 23 juni 1981, nr.393.)

10 Les faux-monnayeurs door André Paul Guillaume Gide (1869-1951) was in 1926 bij Gallimard te Parijs verschenen. Een Nederlandse vertaling onder de titel De valschemunters van de hand van J.A. Sandfort zou pas in 1948 verschijnen. In 1929 zou Stols Gides Moer. Narrenspel in een vertaling van Martinus Nijhoff uitgeven.

10 [Errata] André Gides Moer werd door Stols clandestien uitgegeven in 1944; op de titelpagina staat het jaartal 1929 vermeld.

11 Op 20 november 1927 had E. du Perron over Les faux-monnayeurs van André Gide in zijn ‘cahier van een lezer’ genoteerd: ‘Het boek is geen meesterwerk misschien [...], maar het is, voor ieder die zelf een beetje geest heeft, sprankelend van vernuft en van leven, het is in de hoogste mate interessant: omdat het uit Gide's handen komt, eenvoudigweg, omdat Gide een der intelligentste en misschien de gevarieerdste figuur is onder de levende Fransen; omdat het éénmaal meer de zéér grote, de onschatbare gave bewijst die Gide heeft: die van zich te vernieuwen; om vele andere redenen en niet het minst, tenslotte: om wat het heeft willen zijn.’ (Cahiers van een lezer 1, [Brussel 1928], p. 39-40.) Op 24 november 1929 had hij aan Greshoff aangekondigd een artikel over Gide te gaan schrijven. Dat artikel, André Gide en de Hollandsche kritiek zou worden opgenomen in Den Gulden Winckel 29 (1930) 2 (februari), p. 43.

12 De aan Maurice Roelants opgedragen essaybundel Currente calamo zou in maart 1930 als vijfde deel in de reeks Luchtkasteelen bij A.A.M. Stols te Maastricht & Brussel verschijnen. Het boek was in een oplage van 150 exemplaren onder leiding van Stols gedrukt bij Boosten & Stols. J. Franken Pzn. had een illustratie voor de titelpagina en het omslag gesneden. (Zie ill. p. 133.)
In voorgaande delen van de reeks Luchtkasteelen stond Currente calamo onder de titel Plume volante aangekondigd.

13 Een Duitse vertaling van Angiolino en de lente is nooit verschenen.

14 De Russische tekenaar Alexandre Alexeieff (eig. Aleksandr Alekseev, 1901-1982) had in 1921 Rusland verlaten en was in Parijs woonachtig. Hij zou in 1929 een Franstalige uitgave van E.A. Poe's La chute de la maison Usher illustreren voor uitgeverij Orion te Paris. In 1930 zouden dezelfde illustraties opgenomen worden in Stols' uitgave The fall of the house of Usher, dat als tiende uitgave van The Halcyon Press zou verschijnen. Deze editie werd in een oplage van 365 exemplaren gedrukt bij Boosten & Stols.

15 In juni 1929 hadden Stols en de Nieuwzeelander John Buckland Wright (1897-1954) elkaar ontmoet, doordat Greshoff Stols attent had gemaakt op het werk van Wright dat te zien was op de tentoonstelling ‘Les Xylographes Belges’ in Brussel. Vanaf John Keats' The collected sonnets, die in 1930 als zevende uitgave van The Halcyon Press zou verschijnen, heeft Wright meer dan enige andere illustrator het gezicht van Stols' uitgaven mede bepaald. (Zie voor een overzicht van Wrights werkzaamheden voor Stols en voor hun relatie: Anthony Reid, A checklist of the book illustrations of John Buckland Wright, Pinner 1968; en C. van Dijk, John Buckland Wright en Alexander A.M. Stols, in De Boekenwereld 4 (1987-1988) 5, p. 154-166.)

16 De bundel Parlando van E. du Perron zou in januari 1930 verschijnen bij A.A.M. Stols te Maastricht & Brussel als deel 4 in de serie Luchtkasteelen. Hij werd gedrukt bij Boosten & Stols in een oplage van 150 exemplaren.

17 In drie afleveringen van zijn rubriek ‘Spijkers met Koppen’ in Den Gulden Winckel 28 (1929) 11 (20 november), p. 298-299, p. 301-302 en p. 303-304 was Greshoff van leer getrokken tegen Maurits Dekker en diens opvatting van de taak van de kunstcriticus, Henri Borel en diens mening over J.H. Speenhoff, en Maurits Uylderts oordeel over de poëzie van J. Slauerhoff. E. du Perron schreef hem naar aanleiding van deze aflevering onder meer: ‘De 3 spijkers vnl. verslonden. Bravo! bravo! Het stuk tegen Uyldert zal menigeen oprecht genoegen doen; bereid je voor op nieuwe bewijzen van instemming. Het stuk over “de taak van den kritikus” zou haast als inleiding boven mijn “cahiers” kunnen staan, àls die in d.g.w. verschijnen.’ (E. du Perron, Brieven (ed. Piet Delen et al.), dl.1, Amsterdam 1977, p. 433.)
Een keuze uit Greshoffs rubriek zou door Stols worden gepubliceerd in Spijkers met koppen, dat in 1931 in de reeks Standpunten & Getuigenissen zou verschijnen, in 1932 in dezelfde reeks gevolgd door Voetzoekers.

[p. 133]

Boulevard Auguste Reyers; links woonde Greshoff, rechts Stols.

Greshoff met zijn zonen Kees (rechts) en Jan (links), Brussel 1930.

V.l.n.r.: E. van Lidth de Jeude, Stols, Greshoff en Aty Greshoff-Brunt op de kermis te Brussel, 1930.

Titelpagina van Currente calamo (1930), met een houtsnede door J. Franken Pzn.