Frijende kikkerts

[p. 19]

Gelokkige mominten


‘Sjoch, Martha, no moat der al ris wat komme.’


‘Ja,’ sei ik en seach nei bûtendoar. De wrâld wie wol sa ôfgryslike fol mei griene kleuren en it iene grien wie wer sa hiel oars as it oare. En dat beweegde en die mar allegearre. Nei dagen fan hiel waarm waar, doe’t alles deastil stie te stean en wy ek te sleau wienen om in poat út te stekken, wie it hjoed oars. De loft wie net mear blau, mar grizich en it waaide, libben yn ’e brouwerij en ik waard der tige ûnrêstich fan, krige der einepikefel fan op myn rêch en op myn billen.


Linda wie stean gongen, kuiere wat op en del, mei de hannen yn ’e bûsen fan har ljochtgriene simmerbroek, skodde har reade krollen nei achteren, seach my oan: ‘Sa slim is it dochs net, wat ik dy freegje, wol?’


‘Ik bewûnderje dyn geduld, Linda,’ sei ik.


‘Dêr freegje ik net om.’ Se hie deselde goudreinette-eagen as myn dochter.


Ik seach nei it plafond. By myn toskedokter sieten der ek fan dy gatsjes yn, ik besocht se altyd te tellen en dat slagge my noait.


‘Fansels,’ sei ik, ‘hawwe der gelokkige mominten west, fansels.’


‘Dan moat it ek net sa’n toer wêze om se te fertellen. Ik moat positive dingen ha. Dêr kinne wy op fierder,’ sei Linda, bliid, dat der lang om let wat skot yn ’e saak komme soe.


[p. 20]

‘Ja.’ It wie wer in skoft stil. Wy koenen de fûgels hearre. Der kaam in wûnderbaarlik bliid gefoel oer my.


‘Wêr’t ik mei ûntroering oan tinke kin, is, as er syn holle yn myn skoat lei en treast by my socht. Dat wie altyd neidat der wer in relaasje ôfrûn of dearûn wie, hoe moat ik it neame? In hiele swiere kop hied er dan. Wer krekt net fûn wat er socht. Foar my wienen dat gelokkige mominten. En dat barde noch alris. Dat der hawwe in hiele protte lokkige mominten west. Kinst dy foarstelle?’


Linda sei niks, stie mei de rêch nei my ta.


‘Gean fierder,’ sei se doe.


‘En de bern,’ sei ik, ‘ast dy krijst. As dy út dy komme, dat plop, dat is sa’n bysûnder eagenblik. En letter, as se foar de earste kear “mem” sizze. Dan giest troch de grûn. Dat ferjitst noait, Linda, dêr tink ik noch wol oan. Se sizze mar ien kear foar de earste kear “mem”, en dat haw ik dus trije kear meimakke. En sa binne der noch folle mear dingen.’


Stil, sa stil wie it, as wiene wy mar tegearre op ’e wrâld. Yn it hiele hûs, dêr’t mear as fyftich minsken yn omhúsmannen, wie niks te hearren. Gjin kraan, gjin stofsûger of wat dan ek mar.


‘Wy binne der noch net,’ sei Linda. ‘Sjoch Martha, elk minske moat dochs wol wat ha, dêr’t er fan seit, wat geweldich, dat ik dat meimakke ha of dien, dat kin gjin minske my mear ûntnimme, as ik dêr oan weromtink, dan groei ik.


‘No, dat haw ik al sein,’ sei ik, ‘en fansels is der noch mear. Bern, der komt gjin ein oan. De fakânsjes, de drippen fan ’e beammen yn ’e bosken fan it Ame­lân, roazen op myn tafel, sinne op ’e bûtenlânse strâ-

[p. 21]

nen, de blommen op it Forum Romanum yn Rome, in waarme soele nacht, sadatst mei dysels gjin rie witst…’


Linda fage in mich fan myn skonken. Ik hie it beest dêr net iens sitten field.


‘O, en ik haw in hiel gelokkige tiid hân mei Patrick.’


Hoe koe ik him no ferjitte?


‘Patrick?’ Linda wie der wer by sitten gien, knibbels omheech, mei har hannen der om hinne slein.


‘Ja. Hy wenne yn Mheer, in plakje yn it suden fan Limburch.’


‘Dat is in hiel ein fuort.’


‘Ja, hy hat miskien wol myn allerbêste freon west. Ik skreau him de hiele dei brieven. Myn man hie doe de loop nei de privee dames, Anita privee, Saskia privee, neam se mar op. Mar al hied er ek yn Paramaribo wenne, dêr gong it my net om.’


‘Hoe kaamst dêroan, oan dy man?’


‘Troch in freondin, Marchje. Dy siet op in jûn by my de adressen fan de folders foar in blombolleboer te typen. En doe seach ik Mheer stean, frege wêr’t it lei en ik ûnthâlde de namme mei it adres. Sa. Ik skreau dy man in brief. Hy hie wat mei syn hert hân en mocht net mear wurkje, mar dat die er wol. Noch hurder as gewoanwei, by miljeusaken siet er. Elke freed die ik myn pak brieven op ’e bus. Spesjale enveloppen hie ik der foar. En ik waard ôfgryslik fereale op him. Hâldst it net foar mooglik, Linda, hokke moaie leafdesbrieven as ik op ’e bus die. In stik fan mysels, sa soest it neame kinne, dat wie it, wat ik yn dy gleuf treau. Ik koe der by tiden sels hast net iens ôfstân fan dwaan. Gean ik wer, tocht ik dan. En ik hie

[p. 22]

dy man noch noait sjoen. It wie al fjouwer moanne oan ’e gong en ik wist net iens hoe’t er der útseach. Hy trouwens ek net fan my. Ik woe it ek net witte. Doe stjoerde er my in krante, dêr’t er in stik yn skreaun hie mei in foto der by. Dy treau ik sûnder te lêzen yn it jiskefet. Ik woe dy man net iens sjen. Want it gong my net om dy man, mar om mysels. Dêr kaam ik pas folle letter achter. Op in goede dei stie syn frou by ús op ’e stoepe. Cora hjit se, mei fan alles der op en der oan. Se hie dy brieven lêzen, allegearre, en se woe fansels witte wat ik mei har man fan plan wie en ik sei fansels niks. Mar je skriuwe dochs samar net sókke brieven oan in wyldfrjemde man, heareminsken. No ja, ik dus al. Sokke dingen hie sij him net iens skreaun doe’t se noch ferkearing hienen. Ik moast nei in psychiater, sei se, dy wienen der foar sokke froulju as ik en dêr hie se miskien ek wol gelyk oan, sei ik. Ik wie it yn alle opsichten hielendal roerend mei har iens, mar ik hie al by trije psychiaters de drompels plat rûn. Se koenen niks mei my en ik net mei harren en ik waard gek fan dy wekkers dêre te tikjen en it is sa, dat in minske it úteinlik sels dwaan moat. Ik lei it har út: har man wie oars niks as myn praatpeal, en ik sei, mei de hân op myn hert, dat dy hiele man fan har my niks skele koe, en dat wie ek sa, Linda. Mar neffens har makke ik har man sa oerstjoer, dat sij der mei oan wie. Se koe har eigen man net mear en se hiene sa’n goed houlik. Ik sei oprjocht, dat it my spiet, en dat ik der wol mei ophâlde woe, mar ik sei derby, dat ik net fan mysels wist oft ik dat wol koe. Ik stie net foar mysels yn. Want ik wie der oan ferslaafd rekke leafdesbrieven te skriuwen, en se echt

[p. 23]

op ’e post te dwaan, sa dat se ergens kamen, op in matte foelen, iepenmakke waarden en lêzen. Ik hie der fansels noait by stil stien, dat er se ek sa yn ’e papierkoer mikke koe.’ ‘En dyn eigen man dan? Fynt dy dat goed?’ ‘O ja,’ sei ik, ‘hy freget soms freedtejûns oft ik “it spul” al ta de doar út ha en seit dat er der jaloers op wêze kin, dat in man samar sokke brieven krijt fan in frou. Want in inkelde kear lies ik him der in stikje út foar.’ En doe’t se wer fuortgong, Cora, sei se, wylst se my earnstich oanseach en har wynbrauwen op en del gean liet, dat se my no net mear seach as in bedriging, dat ik safolle brieven op ’e bus dwaan mocht as ik mar woe. Mar har Patrick wist hast net wat er weromskriuwe moast, wie der wol ris wat mei oan, dat naam ik him net kwea ôf. En wy noch nei de bakker om in echte fryske sûkerbôle en in pûdfol dúmkes en in oranjekoeke en sij wer op nei Mheer, yn har reade auto.’


‘Hoe lang hat dat duorre?’


‘Trije jier. Trije jier lang, doe woe ik net mear. Myn man stie der sa op oan, dat ik him no sa njonkelytsen ek mar ris sjen moast en mar ris wier meitsje moast, wat ik allegearre skreau en dêr hie ik fansels gjin sin oan. Ha ’k der in punt achter setten.’


‘Hast him noait sjoen?’ frege Linda.


‘Ien kear. Ta ôfskied ha wy mei syn trijen út te iten west. Yn Ljouwert. Ik wie dea ende deasenuweftic­h om dy man te moetsjen, dy’t alles, mar dan ek wier


alles fan my ôfwist. Hy joech my myn brieven wer­om, in hiel pak, kreas op folchoarder. ‘It is net niks, Martha, wat hjir foar ús op ’e tafel leit,’ sei er. In aardige man, ja, en ik wie bliid, dat ik him noait

[p. 24]

earder sjoen hie en him noait wer sjen soe. Want hy beäntwurde hiel yn ’e fierte oan myn Patrick, sa’n seesilerstype mei goudene eagen. De pet en it pypke ûntbrieken der allinnich noch mar oan. Linda, hy hat my holpen om troch in bepaalde perioa­de yn myn libben hinne te kommen. En dêr bliuw ik him ivich tankber foar.’


‘En?’


‘En? Wat en? It is foarby, Linda. Ik hear noait mear wat fan harren. Dat is ôfpraat, en dêr hâlde wy ús oan.’


‘Mear, Martha?’


‘Ik leau it net, Linda.’


‘Dan hâlde wy der foar hjoed mei op, ast it goed fynst.’