|
| |
| |
| |
Een verstooten meisje.
Aen het venster harer eenzame kamer bevond zich een meisje, dat mymerend, met de armen op de kloppende borst gekruisd, de schaduwe van den vallenden avond over de boomen zag dalen, over de planten, over de bloemen van den hof, die zich onder hare voeten uitstrekte.
Er was iets koud, iets scherp dien avond in die snel verdonkerende schaduwen, die de ziel tot droefheid moesten stemmen, en zwarte wolken, welke aen den hemel voorby dreven, lieten nog slechts by tusschenpoozen den blik der maegd tot in het verdoovende blauw van het oneindige welfsel dringen.
Geen vogel, die zyn lied in het loover deed hooren; - de bla- | |
| |
deren zelfs trilden onder den adem van den opkomenden wind, als hadden zy het geheime voorgevoel van een onweder dat hen boven het hoofd werd gedreven.
Maer de opvarende storm, kwam ten minste na eenen schoonen, warmen zomerdag, die zich in de stralen der koesterende zon glansend had kunnen baden.
Het leven van het meisje had geene schoone dagen gekend, geene tusschenpoozen van licht en glans, geene streelingen van liefde, die zonne der maegden!
Daerom was haer hart niet enkel met angstig voorgevoel, maer met wezentlyke droefheid vervuld.
Zy was niet schoon. Hare oogen waren niet git zwart, noch hemelsch blauw; de blos der jeugd strooide geene roozen op hare wangen; de trekken van haer gelaet waren niet regelmatig, alhoewel de zielenkenner er zachte goedheid op lezen kon.
Ook had de wereld haer beöordeeld, en de menschen zouden haer toegevend onder de onbeduidende wezens hebben gerangschikt, indien het lichamelyke gebrek, dat eenen harer voeten eenigsins kreupel maekte, het onbeschofte woord leelyk niet hadde doen toepassen....
Al de pracht der eeuw met hoogmoedigen, onverzaedbaren drift najagende, had haer vader, die doorging voor een ryk koopman, Tereza niet kunnen in zyne gezelschappen doen bewonderen.
Zy had eene zuster. Deze was schoon als een beeld.
Gansch de liefde des vaders was zamengetrokken op die andere dochter, welke hy met trotschheid kon voordoen - en al den tyd der bevoordeelde werd benoodigd tot het bereiden harer zegenpralen.
Tereza, onbeduidend, gebrekkelyk, was dan eene verstoote- | |
| |
linge geworden, die alleen en in stilte leed, wanneer haer het hart van weemoed overvloeide.
Want zy telde vyf-en-twintig jaren, en niemand nog had haer bemind.
Niemand?... ô, Neen! dit woord is eene heiligschendende lastering!... Verre, zoo verre haer het geheugen strekken kan, was er eene vrouw, die dikwyls haer met de meest angstige, met de teederste liefde aen den boezem had gedrukt, als om haer tegen de toekomende rampen des levens te beschutten! Wanneer de andere kinderen in hunne spelen het kleine, kreupele meisje onverschillig ter zyde lieten, of het zelfs mishandelden, dan vond het toen den schoot eener vrouw, waer de zoenen niet aen de ongelukkige werden geweigerd.
Die eenige toevlugt van liefde was het hart eener moeder geweest!
Zoo vol, zoo opgekropt wordt het in den boezem der eenzame, der verlatene, wanneer, zy nu nog denkt aen die moeder, welke helaes, sinds lang ten grave is gegaen; - want de thans verstootene meent haer te herrinneren dat in de moederlyke streelingen, misschien, het grootste deel der zoenen wel gegeven werd aen het kind, dat door de natuer het minst bevoordeeld scheen.
Sedert die goede, lieve beschermengel verdween, is Tereza om zoo te zeggen alleen in de wereld gebleven.
Als de tengerste bloem behoefte heeft naer warmte, heeft het hart der maegd nogtans dorst naer liefde!
Zy zou geern de menschen zeggen dat zy iedereen wil lief hebben; zy zou geern de armen uit hare eenzaemheid tot de vriendschap, tot de wereld reiken; - maer de blikken, die hare bedeesde vragen beantwoorden, zyn zoo gevoelloos, zoo koud,
| |
| |
dat zy telkens genoodzaekt wordt op haer eigen terug te ploeijen. En zy heeft zelfs het medelyden niet dan van haer eigen zelve...
In elke vrouwen ziel moet ereenmael de liefde ontstaen, die alle andere gevoelens overtreft, zoo wel in het uitdeelen van zaligheid, als wel in het opeen stapelen van smarte.
Tereza telt vyf-en-twintig jaren; de stem van het maegdelyk gevoel is in haer niet versmoord gebleven.
Zy kent van hare kindsche jaren den jongeling, dien zy in het diepste geheim der ziele heeft uitverkoren. Hy heeft haer nooit mishandeld, hy, nooit hard jegens haer geweest. Zoo de wilde ontembare knaep, met het blonde, krullende hoofd - gelyk zy hem nu nog dikwyls in verbeelding terug ziet - liever de andere kleinen in de vlugt hunner spelen volgde, dan aen de zyde te blyven van haer die tot stilte veroordeeld was, toch heeft zy, van toen af, wel opgemerkt, dat zyn open, blauwe oog soms voor een oogenblik op haer met eenige belangstelling stil bleef.
Zy vergeet die blikken niet, hoe nietig hunne beteekenis ook was: - zy heeft er zoo weinig in haer leven van dien aerd leeren kennen!
Nu is Rudolf groot. Nu is het gevoel dat zy hem toedraegt niet meer enkel zacht: daer binnen, in hare borst, klopt het wel soms zoo hevig dat alle rust er benomen wordt, en de gloed, die haer het hart doet jagen, kan door geene zuchten, hoe teeder ook in de eenzaemheid geslaekt, uitgedoofd worden.
Beminnen!... voor alle harten die jong zyn is het de opperste bezigheid of het opperste verlangen; maer zy, de arme verstootelinge, wat al stonden van uitzinnige hoop heeft zy gekoesterd! wat al droomeryen van betooverend geluk, zyn door de eenzame kamer gevlogen!
Om de genegendheid der menschen te verwerven, om te wor- | |
| |
den opgenomen in den kring van vriendschap, dien zy meent in de wereld te bestaen, hadde het meisje alles gegeven wat zy bezat; maer bemind worden door hem, dien zy den geheiligden eeredienst der maegdelyke liefde heeft toegewyd!... zyne hand haer te zien uit het lyden der verlatendheid oprigten!... bemind worden zoo als zy beminde, in gansch de uitgestrektheid van wat het woord beminnen beteekenen kan!... ô, die gedachte doet zelfs de beweging des levens haer in het hart stil staen!
En de blik des jongelings, dien hy soms tot haer rigt, dien zy wel voelen kan, zonder hem te moeten aenzien, die blik even zacht als toen hy een kind was, slechts meer ernstig, meer doordringend, zou die geene liefde van zynen kant aenduiden?
Dwaze! aen welke begoocheling geeft gy u over?... Rudolf is ryk, schoon, door alle moeders aengetrokken, welke huwbare dochters hebben!... Omdat gy altoos aen hem denkt, hebt gy gemeend te gevoelen, dat zyn oog u heeft opgezocht, en gy bloosde, zonder zelfs het hoofd te durven opligten, om u van de waerheid, te verzekeren! De wereld, de ydelheid, wat zouden zy zeggen, indien hy aen een wezen, zoo als gy zyt, zich gelegen liet?
Ja, zy weet het!... Doch zy houdt aen die liefde, als aen haren eenigen schat; zy mymert voort; zy blyft den geliefden dankbaer al is het dan slechts het geluk der schimmen dat zyn aendenken haer soms voor eenige stonden schenken kan; - en die dankbaerheid doet elken dag hare liefde nog aengroeijen...
Ook terwyl zy daer aen het venster staet is langzaem de droefheid tot gedachten van liefde over gegaen.
De regen begint te vallen. De eerste, groote druppelen storten op den drempel van haer venster neder.
Het nat heeft op den steen als het ware den klank van eenen kus in de halve duisternis doen hooren.
| |
| |
Tereza strekt de armen uit; de naem des geliefden is meer door hare ziel dan door hare lippen gemurmeld, en zy heeft aen den wind, die voorby vliegt, den zoen der verbeelding beäntwoord.
Niemand kan het gezien, gehoord hebben: de maegd is alleen; nogtans zy trekt het hoofd terug en wordt schaemrood, als hadde zy eene misdaed begaen met aen de opwelling van het verborgene gevoel der liefde toe te geven...
Op dit oogenblik werd de deur der kamer geöpend.
Het was jaren geleden sedert de vader van het miskende meisje in dit vertrek haer had opgezocht. Nu was hy het zelf, die zich vertoonde, toen zy, verwonderd en half verschrikt, by het hooren van het gerucht, haer omwendde.
Zeker moest er iets buitengewoon zyn; want zoo de zindelyke kleeding van den man ten allen tyde met de stipste sierlykheid werd verzorgd, nu had die kleeding, daer en boven, zoo hy zich voordeed, eenen zekeren stempel van plegt.
De rok, dien hy droeg, was van het fynste, zwarte laken, de sneeuwblanke ondervest glinsterend van zuiverheid, en de witte das prykte in volle statigheid. Het hair en de bakkebaarden, waerin het, opmerkzame oog, wanneer de man binnen 's huis was, reeds meer dan eens de spikkeling van het gryze had kunnen opmerken, waren onder het verwmiddeltje volkomen zwart geworden. In het knopgat van zyn overkleed stak het gekleurde lint van een ordeteeken, dat hy ten toon stelde - zonder juist te weten hoe het eigentlyk verdiend was - alleen omdat het, zoo hy geloofde, meer weerdigheid aen zyn voorkomen geven zou.
Tereza, diep ontroerd, steunde met de handen achter haren rug op den drempel van het venster, zonder te durven vooruit treden.
- Ik vraeg verschooning de lieve droomeryën hier te komen verstooren - sprak de man - Maer indien gy er in toe stemt,
| |
| |
Tereza, heb ik met u over belangryke zaken te spreken.
- Vader! - zy vloog om hem eenen stoel aen te bieden en licht te ontsteken.
Waerschynlyk was hy verlegen de bedoelde samenspraek aen te vangen; want in plaets van over het gewigtige punt te spreken, liet hy den blik in de kamer rond gaen, en toen zy beide gezeten waren, zegde hy op eenen toon, byna streelend:
- Gy draegt geene zorg genoeg voor u zelve! Die kamer, kon prachtiger zyn. Ik wil dat voortaen myne dochter meer de genoegens van den rykdom smake.
- Ik dank u, vader! maer gy hebt my onrustig gemaekt.
- Ha! vrees niet! Ik ken uw goed hart, ik weet dat gy eene edele inborst hebt, en het is niet juist een slecht nieuws voor ons dat ik u breng.
- Rede te meer om het spoedig te zeggen.
Tereza glimlachte, alhoewel zy niet wist waerom haer het hart zoo benepen werd.
- Indien ik verklaerde dat uwe zuster gaet trouwen?
- Ik zou uit het diepste myns harten haer alle geluk toewenschen!
- Ja, maer dat is niet alles!.. Zit wat digter by!.. Zoo, nu kan ik u als tot een braef kind spreken.
Er was eene kleine poos stilte: men hadde byna de twee harten dier menschen hooren kloppen.
- Ge moet dan ten eerste weten dat ik eene harde bekentenis doen moet... Wy zyn zoo ryk niet als het de menschen wel denken. Zelfs wil ik u niet verbergen, dat verbintenissen, welke ik tegenover de wereld aenging, my soms genoodzaekt hebben, om de eer van myn huis te kunnen in stand houden, uitgaven te doen, die myne inkomsten te boven gingen. Ook zag ik voor de
| |
| |
toekomst eenen schrikkelyken afgrond te gemoet!... Tereza, gy kunt niet gelooven wat ik geleden heb, wanneer ik vooruit zag, dat nietige wormen, die ik tot nu toe onder myne pracht heb kunnen verpletten, later zich zouden wreken met mynen val te bespotten... Ha! indien dit moest openbaer worden, ik zou het niet overleven!... Neen, neen! liever sterven! liever zou ik my door het hoofd branden!... Gy beeft, kind?...
- Het is niet de vrees van armoede, het is uwe smarte die my doet beven!
- Ik wist wel dat men op u vertrouwen mogt... Gy, Tereza, kunt ons redden!
- Ik?... Zeg, zeg, vader, wat ik doen moet!...
- Luister!... De jongeling, die zich aenbied om eerie echtgenoote in ons huisgezin te nemen, is ryk, zoo ryk dat men het einde zyner fortuin niet kent!... Gy begrypt dat de bruidschat, dien ik aen uwe zuster zal geven, weerdig van my, en weerdig van hem zyn moet. Indien wy de zaken in het groot doen, ben ik gered, voor langen tyd gered. Want ryk schynen is als of men het inderdaed ware.
- Maer, ik versta dat niet, vader!
- Juist, wat gaen u die geldzaken aen! Uw geest is veel te rein om te begrypen wat beteekenis er in het groote woord Crediet ligt!... Toch om eens en vooral de vervelende cyfers uit den weg te ruimen, zal ik de zaek zoo klaer mogelyk doen worden. Gy hebt een deel in de erfenis uwer moeder, dat u toehoort, waerover gy als meerderjarige dochter alleen beschikken kunt. Het hangt van u af myn geluk en het geluk uwer zuster te bewerken. De huwelyks gift kan door uwe grootmoedigheid verdubbeld worden. Gy zelfs zult de som bepalen, die welvoegelyk is, wanneer ik u zal gezegd hebben, dat Rudolf van Barnvelde myn schoonzoon wil worden.
| |
| |
- Rudolf!...
Het arme meisje kan toch niet gehoopt hebben dat Rudolf nooit trouwen zal!... Waerom dan heeft zy als het ware de ziel haer lichaem voelen ontvlugten, en zit zy daer, verplet, zonder den schrikkelyken last, die op haer drukt, door eenige beweging te kunnen verbreken?... Zeker was de ongelukkige niet ydel genoeg geweest om tegen alle mogelykheid eene uitzinige hoop voor haer zelven te voeden - maer die liefde, zoo wanhopend, zoo diep gekoesterd, was een deel, toch het schoonste deel, van haer leven geworden! Geen wonder dus dat het de maegd duister voor de oogen werd, en dat zy voor over boog, alsof haer het hart onder den doodsteek uitbloedde!
- Gy aerzelt? - vroeg de vader, der lyken bleekheid ziende welke over het aenzicht zyner dochter kwam - Ik dacht dat gy meer gewillig het geluk uwer zuster zoudt hebben gemaekt... Neem in aenmerking dat de tyd om eenen bruidschat voor u te gebruiken nog niet spoedig komen zal - en tusschen dien kan er veel verandering gebeuren.
Het was niet genoeg dat de onverwachte slag haer ten doode had getroffen: baldadig moest de dolk in de wonde nog worden omgewroet!
- Maer zy bemint hem dan?
- Uwe stem beeft alsof er u het leven van afhing!... Aen haren vader is het zeker niet dat uwe zuster, die de wellevendheid kent, liefdes klachten zou opdringen, die vóór, en zelfs na het huwelyk, altoos onpassend zyn... Iedereen weet dat elke vrouw, onder alle opzichten, met hem gelukkig kan worden.
- Hy... Rudolf bemint hy haer?
De man begreep niet dat in die vraeg den laetsten schreeuw van eene jonge ziel lag, die voor altoos ging verbryzeld worden, dat
| |
| |
het de opperste pooging was van het slagtoffer, welk boven den afgrond zich aen een stroohalm vastklampt!... Nooit was het hem in de gedachten gekomen dat Tereza, onbeduidend, miskend, zou kunnen beminnen... Ook schreef hy hare ontsteltenis aen eene andere oorzaek toe, en het ongeduld morde reeds in den toon zyner stem, daer hy antwoordde:
- Denkt gy dat ik myne dochter naer het hoofd zal werpen van iemand die haer niet bemint?... Men heeft my duidelyk genoeg laten hooren dat de jonge man het als eene eer zou beschouwen myn schoonzoon te worden... Eene opoffering door u gedaen kan dit te weeg brengen en ons redden: - doch dwingen zal ik niet doen!... My blyft er altoos het laetste uitvlugt!
Die harde woorden deden het goede kind aen de voeten des vaders vallen, alsof zy schuldig ware. Zy durfde hem de handen niet zoenen; maer snikte:
- Vader! ach! ik heb u niet willen vergrammen! Vergeef het zoo ik misdeed!... Ik weet niet meer wat ik zegde... maer laet de glimlach op uw aenzicht terug komen, zoo als gy hebt geglimlacht toen ik u hier ontvangen mogt!... en ik zal gelukkig zyn! en ik zal myn leven voor uwe goedheid verpanden!
- Waerom knielt, waerom weent gy nu? Ik ben immers niet gram geworden? My dacht het voorstel, dat ik u deed, met vreugde te zien aennemen.
- Ook neem ik het aen, vader, ook doe ik alles wat gy wilt!
Ditmael was de man voorzichtig geweest: - de bezegelde papieren, die moesten onderschreven worden, had hy in den zak.
De maegd wist het wel dat zy meer dan haren dood ging teekenen. Toch deed zy geweld om de hand, die de pen hield, niet te laten beven...
Verdwenen was de eenigste begoocheling, die haer in het leven
| |
| |
nog ondersteunen kon! Zeker was het weinig te beminnen zoo als zy het deed; maer die verborgene liefde, ten minste, had het meisje als haren eigendom beschouwd, daer zy in het diepste des harten besloten bleef!... En dat ook werd haer ontnomen!... Tereza mogt aen den geliefden niet meer denken, aen den echtgenoot harer zuster, dien zy zelf op dit oogenblik der schoone bruid gaf!...
Het offer was volbragt!...
Maer de vader, de eerste mael sedert lange jaren, had de lippen op het voorhoofd zyner dochter gebragt, en hy zegde:
- Ik wist wel dat gy een braef kind zyt!
En daer Tereza weende, voegde hy er by:
- Dezen avond wordt er een feest ten huize van Mynheer Rudolf gegeven. Waerschynlyk zal er over de verloving gesproken worden. Ik wil, Tereza, dat gy uwe goede daed geniete. De vermaken der wereld hebben niet veel bekorende voor u; maer het zien van twee wezens, die hun geluk aen u verschuldigd zyn, kan eene innerlyke feeste geven, die gy, om mynentwille, niet weigeren moogt... Gy zult u kleeden. Binnen eene uer kom ik u halen.
Zy had toestemmend het hoofd geknikt, niet meer wetende wat er gebeurde.
De vader was vertrokken; Tereza bevond haer weder alleen in de kamer. De onglukkige wankelde naer het venster om te kunnen ademen.
De wolken schenen losgebarsten; de regen plaste met stroomen neder en werd in vlagen tot op het voorhoofd der maegd gedreven, maer den brand der smarte kon hy er niet koelen.
De ongelukkige hoorde niet hoe het in de gezweepte kruinen der boomen klaegde en huilde; zy dacht niet aen de bloemen, welke
| |
| |
in den tuin door den storm werden verplet; haer oogappel was strak tot de ruimte gerigt, doch, al ware het niet volkomen duister geworden, zy zou niets gezien hebben; - want haer hart leed meer dan de bloemen, die ten minste konden sterven, en in eene verbryzelde vrouwenziel huilt de smart onuitsprekelyk droeviger dan eenig ander voorwerp der schepping het doen kan.
Tereza streed tegen haer zelven, worstelde tegen het overwegen, het berekenen van al het onregt, dat sedert jaren haer was aen gedaen.
Zoo ongelukkig was het meisje, dat zy vreesde tot het punt gekomen te zyn een gewaerwording van haet tegen haren vader, tegen hare zuster te voelen ontstaen.
Ach! wanhopend deed dit haer de handen samen wringen!
Zy wilde bidden om den slechten geest te verdryven - en kon het niet meer! De eenigste gedachte die in haer brein heromwoelde werd uitgedrukt en werd herhaeld in het woord: verloren!
Zoo ging de tyd voorby. Op eens schoot het haer te binnen dat zy verpligt was het feest by te woonen, dat ten huize van Rudolf gegeven werd.
Terwyl zy de kleederen uitkoos die haren vader geene oneer mogten doen, hadde voorwaer het bleeke doodslinnen haer meer welkom geweest dan de kostbare zyde.
In elke andere omstandigheid zou toch iets van de vrouwelyke behaegzucht in haer gesproken hebben, nu zy in tegenwoordigheid van Rudolf ging verschynen, hoe klein ook de meening was welke het meisje van hare schoonheid had; maer nu kon de gedachte aen den beminden haer slechts meer doen weenen - en zeker zullen die tranen niet dienen om haer gelaet meer bevalligheden te geven.
Hare handen volbragten nogtans de taek der gewoonte, en toen
| |
| |
eindelyk de vader kwam zeggen, dat het tyd was te vertrekken, verhaeste zy haer hem te volgen, opdat hy niet zou opmerken, hoe overvloedig en hoe ontydig door haer geweend was!...
De zuster der miskende glinsterde van diamanten, daer zy grootsch en trotsch als eene koniginne, ging zitten in het rytuig naest Tereza die de eerste was om haer te bewonderen - en om zoo weinig plaest mogelyk te nemen.
De intrede op het feest gebeurde zoo als men het had kunnen voorzien. Een ware zegeprael was het voor de prachtige, de schoone! Aller blikken werden tot haer gerigt en volgden hare schreden! Tereza ging onopgemerkt voorby. De vrouwen zelfs geweerdigden zich niet onder elkander haer wezen, hare houding, hare kleederdragt te beknibbelen!
Zonder het zelf te weten had Tereza in het kiezen van den feesttoei zoo gelukkig geweest als het zyn kon. Haer paste niets dan de eenvoudigheid; maer in die zedige versiersels, overeen gebragt met de bleekheid, met de lichamelyke zwakte die haren gang eenigzins traeg en slypend maekte, lag iets zachts, iets dat men byna smaekvol hadde durven noemen, indien tusschen al de schittering der pracht wel ooit den stillen smaek van dien aerd wordt opgemerkt.
Tereza had in eenen der hoeken van de zael plaets gevonden tusschen de oude Dames, terwyl een stoet van vleijende heeren zich rond de bevoordeelde zuster schaerde, om een woord, een blik af te smeeken, of om het voordeel te hebben de schoone te mogen tot den dans leiden, die reeds begonnen was.
Het arme kind danste niet! Want al ware er dan ook een beleefde oude heer geweest, of een bloedverwant, of een schuldenaer van haren vader, die het zich ten pligt of ten belang hadde gerekend haer de almoes, of het betalen eener uitnoodiging te
| |
| |
komen doen, toch zou immers het kreupele meisje niet hebben in den dartelenden kring der jeugd kunnen deel nemen!...
Het was haer wel droevig en eenzaem tusschen die wemelende menigte, droeviger en eenzamer nog dan op hare stille kamer.
Vergeten van iedereen, zelfs van den vader, die aen de opoffering harer fortuin, die zy gedaen had, reeds niet meer dacht, om geheel en gansch zich te verheugen in den triumf van het andere kind, dat als de koninginne van het feest werd gehuldigd, voelde de zwakke verstootelinge, nu meer dan ooit, al het pynvolle der afzondering, waerin men haer dompelde.
Zy moest nogtans glimlachen, zoo wilde het de wereld! Zy mogt hare oogleden niet door eenen enkelen traen laten bevochtigd worden.
Ook leed het meisje inwendig, diep en hopeloos!...
Eindelyk kwam iemand zich neder zetten, op den stoel die nevens haer ledig stond. Het was een jonge man; hy noemde haren naem; zyne stem was ontroerd en zacht, daer hy bad om Tereza eenen bloemtuil te mogen aenbieden, het schoonste, het keurigste in bloemen wat de tuinen konden opleveren.
Zy zag Rudolf, het was de geliefde zelf!
- ô, Mejuffer, wat ben ik bly dat gy gekomen zyt! - zegde de jongeling.
- Gy zyt altoos goed, Mynheer Rudolf.
Tereza had de bloemen met bevende hand aenveerd; er was eene korte poos stilte, wyl geen van beide woorden vond om voort te spreken.
- Ik durfde byna niet hopen, dat gy zoudt komen, alhoewel ik toch uwen vader zoo dringend had verzocht, dat hy u bidden zou my de eer aen te doen hem hier te vergezellen.
Rudolf begon ongeduldig met den voet op den grond te druk- | |
| |
ken. Hy, die anders niet verlegen was om zwierig en vleijend de ooren der vrouwen te streelen, wikkelde zich nu in verwarde gezegden, waervan hy het einde slechts met moeite terug vond.
Wat mogt er de rede van zyn?...
Toch op eens scheen hy het gevoel, dat in hem worstelde, overwonnen te hebben, want zyn blik zocht de oogen der maegd, en om hare aendacht tot zich te trekken, had hy zacht en ernstig enkel den naem: Tereza! uitgesproken.
De klank, de toon van dit woord liep haer als eene zoete, balsemende trilling door het hart; maer zy bleef de bloemen aenzien... Zy boog zelfs dieper het hoofd - want bliksemsnel was het genoegen van dit zoete woord verdwenen, en zy had overwogen, dat Rudolf zich reeds het regt toekende, haer als eene zuster aen te spreken, dat die ligte streeling in zyne stem niets dan de weerklank der liefde kon zyn, waervan zyne ziel vol was, en waer voor hy eene vertrouwelinge zocht...
- Tereza! - de naem klonk nog meer ernstig en nog meer teeder - het zal u misschien vreemd schynen, dat ik den tyd eener feest gekozen heb, om u van de hoop myns levens te spreken; maer ik heb gedacht dat zoo myn geluk te midden van een feest kon aenvang nemen, gansch de toekomst als een gedurige tyd van vreugde en liefde zou verzekerd blyven!
- Aen myne wenschen zal het u niet ontbreken.
- Wenschen!... Uw vader heeft my verzekerd dat hy de beslissing aen zyne dochter overliet; - een woord van u, en myne innigste verlangens zullen volbragt zyn!
Het was een bittre grimlach die nu de lippen van het meisje betrok.
Inderdaed zoo Rudolf de maetregelen kende, die het huwelyk mogelyk moesten maken, dan toch werd het te onbeschaemd,
| |
| |
van zynent wege, het vraegpunt dier geldzaken zelf te durven behandelen. Ook antwoorde zy, droog weg:
- Ik heb reeds alles gedaen, Mynheer, wat ik doen kon.
- Neen, neen! gy hebt niet alles gedaen! Myne gevoelens zyn u niet in der waerheid overgebragt; want gy zyt te goed, Tereza, om met die koude bitternis te antwoorden. Mag ik zelf myne zaek bepleiten?
- Zeker!
- Misschien is het u bekend dat de woeste knaep, dien gy gekend hebt, te onbedacht zich in de draeikolken der wereld heeft laten medeslingeren; - maer van het oogenblik, dat zyne ziel voor de eerste mael hare eenzaemheid kon voelen, dat de ware dorst naer liefde in hem ontstond, heeft het beeld der gezellin zyner kinderspelen hem van eene ontschatbare zaligheid doen droomen. Toen wy nog kinderen waren, en de wilde spelen der jonge gezellen my soms verre van u weg voerden, ô, weet gy het nog, dat er toen reeds eene geheime, zoete magt bestond, die my altoos aen uwe zyde deed terug komen - en dat ik my nooit gelukkiger gevoelde dan wanneer het u geliefde my met eenen vriendelyken oogslag weder te ontvangen... In de liefde, die ik u toedraeg, duert die zelfde geheime zoete magt voort... Alleen is het beeld van het kind, dat ik lief had, grooter, zachter, heiliger geworden - en ik bemin er u om, Tereza! des te meer opregt, des te meer eerbiedig!
- My!
Die uitroep deed de jongeling haer aenzien, zoo verwonderd als zy het zelf was.
- U!... Wie anders dan u zou ik beminnen kunnen?... Gy liet my veronderstellen dat uw vader....
| |
| |
- Ach!... spot niet!... het ware te wreed!... Gy bemint myne zuster...
De blik des jongelings zocht in de zael de zuster op. Hy zag de schoone bevoordeelde, blozend van hoogmoed en van genoegen, aen de borst van eenen der zwierigste jonge dansers, de vervoering van den wals genieten, en Rudolf haelde de schouders op.
- Uwe zuster - zegde hy - ik heb er nooit aen gedacht!
Der maegdenblos verspreidde zich tot op het voorhoofd van Tereza. Haer hart was niet genoeg aen geluk gewend, om al de gevoelens te kunnen bevatten, die in haer onstonden, nu zy, na zoo veel wenschen, zoo veel lyden, woorden van leifde, woorden van smeeking, tot haer hoorde spreken, door hem, dien zy in het geheime der ziele onuitsprekelyk had lief gehad! Ook moesten die gevoelens uit het jonge, onstuimige hart met dien blos overvloeijen.
- Ik bemin u, Tereza! - herhaelde de jonge man, terwyl de oogen van het meisje, vochtig van geluk op de bloemen gevestigd bleven, die zyne hand haer had aengeboden - Ik bemin u, zoo opregt, zoo innig, dat ik niet dan voor u alleen zou willen bestaen! alleen om alles rond u op aerde zacht en liefdevol te doen zyn!... Zoo myn leven mogt besteed worden, om u gelukkig te doen worden, en dan uw glimlach soms my beloonde voor alles wat myne liefde voor u zou doen en uitvinden; ik hadde geen hemel meer te wenschen: gy, myne welbeminde! zoudt my den schoonsten der hemelen gegeven hebben!
- Maer Rudolf! - en de toon van waer gevoel, die in des jongelings woorden lag, had haer den moed gegeven tegen de bloemen te glimlachen - Hoe toch kan ik uwer liefde weerdig zyn?... Ik ben immers niet schoon, ik?
| |
| |
Hy rigtte het oog ondervragend op het gelaet der maegd, als of het nu de eerste mael was, dat hy de vormen er van wilde beoordeelen, en de glimlach, die op hare lippen was, ging ook helder en bly op des jongelings aenzicht over.
- Ik weet het - zegde hy - dat er menschen zyn die andere vrouwen schooner vinden dan gy het zyt... maer ik bid u om verschooning voor die dwazen!... Niets was schooner dan het kleine, stille meisje, dat ik dankbaer aenzag, toen het den wilden knaep na de woeste spelen aen zyne zyde liet uitrusten! Niets is schooner dan de Tereza, die ik nu lief heb... indien der engelen goedheid niet schoon is....
Maer plotselings zweeg hy stil.
Hunne handen hadden zich vereenigd, zonder zy zelf wishoe het gekomen was - en daer, voor hen, stond Tereza's vader, met verwonderde blikken hen aenstarende; zyne wenkbrauwen waren van ontevredenheid gefronst.
- Vergeeft het, Mynheer - bad Rudolf, regtstaende - zoo in het eerste geluk, ik de liefde tot myne echtgenoote misschien wat onvoegelyk heb uitgedrukt!
- Zyne echtgenoote! - nog meer verwonderd bezag de vader beurtelings het blosende meisje, en den jongen man, die glimlachend voor haer boog en smeekte:
‘Niet waer, Tereza, het was aen uwen echtgenoot dat men u de hand zag geven?
De maegd trok den beminden ter zyde; zy maekte hem bekend hoe door haer den bruidschat harer zuster was verdubbeld, in de meening deze gelukkig te maken; zy verklaerde op die beslissing niet meer te willen terug komen, wat het haer ook kosten mogt.
| |
| |
Rudolf dacht zich ryk genoeg voor twee. - Eene maend later was het huwelyk gevierd geworden.
Wel is waer dat de jonge heeren, de vrienden van den bruidegom, onder hen niet weinig gelachen hebben, omdat hy een meisje had gehuwd, zonder schoonheid en zonder geld. Hoe het ook gebeurde, toch was het te weten gekomen, dat Tereza geenen bruidschat had medegebragt.
De schat van goedheid, de onuitputbare liefde, die het huis van Rudolf moesten vrolyk en gelukkig maken, was door de dwazen voor niets gerekend.
Hy liet hen zeggen en tot nu toe heeft hy zich niet beklaegd.
|
|
Auteursrechtvrij