Korte kroniek van Brabant (lange versie)

(1862)– Gelre (heraut)– rechtenstatus


[Kort kroniek van Brabant (lange versie)]
[pagina 1]
Hets goet spreken van den vroeden, Van den vromen end' van den goeden, Die hem voirmaels zeetten ter eren; Ooc men macher an leren 5[regelnummer] Veel duechden ende wiisheiden Diere siin leven na wil leiden. Daer bi wil ic v nv seggen In corten woirden vut leggen Van den besten prinsen waerliic, 10[regelnummer] Die ye quamen in aerdriic, Daer die edelen hertogen fiin Van Braband af comen siin. Mi wondert wat hem ginc ane, Die den zage van den zwane 15[regelnummer] Visierde ende brachte voirt; Want het en was nye gehoirt Dat een zwane mocht mensce wesen.
[pagina 2]
Alle die gene die dit lesen Ende dichten quade truffen, 20[regelnummer] Daer si tfolc mede versuffen, Doen daer an zonde groot. Nu hoirt hier al bloot Die corte croniken te hant Vanden prinsen van Brabant, 25[regelnummer] Hoe si hieten ende wie si waren, In viif ende twintich hondert jaren, Tot op desen derden Janne, Die nv eerst es comen te manne. God ons here moet hem gheven 30[regelnummer] Wiisheit ende lange leven, Gheluc, ere ende victorie Ende daer na die ewige glorie. Amen zegt met zoeten sinne Ende hoirt hier an ic beghinne. 35[regelnummer] Eerst zo hoirt van den Vrancken. Doe dat riic begonde crancken. Als die spieghel v besciet, Dat edel fransoissche diet Dat es Vut Trogen geboren, 40[regelnummer] Alsment mach bescreven horen, Want doe Trogen met gewelt Gedestrueert wart ende gevelt, Daer hem die Griecken mede wraken Doir Helena dat siit ontscaken, 45[regelnummer] Ende dat dus ende nam,
[pagina 3]
Was na die geboirte van Abram, Daer die derde Etaet in ghinc, Negen hondert iaer in ware dinc Ende xlvi, als wiid horen. 50[regelnummer] Eer dat xpc. ward geboren So wast elf hondert jair Ende neghen ende tsestich, dat is waer, Als die historien ons geven, Die de tiden hebben bescreven 55[regelnummer] Ende Trogen stont, dat is waer, Hondert ende lxxxv jaer; So vloon dair vut waerliic Die beste baroene van aerdriic, Hectors geslachte des heren groot, 60[regelnummer] Nye en vand men siins ghenoot. Dees edel geslachten, dees Trogiene Begonden hem streyen ente vliene. Eneas, die van Trogen ontginc, Quam ter Tyber, dats waer dinc, 65[regelnummer] Selc zeit iij jaer, zelc achte, Na dat Trogen vel met machte, Ende wart daer kueninc van Latine Met siinre dochter lauine, Waer tevoren hadde ghewesen 70[regelnummer] Janus kueninck, als wiit lesen, Ende lande eerst an Ytale Daer Rome af quam, weetmen wale. Ende xij^m waerre in porre In die vlucht met Anthenorre;
[pagina 4]
75[regelnummer] Te Vinegen lande hi ende te Padou Daer leecht hi dees heer ontrou. Hectors zoon Fransioen Quam in die Dunou an gevloen Metten sinen, daer Ongeren end 80[regelnummer] Optie maertse, dus ist bekend, Die men heit Meothides, Ende droegen over een daer des Dat si daer maecten ene stede, Die men Sycambren heiten deden 85[regelnummer] Ten eersten hiet mense Trogiene, Ende daer na Fransiene, Ende doe Sycambriene daer naer. Dit was xv hondert jaer Eer si besaten Vranckelant 90[regelnummer] Of eer si Vrancken waren genant. Binnen desen tiden dees Trogiene Quamen in menigen gesciene, Ende daden dicke met ouerdaden Den Romeynen zwaren scaden, 95[regelnummer] So dat sise dicke aen streden Toten Rine met mogentheden, So dat des groots Constantiins zone Op hem street ende was die gone Diese doch an horen dank 100[regelnummer] Aen die roomsche wet bedwanck, Dat was die keiser Constant. Daer na quamen in dat lant Die Alane, hebben wi verstaen, Doe die eerste Valentiniaen 105[regelnummer] Keiser was int roomsche rike,
[pagina 5]
Ende daden hem scade grotelike. Doe geboot hi die Sicambriene vut Ende verliet hem horen tribuut Tien jaer, bewonden si hem des 110[regelnummer] Dat si die maertse Meothides Suverden ende verdreven dane Die roomsche viande, die Alane. Aldus des volcs een pertie Wonende es bleven in Ongerie, 115[regelnummer] Beide met kindren ende met wiven, Als die daer wonende wouden bliven, Ende bleven daer wonende voirt Tot na xpc. gheboirt Omtrent viertien hondert jaer. 120[regelnummer] Ende om dat hem was te swaer Die keiser voirscr. Valentiniaen, Daer si jegen hadden misdaen, So rwmden si Ongherien, Ende quamen met horen pertien 125[regelnummer] Ende besaten alle die termine Tusschen der Dunouwen enten Rine. Tien tiden hadden si enen hooftman, Die geheiten was Prian, Met hem traken si over die broecke, 130[regelnummer] Ende daden zo zwaer zoecke Optie Alane, dat sise verdreven, Ende namer menich tleven Des dancte hem Valentiniaen Ende hietse Vrancken hetten zaen 135[regelnummer] Die eerst hieten Sicambriene Athenorriene of Trogiene. Ende daer maecken si aldus
[pagina 6]
Enen kueninc, hiet Priamus, Vroom, rike ende van machte, 140[regelnummer] Ghecomen van Hectors geslachte. Ende doe wart der Vrancken here Dees Priamus met groter ere, Ja van des ouden Priams natioene Die van Hector bi Francioene 145[regelnummer] Van rechter gheboirte quam, Alsment in der yeeste vernam. Wie begonnen die Croniken Van der cronen van Vrancriken, Onder den keiser Graciaen, 150[regelnummer] Dies vader was Valentiniaen. Die keiser wart met sinen broeder Valentiniaen, na dat die moeder Maria droech den Here almachtich Drie hondert een jaer ende tachtich. 155[regelnummer] Ende doe was der Vrancken here Priamus met groter ere. Dees Priam na dien x jare, Dat hi was van tribute clare, Om dat hi die Alane verdreef, 160[regelnummer] Als ic hier tevoren screef, En wilde hi nemeer tribuut geven; Daer om wart hi tlans verdreven Van den Romeynen met groter were. Doe quam hi met sinen here 165[regelnummer] Ten Rine waert, ende besat Beide lant, burghe ende stat, Dat nv heit Vranckelant. Dus ist na den Vrancken genant. Ende besat alle die termine
[pagina 7]
170[regelnummer] Tusschen der Dunouwe enten Rine Viif jaer was dees Priam here, Ende starf inder werelt ere. Priam dees kueninc liet Enen soon, die Mercomeris hiet. 175[regelnummer] Drie ende dertich jaer met gewelt Trike na den vader helt. Merct dat men hier over liit Hoir oirloghe ende horen striit. Die wil weten die historien lanc, 180[regelnummer] Hi doe toten yeesten hoir ganc, Ten groten boecken, die hoir leven Met goeder moeten hebben bescreven. Hier muechdi horen een cort waer. Al wairt mi te lanc ende te zwaer 185[regelnummer] Te bescriven hoir yeesten, Hoir oirloghen ende hoir feesten. Hi lese Vincent den Jacoppiin, Diet bescreven heeft int latiin, In den Spieghel Historiale, 190[regelnummer] Die kuenincrike altemale, Van den beghinne van aerdrike Tot dat Lodewiic van Vrancrike Tot Damiaten was ghevaen Van den heiden Soudaen. 195[regelnummer] Daer vind hiit bescreven al, Hier vindi yeesten cort ende smal. Mercomeris die wan Farramond den tyran, Ende was die eerste gecroonde here
[pagina 8]
200[regelnummer] Elf jaer luttel min of mere, So nam Farramond in die hant Na den vader Vranckenlant. Daer na wast Clodioen siin zone Enen tzede plach die ghone, 205[regelnummer] Dat hi siin haer liet wassen lanc Toten ryem hadt sinen ghanc. Des plagen die vrancse heren gemene, Tot dat Puppin quam die clene. Achtien jaer droech hi die crone 210[regelnummer] Doe nam die zone telone. Die Merowing bi namen hiet Vromer liif en wistmen niet, Dat siin gheslachte altesamen Merowinge hietten bi namen. 215[regelnummer] Ende hiit al wan met ghewelt Van den Riin toter Scelt, Ende Camerike die stede. Tien jaer stont siin mogenthede. Merowing wan Hildrike 220[regelnummer] Die xxvi jaer behelt trike. Hi nam te wive van Duringen Die kueninciinne in waren dingen, Basine hiet dees vrouwe mare, Men leest dat hi wan an hare 225[regelnummer] Clodouis den kueninc, Die eerst kerstendom ontfinc Van den kueningen van Vrancrike. Want dees zesse ghemeenlike Die voir desen siin ghenoemt, 230[regelnummer] Bleven heiden ende verdoemt.
[pagina 9]
Dese bleef kerstin goet van prise Bi den rade van sinte Remise, Ende heeften Lodewiic ghenant, Want hi geweldich bleef int lant 235[regelnummer] Clodouis had in die hant Duringen ende Vrankenlant, Ende wan al tlant, als ic hore, Van der Seynen toter Lore. Hi was stout ende onvervaert, 240[regelnummer] Noch toe eer hi kersten weert, Was hi milde ende goedertiere. Doe nam hi een joncvrou fiere, Die Clotild hiet ende kerstin was, Des kueninx dochter, als ict las, 245[regelnummer] Van Borgongen, die Cilpric hiet. Die dat horen manne riet, Dat hi van sinte Remi van Riemen, Want heiliger, waen ic, was doe niemen, Doopsel ontfinc hi, dits bekent, 250[regelnummer] Dat hem van den hemel is gesent Die heilige olinge in een vat, Daermen mede sacreerde tier stat. Noch is daer dampulle, des ziit wiis, In den clooster tsinte Remiis, 255[regelnummer] Ende alsmen enen kueninc sal wien, Sacreren ende benedien Neemt men een guldin spelde daer Ende steecse in dampulle, dats waer, Ende menget datter ane hanct 260[regelnummer] In den krisdom, di men lanct, Ende witer den kueninc mede, Dat is die rechte waerhede.
[pagina 10]
Doe sinte Remi doopte desen, Hiet hine Lodewiic, als wiit lesen. 265[regelnummer] Dese dede duechden vele In goods dienste ende in wapen spele. Aldus maecte sinte Remi Clodovis van den duvel vri. Als dees Clodovis van Vrancrike 270[regelnummer] Gherengneert hadde mogentlike Viif ende twintich jaer met groter eren, Ward hi quellende, als die heren Dicke doen van ledicheden, Als si hoir iuecht in onvreden 275[regelnummer] Ende in wapene hebben ghehouden, Quellen si ghaerne inder ouden. Hi sciet van desen aerdschen liue Int v^c jaer ende drie warf viue, Tot Pariis tsinte Genenieuen. 280[regelnummer] Daers veel van hem in ouden brieven, Viif hondert jaer wast, als wiit horen, Na dat Cristus was gheboren. Clotaris so hiet siin zone, Goet kerstin zo was die gone. 285[regelnummer] Dese maecte tot Sissoen, In goods eren ende in siin doen, Een clooster, heet sinte Medaerde Ende goedet met groter waerde, Crone droech hi viiftich jaer, 290[regelnummer] Ende ward begraven aldaer. Clotaris die wan Cilprike, Die xxxiij jaer behilt trike
[pagina 11]
Moghentlike met groter eren. Tien tiden was hoir, wi leren, 295[regelnummer] Een groot here, hiet Kaerleman Die de mueghentheit gewan Op Haspegouwe ende in Brabant, Ende was een prinse daer ghenant. Cilpric liet Lottaris daer naer, 300[regelnummer] Die kueninc was xliiij jaer, Ende groot bi toenamen hiet. Van hem quam tgrote heilich diet. Lottaris, die in Vrancrike Kueninc was geweldichlike, 305[regelnummer] Ende diet al dwanc metter hant Van Zassen tote Spangenlant. Siin rike ghinc, dat weetmen wale, Als ghi muecht horen hier die tale, Van Spangen tot over Riin, 310[regelnummer] Oost ende west zo wast al siin, Of datmen helt van hem te lene, Sonder Vrieslant allene. Goet kerstin ende die kercke goet, Jegen die arme wel gemoet 315[regelnummer] Half tduuts half wals was siin rike, Hi rengneerde mogentlike In al tlant bewester Dunouwe Ende beneven den berghe Monyouwe. Hi was die de Zassen verwan, 320[regelnummer] Ende dwancse daer toe nochtan, Wat man die langher was Dan siin zwaert, siit zeker das,
[pagina 12]
Dat hi ymmer den hals boot Ende moester om ontfaen die doot. 325[regelnummer] Lotharis die grote entie fiere, Die was viertich jaer ende viere Naden vader zekerlike Kueninc ouer Vrancrike. Van desen kueningen alte samen, 330[regelnummer] Die voirt van desen kueninc quamen, Laet ic die yeeste al stille staen. Ende wil op siinre dochter gaen, Dair die edele hertoghen fiin Van Brabant af comen siin. 335[regelnummer] Vlitelt hiet si, vind ick bescreven, Ende was te huwelic ghegeven Enen edelen man vutvercoren Auselbaert, een romeyn geboren, Daer hi enen sone an wan. 340[regelnummer] Aernoud so hiet die man. Ende dees Aernoud, alst God woude, Wan den goeden sint Aernoude, Die grave was met ghewelt Bi Vlaendren neffens der Scelt. 345[regelnummer] Ende sint Aernoud die heilige wise Wan den goeden Angise, Die sinte Beggen nam te wive, Daer veel af quam als ic scrive, Dees Puppins vader hiet Kaerleman, 350[regelnummer] Ende was deerste, die gewan
[pagina 13]
Heerscapie op Haspegouwe, Ende hiet een prinse, als ict scouwe, Puppin was deerste hertooch becant Op Haspegouwe ende in Brabant. 355[regelnummer] Puppin nam in Gasscongen een wiif, Drie kindren wan hi an hoir liif, Een zoon twe dochtren, waer is ditte, Siin edel vrouwe die hiet Ytte. Hoir zoon die hiet Grimout, 360[regelnummer] Cort voer hi in die goods gewout, Sinte Geertruud ende Begghe, Puppins dochtren, als ic zegghe. Dese Begghe nam te manne Angiis, Die van duechden hadde priis. 365[regelnummer] Dees Angiis was sint Aernouds zone, Raed van Vrancriic was die gone, Mitten goeden Puppin van Landen Die wilen vele hilt in handen. Puppin Kaerlemans zone 370[regelnummer] Was die voirbaerste entie gone, Daermen bi ints kueninx sale Wrachte meest altemale, Ende sint Aernoud was Puppins raet, Dus en mocht niet wesen quaet. 375[regelnummer] Dit was sinte Geertruden vader Ende vrou Begghen beide gader, Dair die Kaerlingen af siin geboren, Als ghi na wel zelt horen. Sint Aernoud wart bisscop te Mes 380[regelnummer] Ende clusenere na des.
[pagina 14]
Ende was bi Vlaendren geboren, Als wiit inder yeesten horen, Een hertoghe daer over tScelt. Angiis siin zone daer na helt 385[regelnummer] Tlant als wi horen zeggen Die nam Puppins dochter Begghen. Angiis wart gebenediit van den vader, Ende voirseide, dat algader Die keiser crone ende die Vrancse mede 390[regelnummer] Met zonderlinger mogenthede Comen soude aen siin gheslachte. Dees benedixie stont met machte Toten kueninc Hugen capet, Alst hier na wart gheset. 395[regelnummer] Grymont Puppins zone wart niet, Mer Begge, als ment bescreven ziet, Siin dochter helt dat hertoochrike Met Angise vromelike. Angiis wart daer na verslegen 400[regelnummer] Van den genen die hem waer iegen, Ende regneerde xxxviij jaer Int hertoochdom, weet men voir waer. Kaerlemans zone Puppiin, Daer die Brabanders af siin, 405[regelnummer] Sciet van desen aerdschen leven Als men zes hondert viertich end zeven Ons Heren jaer screef, ende wart te Landen Begraven van kersten handen Met Grymout siin sone. 410[regelnummer] Na den vader wart die gone Met kueninc Zegebrecht siin raet
[pagina 15]
Ints vader stede, dat wel staet. Ytte siin wiif ende sinte Geertruut, Sien dochtren, namen hoir deel vut 415[regelnummer] Vanden goede daer alte hant, Also alst sceide sinte Amant, Ende stichten Nivele daer mede Nonnen clooster, ende in die stede Wart sinte Geertruut abdisse. 420[regelnummer] Noch hout men hoirs daer gedencnisse. Ende die ander hiet sinte Begghe, Daer ic af zeide ende noch zegghe, Van hoir geslachte daer na quamen Kueninge van hogher namen. 425[regelnummer] Seder gevel op enen dach, Dat men nam van daer hi lach Dees Puppen van Landen, end men droech Tot Nivele, want het was ghevoech Siin wiif enten dochtren mede. 430[regelnummer] Ende daer men droech die lede Met veel tortisen in die handen. Tusschen Nivele ende Landen, Behilden die tortisen hoir lecht Alle ieghen des wints gevecht. 435[regelnummer] Thertoochdom es bleven op Puppins dochter, daer wi af zeggen, Ende op horen man Angise. Dese wonnen een kint van prise, Heet Puppin van Harstale, 440[regelnummer] Die daer maecte sine zale. Tusschen Ludike ende Maestrecht.
[pagina 16]
Hi verwan in een ghevecht Rabboude der Vriesen hertoge. Siin name wart verheven hoge, 445[regelnummer] Datmen hem hiet ghemeenlike Swaert dregher van Vrancrike. Dese was die eerste dwanc, Die Vriesen an horen danc Ende horen hertoge sloech te doot. 450[regelnummer] Doe warden si kersten duer den noot Na Angise was hi voir waer Hertoghe negen ende twintich jaer, Achtien jaer was hi geweldichlike Overste hooftman van Vrancrike. 455[regelnummer] Hi verwan Duutsche ende Zwaven, Ende bleef geweldich van haven Ende zat in Brabant met vreden Hertoge met groter mogentheden. In die jare zo bleef doot 460[regelnummer] Puppin van Harstale die prinse groot, In salicheden ende in groter eren, Alsmen screef die iare ons Heren Seven hondert ende viertiene. God geve hem die bliscap te siene 465[regelnummer] Ende tesmakene, die sonder ende, Die ziele voet sonder scende. Doe kueninc Hildric bleef doot Stoutelic als een here groot, Sloech hi an Oosteriic die hant, 470[regelnummer] Ende hi berechte wel dat lant, Dat nv Lotrike heet bi namen, Ende wasser af hertoge tesamen. Beggen sone hertooch Puppiin,
[pagina 17]
Die goot kersten dochte siin, 475[regelnummer] Nam een wiif boven sinen wive, Ende wan an horen live Kaerle Marteel, den stouten man, Die nye street hi en verwan. Alpiades hiet si die vrouwe. 480[regelnummer] Om dees misdaet, om dees ontrouwe, Wart sinte Lambrecht openbare Om hoir ghemaect martelare. Dees Puppin Beggen zoon die wan Kaerlen Marteel, den stouten man, 485[regelnummer] Die here was gheweldichlike Ouer die kueninghe van Vrancrike Ende hadde ten wapene meer eren Dan siin ouderen alle die heren, End al siin leven vromeliic 490[regelnummer] Berechte die crone van Vrancriic, Ende mogender was in siine iaren Dan die kueninge zelve waren. Een Vrancs kueninc was verslegen, Doe brachten si hem die crone iegen 495[regelnummer] Ende boden hem die crone, Mer hi ontseidse hi de onscone, Ende zeide, het waer meer ere Ouer kueninge te wesen here Dan het ware gecroont te sine, 500[regelnummer] Hi en woudse in genen scine, Marteel voer in desen tiden Optie starcke Zassen striden
[pagina 18]
Ende heefse onder gedaen, Want si en conden wederstaen, 505[regelnummer] Ende gant hem met zwaren scaden Dat si den Vrancsen rike daden. Daer na zo bedwanc hi Zwaven Ende Beijeren met al den graven, Ende heeft metten zwaerde duerhouwen 510[regelnummer] Al tlant toter Dunouwen Ende Zassen toter Elven mede, Daer en bleef burch noch stede, Si en was van hem vervaert Set hi siin reyse darwaert. 515[regelnummer] In keiser Lewen drie en twintichste jaer Sterf in Vrancriicke over waer Kueninc Diederic ende in siin stede Kaerle Marteel zetten dede Hildriicke ende gaf hem die crone, 520[regelnummer] Diese negen jaer droech onscone Een kaitiif wast die niet en dochte, Datmen kueninc heiten mochte, Mer om dat Kaerlen aen lach Ende op hem wies nacht ende dach 525[regelnummer] Oirloge ende hem siin scat Verminderde, die hi had gehat, So nam hi papen ende clercken Ende elc tsiin der heiliger kercken Ende goedet sine ridders af. 530[regelnummer] Dat hi dit dede ende dus gaf So zeechtmen dat hi was verloren Ende dat waer yammer ende toren.
[pagina 19]
In dees Kaerle Marteels tiden Begonnen die Sarrasine te striden 535[regelnummer] Optie heilige kercke also Dats die kersten warden onvro, Ende die heilige kercke bi dien Wart gevelt optie knien, Ende hadde al des heren groot 540[regelnummer] Raed ghedaen tot deser noot. Want die heiden die waren Vut gecomen met horen scaren In Vrancrike in dier gebare Oft al gader hoir eyghen ware, 545[regelnummer] Ende wilden borge ende steden Besetten met hoire mogentheden. Die fransoise zagen dat Dat hoir kueninge waren mat Ende si gheens raets consten plegen, 550[regelnummer] Sanden si om horen degen Kaerle Marteel, dat hi quame Ende des lants weer name. Kaerle quam met here int lant Ende brochte die van Brabant 555[regelnummer] Met hem ende die Loreyne mede. So zwaer moort hi ginder dede Onder die Sarrasine ende so groot, Dat hi hem sloech iij kueninge doot, Ende dede hem zo menigen scande 560[regelnummer] Dat hise dreef vten lande. Hi dwanc die Fransoisen tien zaken, Dat si moesten keuninc maken, Dien hi wilde duer den noot.
[pagina 20]
Ende alsmen hem die crone boot 565[regelnummer] So ontseide hise harde zere, Ende zeide, het waer meer ere Over kueninge tewesen here Dan crone te dragen sonder ere. Beide Bordeeus ende Verboene 570[regelnummer] Verwan dese Kaerle coene, Van Wenen oost ze dwanc hiit al, Bede berch ende dal Toten Sarrasinen west, Ende heeft die kercke geuest. 575[regelnummer] Dese Kaerle Marteel hi was Geboren, also jct las, Tusschen Ludeke ende Maestrecht. Heeft hi siin hertoochdom berecht. Int selve jaer dat Diederic starf, 580[regelnummer] Ende Kaerle Marteel weder verwarf Prouincien ende Arleblancke die poort, So starf hi, dat was groote moort. Here was hi in desen leuen Twintich jaer ende daer toe zeven, 585[regelnummer] Ende was tot sinte Denys begraven Eerliken met wel groter haven. Hier na geuel datmen op dede Siin graf, ende men vant daer ter stede Noch been noch vleis, dats bekent, 590[regelnummer] Ende els niet dan een groot serpent, Ende siin graf in dier gebare Binnen oft al verbrant ware. Kaerle Marteel wan enen zone, Kaerleman hiet hi die gone, 595[regelnummer] Ende enen zone hiet Puppin den clenen,
[pagina 21]
Stouter noch wiser en vantmen genen, Ende enen Remi hoir broeder was Aerds bisscop van Riemen, als ict las. Dees Kaerleman wan menigen zege, 600[regelnummer] Want waer hi quam was alle wege Die auenture hem onderdaen, Doch dat hi liet die wapen staen, Om te leiden een heilich leven, Ende heeften munck begeven 605[regelnummer] Te Monte Sarepten, daer wilen zat Sinte Silvester bider stat, Ende diende den here van den trone Ende quamen mede ten hogen lone. Ende dees Kaerleman heeft gegeven 610[regelnummer] Al siin rike, dat hem was bleven, Puppin den clenen sinen broeder, Siins vader kint ende siinre moeder. Kaerle Marteel wan Puppin den clenen, Duechdentliker en vantmen genen 615[regelnummer] Van vromicheden, van stouten live. Die Vrancse kueninge waren kaitiue. In siinre tiit dus ist gesciet, Dat hi also als die paeus riet. Deerste was hi vander Brabanscer connen 620[regelnummer] Die de Vrancse crone heeft ghewonnen. Dees Puppin ghewan algader Die moghenthede naden vader, Ende die kueninclike name Quam ter onneren enter scame. 625[regelnummer] Die Trogiene, die Merowinge Verloren alle die hoghe dinge, Sodat in dees Puppins tiden,
[pagina 22]
Die kueninge niet mochten striden Jegen die hertogen van Brabant, 630[regelnummer] Die Oosteriken hadden in hant. Want zo quaet ende zo sot Waren si, datmen hoir gebot Letsel dede ofte niet. Want men hem niet en liet 635[regelnummer] Dan allene kueninx name Ende kueninx crone met groter scame. Met langhen hare, met langen baerde Sat hi of hi hadde die waerde, Daer hi liifneer vut hebben mochte, 640[regelnummer] So dat hi cwin een cleyn gehochte Ende tot sinen dienste maisniede, Mer al die renten ende liede Hadde Puppin in siin gewelt, Ende gaf hem liifneer ende gelt, 645[regelnummer] Den genen die de crone droech Tematen ende luttel genoech. Alse Constantiin int negende jaer Van sinen rike was, dits waer, Sende Puppin ende siin pertien 650[regelnummer] Toten paeus Zacharien, Ende dede hem vragen openbare, Wie nutst kueninc ende heer ware Sculdich te siin vanden rike, So die ghene die ledichlike 655[regelnummer] Die crone droech sonder ere, So die ghene die dic ende zere Hem aventuerde op ende neder. Zacharias ontboot hem weder, Dat men dien voir kueninc helde
[pagina 23]
660[regelnummer] Die tlant bescermde met gewelde. Deser andwoirde si zere dancken Den paeus van Rome die edel Vrancken Ende hebben den kueninc Hildrike Begheven in een clooster rike, 665[regelnummer] Tot sinte Medaerde van Sissoen, Ende daden hem muncks abiit andoen, Ende gaven Puppin gemeenlike Die kueninx crone van Vrancrike. Dus wart Puppin gecoren ten here, 670[regelnummer] Meerre ende groter dan hi was ere, Puppin Kaerle Marteels zone Die in Brabant had siin wone Tusschen Ludicke ende Maestrecht, Te Harstale opter Mazen recht. 675[regelnummer] Kueninc Hildric dat recht oor Was munck gemaect inden coor Tsinte Medaerts tot Sissoen, Wast lief wast leet, hi moest doen. Die Sicambriene, die Trogiene 680[regelnummer] Vellen neder dus onsiene Ende hier verloren dus onscone Die Trogiene die kueninx crone, Die si droeghen over waer Drie hondert ende lxix jaer, 685[regelnummer] Ende die Oosterse Brabansoene Quamen tot desen hoghen doene, Ende Clodouis grote gheslachte Was aldus onset met machte Biden paeus ende bi den heren, 690[regelnummer] Die Puppin holpen toter eren.
[pagina 24]
Dus geluckich ende dus scone Quamen die hertogen ter crone, Int cernacioen voir waer Seven hondert ende vij jaer. 695[regelnummer] Puppin die wart kueninc gewiit, Gesacreert ende ghebenediit Van sinte Bonifaes, als ict las, Die doe bisscop tot Mens was, Die na met siinre scaren 700[regelnummer] Te Dockem warden martelaren. In dees Puppins tiden waren Die Lombaerden met horen haren Comen in dat Roomsche rike, Ende waren gheboren waerlike 705[regelnummer] Vut gheennen duutsche lande, Ende waren vreselike viande Den kerstenrike, want al gemene Waren si heiden groot ende clene. Si sloegen die cristen doot. 710[regelnummer] Ende velden die kercken clein ende groot. Si besaten steden ende lant Ende dwongent al an hoir hant. Tlant dat eerst Ytalien hiet, Heit noch na dat diet, 715[regelnummer] Want men heettet Lombairdien. Die paeus Steven, die na Zacharien Paeus te Rome wart gecoren, Sach dat kerstenheit wart verloren Of in aventuren zere. 720[regelnummer] Hier om weende die here. Over berch es hi ontvloen
[pagina 25]
Tot Puppin om dit doen, Diene wel ende eerlic ontfinc, Alst recht was, daer hi zo ginc. 725[regelnummer] In die abdie tsint Denys Lach die paeus in dier wiis. Steven die paeus toochde den noot Den kueninc Puppin, die was groot, Die hem die Lombaerde daden 730[regelnummer] Ende bat hem op ghenaden, Dat hi bescermere in desen Der heiliger kercken wilde wesen. So dat hi den last ontfinc Ende ordineerde siin dinc, 735[regelnummer] Te stridene optie Lombaerde Ende te brengene met groter waerde Den paeus Steven in siin stede Tot Rome in siinre mogenthede. Eerst zo dede hem Puppin wien 740[regelnummer] Van den paeus Zacharien, Nu heeften anderwerf gewiit, Gesacreert ende gebenediit Steven dees paeus, ende siin wiif mede Verbaertraden daer ter stede, 745[regelnummer] Ende Kaerle ende Kaerlemanne, Hoir twe zonen mede nochtanne. Omtrent vier jaer teuoren Was hi ghewiit ende gecoren. Ooc leider die paeus op den ban, 750[regelnummer] Wie si waren wiif of man, Wie hem of siin nacomelingen Die crone namen oft onderghingen,
[pagina 26]
Dat si zouden ter zelver stonde Verbant worden van goods monde, 755[regelnummer] So wie den oor die crone name Ende van andren geslachte quame. Dit was als wiit bescreven horen, Na dat Jhesus wart gheboren Sevenhondert jaer viiftich ende viere. 760[regelnummer] Dus staet in dier maniere. Puppin tooch met siinre pertien In dat lant van Lombaerdien, Ende heeft Paueyen beseten Ende die Lombaerde zo zeer verbeten 765[regelnummer] Dat hi Astobie horen heer dwanc, Wast lief, wast leet, an sinen danc, Viertich ghisele te gheven, Ende te beteren den paeus Steven Dat onrecht dat hi hem dede, 770[regelnummer] Ende dede hem zekeren ende zweren mede. Ooc brocht hi den paeus Steven Ten stoele, daer hi vut was verdreven, Met eren ende met groter waerde, Ende keerde weder siinre vaerde 775[regelnummer] Met sinen gheselen in Vrancrike. Daer na Astobie cortelike Brac den eet, die hi eerst zwoer. Foelyaert metten Vrancken voer Ende dwanc hem af die lande, 780[regelnummer] Daer hi an sloech die hande, Ende ooc Revenne die poort, Na des kueninc Puppins woort. Dees Puppin, dats waer,
[pagina 27]
Droech die crone dertich jacr 785[regelnummer] Ende leecht tsinte Deniis. Puppin was stout ende wiis Ende vut Brabant geboren recht. Tusschen Ludeke ende Maestrecht Staet een dorp heet Harstale, 790[regelnummer] Daer stont wilen siin zale, Ende grote Kaerle siin zoon mede Was opghevoet daer ter stede. Menigerande vroom daet, Die hier niet bescreven staet, 795[regelnummer] Die dede kueninc Puppin die clene, Want ic scrive hier allene Dat behoirt ter croniken, Dies moet ic veel overstriken Van daden groot ende van vromicheden, 800[regelnummer] Al was hi cleen van leden, Geluckich ende zeghevri Ende die beste zo was hi. Baerte hiet siin wiif, als ict las, Die tskeisers Eraclius dochter was, 805[regelnummer] Daer hi Kaerleman an wan. Met rechte zo quam dien an Dat roomssche rike naden vader, Want an hem versamende algader Van Griecken ende van dat roomsche rike, 810[regelnummer] Van Duutslant ende van Vrancrike, Ende was in ons Heren jaer Seven hondert ende viiftich overwaer. Ende xviij jaer regneerde dese
[pagina 28]
In Vranckrike, als ict lese, 815[regelnummer] Ende was naden vader here Seven ende twintich jaer ende nemere, Tsinte Deniis wart hi begraven Eerliken met wel groter haven. Na Kaerlemans doot wert Kaerle here 820[regelnummer] Ende kueninc met groter ere Over tlant van Vrancrike, So dat daer na siin gelike Noch tevoren nye en was. Van desen ziit zeker das. 825[regelnummer] So wil ic u openbaer Van desen seggen cort ende waer. In deser tiit starf Kaerleman Ende siin rike dat quam an Kueninc Kaerlen sinen broeder, 830[regelnummer] Geluckiger, beter noch vroeder So en was nye van den Vrancsen heren Geen, als ons die yeesten leren. Puppin wan Kaerlen den groten, Die cume ye prinse mochte genoten, 835[regelnummer] Die regneerde naden vader, Keiser ende kueninc beide gader, Die allene hadde meer eren Dan siin vorders alle die heren, Dit es hi allene besonder, 840[regelnummer] Die wilen wrachte alle dat wonder. Hi was keiser ende kueninc becant, Ende here van al kerstenlant. Dese Kaerle hiet Kaerle die grote, Want hi en hadde nye genote, 845[regelnummer] Die name gaf hem sinte Landrade.
[pagina 29]
Kaerle die verwan met rade Ende met crafte tlant van Zassen, Daer dede hi goods geloue in wassen, So dat hi van Zassen lant 850[regelnummer] Apostol daer om wart genant. Kaerle die wan Spangen mede Te Compostelle, inder stede Daer sinte Jacop lach begraven, Maecte hi met groter hauen 855[regelnummer] Sinte Jacop ene kercke, Ende goeder papen ende clercke, Ende zuverde van Sarrasinen Dat lantscap met groter pinen. Daer na als hi rwmde tlant 860[regelnummer] Quam die heiden Agulant, Die de cristen vinc ende sloech Ende tlant weder an hem droech, Doe voer Kaerle in Spangen weder Ende warp die macht neder, 865[regelnummer] Ende sloech doot den here Agulant Ende zettet weder in siin hant. Noch dede Kaerle duechden me Hi suverde tlant van over ze, Dat van des keisers Eraclius dagen, 870[regelnummer] Die heiden te houden plaghen, Ende zettet inder kersten hande. Hi voer derwaert over lande. Tsint Joris arm leed hi tmere Met algader sinen here. 875[regelnummer] Kaerle verwan metten zwaerde Duer tspaeus wille die Lombaerde Ende bezat met sinen here In Paueyen den kueninc Desidere, Dien hi vinck met sinen wiue, 880[regelnummer] Ende brochse ghevaen als kaitive
[pagina 30]
In Vrancrike ten zelven stonden Seker ende vast ghebonden. Denen, Zassen bey Zwauen, Alle prinsen ende alle grauen, 885[regelnummer] Vander Eluen toten Rine, Neghen alle den zwaerde sine. Hier om coorne die roomsche heren, Gewillichliken met groter eren, Alle gader ghemeenlike 890[regelnummer] Keiser vanden roomschen rike, Ende riepen alle ghemeene Met luder stemmen groot ende clene, "Kaerle die beste kueninc die leeft, Die God zelve ghecroont heeft, 895[regelnummer] Die keiser is van deser stede Ende Augustus daer toe mede, Die moet God van den hemele geuen Ere, victorie ende lange leuen." Ende was gecroont opten kersdach 900[regelnummer] Als int carnacioen ghelach Achte hondert ende twe. Nu hoirt noch van Kaerle me, Men mach lichte niet visieren, Wat pointe van desen vieren 905[regelnummer] Prisen mach van Kairles zeden, Of sine grote vromicheden, Of sinen groten sin, In verliese ende in gewin, Of siin clergie, daer hi in was 910[regelnummer] Groot meister, ziit zeker das, Of siin kerstenlic leven
[pagina 31]
Daer hi grotelic in was verheven. In desen vieren ginc hi tevoren Voir menighen kersten vercoren. 915[regelnummer] Siin vite vol van menigen zeghe, Vol van miraclen alle weghe, Bescreef Heynaert siin capellaen, Een groot, vroet man sonder waen. Veel groter heidene riken 920[regelnummer] Dede hi den ghelove wiken, Ende deedse die dooppe ontfaen, Dit heeft hi toter doot gedaen. Siin hardichede was groot Ende onuerwandelt telker noot. 925[regelnummer] Ghesciede hem goet of misual Onuerwandelt bleef hi al. Die wiiste wast die in dien dagen Ye menschelic oghe zagen. Noch duer vrese noch duer pine 930[regelnummer] So en liet hi achter tsine. Al was hem dauenture quaet Dies verwandelde niet siin raet Ende alst hem ooc ten besten ginc Siin sin verhief hi niet om die dinc. 935[regelnummer] Alle dat recht dat die Lombaerde Gewonnen hadden metten zwaerde, Der roomscher kercken gaf Kaerle weder, Ende warp hoir mogentheit neder. Kaerle voer vechten in den lande, 940[regelnummer] Ende hadde alle die stride in hande, Jegen Griecken, jegen die Lombaerde Ende die Zassen metten baerde, Die verwan hi drie warf Met groter pinen eer hi starf, 945[regelnummer] Jegen Hunen ende jegen Spanyoele. Ende zat dicke op sinen stoele,
[pagina 32]
Ende berechte alle die dingen Die toten oirloge ghingen, Tulpin aerdschebisscop van Riemen, 950[regelnummer] Die niet dan waer en screef van niemen, Hi doet ons twaer teverstane Van Kaerles zeden ende siin gedane, Hi zeecht ons over waer al bloot, Dat Kaerle was scoon ende groot, 955[regelnummer] Mar siin opsien dat was wreet. Hi zeecht ons over waer gereet, Dat hi die voete lang hadde zere. Nochtan was die grote here Siins zelfs achte voete lanc, 960[regelnummer] Recht ende hooch in sinen ganc, Ende om ziin ziden breet ende groef, Den lichame groot na siin behoef. Groot van armen ende van benen. Mer vant in dien tiden ghenen 965[regelnummer] Ridder ten wapenen also goet, Noch so vromich noch so vroet. Siin aensicht was eens voets breet, Ende ander half voet lang ghereet, Sien nuese was lanc een halven voet, 970[regelnummer] Siin baerd, die hem menlic stoet, Was hem eens voets lang ghereet, Siin voirhooft was eens voets breet, Siin oghen waren te scouwen ane Gheliic den lewe na ghedane, 975[regelnummer] Die spercten in dier gebare Gheliic oft een carbonkel ware, Siin wincbrawen in horen ganc Waren eenre halver palmen lanc.
[pagina 33]
Als hem gramscap anelach, 980[regelnummer] Ende hi dan op yement zach, So en was zo stout man noch so mare, Hi en wart beuaen met vare. In siin gordel om siin zide Had hi acht voete in die wide, 985[regelnummer] Siin gordel moeste siin also lang Sonder buten der ghespen die hang. Broots zo at hi harde clene, Mar hi at wel zelve allene Van enen weder dat vierendeel, 990[regelnummer] Of twee capoene op al geheel, Of een ghans op tenen male, Of een scouder op also wale, Of een pawe of een crane Of een haze, alst hem quam ane. 995[regelnummer] Van wiin te drinckene was hi reyne, Entien dranc hi metter fonteyne. Selden dranck hi meer te male Dan driewaruen also wale. Vtermaten starck ende stranck, 1000[regelnummer] Wel sprekende ende die wel zanck. Kaerle beterde voir siin ende Der kercken zanck ende die legende, Want hi was in beiden vroet. Hi plach, daer hi in kercken stoet, 1005[regelnummer] Dat hi mede zanck ende las. Milde hi ieghen die arme was. Niet allene in siin rike Mer over ze ende in Affrike, In Siirien ende in Egipten mede, 1010[regelnummer] Meest tot Ihrlm in die stede.
[pagina 34]
Hier om daden hem die heiden heren Waerdichede ende veel eren, Dat hi die arme kersten helt Die si hadden in hoire gewelt. 1015[regelnummer] Kaerle die conste wale Die zeven consten liberale, Ende veel siins sins had hi geleit An boecke vander diviniteit. Siin goede kerstenlic leven, 1020[regelnummer] Dat hi van kinde had opheuen, Dat hilt hi vast toter doot. Clergie dede hi ere groot. Kueninc Aaron zende hem prosente Van Persi in Oriente. 1025[regelnummer] Van zuden Abram die rike, Die prinse was in Affrike, Van Galissien vten westen Senden hem prosent van den besten Adoffels, die de crone droech. 1030[regelnummer] Daer na ander heren genoech. Die keiser van Constantinopel daer toe, Ende ander heren pensden hoe Dat si behilden sine houde, Sanden hem prosente van goude. 1035[regelnummer] Thomas van Jherusalem Die bisscop, hi zande hem Veel heilichdoms ende scone Teerne siinre kueninx crone. Al hadde Kaerle in siin hande 1040[regelnummer] Kuenincrike ende grote lande, Die hi ende siin vader Puppiin Ende Kaerle Marteel die oude vader siin Wonnen al met hoirre hant, Nochtan minde hi meest dat lant 1045[regelnummer] Tusschen der Scelt enten Riin.
[pagina 35]
Het was met rechten oor siin. Dat maect hi vriist, daer woond hi meest, Ende aldaer heb wi vereest, Dat hi meest heilichdoms brochte, 1050[regelnummer] Want hiit alre meest versochte. Daer maecte, als hi hadde pays, Een edelen dieren palays Ende een sonderlinge kercke, T'Aken van dieren ghewercke. 1055[regelnummer] Daer hi bi machte ende bi wette Den keiserliken stoel in zette. Ter wiinge van deser kercke Was paeus Leo met veel clercke, Legaten, bisscoppen alte male, 1060[regelnummer] Waerre met waerre tale Ende die consilie vander kercken al, Ende daer waren zonder ghetal Hertoghen ende palesine, Om te volmakene die feeste sine. 1065[regelnummer] Lusaerne, die vaste stat, Die inden groenen dale zat, En conde hi niet ghewinnen wel, Eer hi er ten lesten voir vel Ende lach er vier maende voren, 1070[regelnummer] Al onghewonnen, des hadde hem toren, Daer om deed hi siin ghebede An Gode ende an sint Jacop mede, Entie mueren vellen neder, Nye sint quammer man in weder. 1075[regelnummer] Noch is si woest op desen dach, Want doemen daer voir lach, Quam midden springende in die stat
[pagina 36]
Een zwart water, ende al dat Verdarf die stat, noch ist al waer 1080[regelnummer] Dat men vint zwarte vische daer. Nu hoirt hoe men die steden noemt, Die keiser Kaerle heeft verdoemt. Dats Lusaerne ende Carpenta, Vontesen ende Adama. 1085[regelnummer] Want hise wan met groter pine Ende hier om verloos die sine, Dies siin si toten dage huden, Ombewoont van allen luden. Zeghebrecht die munck zeecht, 1090[regelnummer] Die den waer te ghelouene pleecht, Dat grote Kaerle zonder geliic, Keiser ende kueninc van Vrancriic, Na dien dat hi hadde die roomsche kercke In vreden gheset entie clercke, 1095[regelnummer] Ende Vrancriic gheset in vreden Ende berecht in moghentheden, Tot over Elve, in Wendenlant, Ende ghewonnen an siin hant Over die Dunouwe die Hunen, 1100[regelnummer] Dat si nemmeer en dursten stunen, Al tot ant Griecse kuenincrike, Tlant van Siirien dies gelike, Dat heilige lant, daer God mede Den staet nam siinre menslichede. 1105[regelnummer] Ende hi verwonnen hadde altemale Poelgen, Calabren ende Ytale Zassen, Hessen, Denen, Vriesen, Ende hi hadde doen verliesen Den heidenen Spangen, dat si besaten,
[pagina 37]
1110[regelnummer] Bleef hi voirt in ombaten T'Aken ligghende in der stede, Aelmossen tegheuene ende in gebede Al stille twe jaer voir siin doot. Na menighe miracle groot 1115[regelnummer] Die God duer hem dede So viel hi in enen rede Tactus febre, loco Karollus discessit in isto. Ende daer na in corten tiden 1120[regelnummer] So wart hem we in siinre ziden, Daert veel goeder lude zaghen, Deed hi hem goods lichaem toe draghen Ende heeften ootmoedelike ontfaen. Met bliden aensicht die hi hem staen 1125[regelnummer] Heeft hi ghegroet ende besien, Ende bevalse gode mettien, Ende loock zelve siin oghen toe. Cortelic sprack hi dit vaers doe: In manus tuas, ende looc die oghen, 1130[regelnummer] Ende gaf den gheest Gode den hoghen. Die zonne die verghinc, Ende menich wonderling dinc Ghesciede tot sinen grave Daer nyet hier is bescreven ave. 1135[regelnummer] Dees heilige Kaerle starf, dats waer, Als hi hadde twe ende tseventich jaer Daer af had hi kueninc ghewesen Ses ende viertich jaer, als wiit lesen, Dertien jaer keiser van Rome,
[pagina 38]
1140[regelnummer] Dus was hi kueninc als ic gome, Drie ende dertich jaer tevoren Eer hi keiser wart ghecoren, Ende leecht in siinre capellen t'Aken, Die hi zelve dede maken, 1145[regelnummer] Doemen screef ons Heren jaer Achte hondert ende xiiij, dits waer. Hem waren ontstorven zonen twe, Kaerle ende Puppin, men no me. Doe bleef daer Lodewiic die goedertieren, 1150[regelnummer] Die na siins vader manieren Keizer ende kueninc was Ses ende twintich jaer, siit zeker das. Kaerle dede sinen ende In Februario optie kalende. 1155[regelnummer] Keiser Kaerle was begraven Tot Aken, met groter haven, In siinre capellen ronde, Die eerlicste die in siinre stonde Inden roomschen rike was. 1160[regelnummer] Tot sinen grave, als ict las, Was paeus Leo van Rome der stede Ende veel groter romeren mede, Bisscoppen, graven ende hertogen Meer dan wi ghenomen mogen, 1165[regelnummer] Abten meer dan icker weet. Den doden had men gecleet Met keiserliken cledren scone, Ende op siin hooft die keiser crone,
[pagina 39]
Op enen guldin zetel mede 1170[regelnummer] Als een here in siinre mogenthede, Enen boeck op siin knien, Daer men in mochte sien Die ewangelisten alle viere, Met goude verlicht harde diere, 1175[regelnummer] Den boeck hilt hi, als ict vant, Aldaer metter rechter hant. In die luchter hant hilt hi die goede Een septrum, een guldin roede, Opt hooft een guldin crone 1180[regelnummer] Daer an een keten scone, Diet dode hooft hilt scoon ende wel, Dat het neder niet en vel. Voir hem stont een scilt van goude, Die hem sande, duer siin houde, 1185[regelnummer] Die van Rome duer siin waerde. Een boghe was ghemaect in d'aerde Van stene starck na siin behoef Daer men eerlic in groef. Dien boghe hilden die grote lude 1190[regelnummer] Met specien, met dieren crude, Ende besloten met groter ere Daer in Kaerle den edelen here. Kaerleman, als ict vant, Was teerste begin van Brabant, 1195[regelnummer] Van lantsheren, van prinsen hoge, Mar Puppin was deerste hertoge, Ziin sone, die sinte Geertruden wan, Daer na quam siinre dochter man Angiis, dander vander brabanscher tonge, 1200[regelnummer] Ende daer na Puppin die jonge, Daer na siin zone Kaerle Marteel, Die siin macht brede een deel. Puppin die clene was die vichte
[pagina 40]
Hertoghe, zeit ons tghedichte, 1205[regelnummer] Ende die deerste crone ontfinc, Ende daer na Kaerle die kueninc, Die keiser ende hertoghe was. Hier muech di marcken das, Dat Kaerle was die zessede man 1210[regelnummer] Vanden iersten Kaerleman. Nu hoird voirt van den kueningen, Hoe hoir aventure ghingen. Lodewiic quam in die hant Dat hertoochdom van Brabant, 1215[regelnummer] Ende die croon van Vrancrike. Men hiet desen Lodewiicke Goedertieren bi toenamen, Want hi dede siin volck te samen, Ende die met gewelt waren verdreven, 1220[regelnummer] Dede hi weder hoir lant gheven, Ende hoir erve ende hoir goet. So goedertieren, zo wel ghemoet Was hi, als hi enighe zonde dede Hi en liet duer gheen scamelhede, 1225[regelnummer] Hien deder af al openbare Penitencie harde zware, Der kercken dede hi menich goet, Dies men lange gedencken moet. Keiser was hi van den roomschen rike, 1230[regelnummer] Naden vader moghentlike, Ses ende twintich jaer droech hi crone. Te Mets ward hi begraven scone. Dese Lodewiic die goedertiere Liet sonen een min dan viere. 1235[regelnummer] Doutste hiet Lotharis bi namen,
[pagina 41]
Hi hadde Ytalien al tesamen, Ende dat roomsche keiserrike, Ende tlant dat wilen hiet Oosterike, Dat tusschen den Riin leit enter Scelt, 1240[regelnummer] Dat ionge Puppin wilen helt. Dats van Borgongen toter ze, Voirt an en hiet Oosteriic niet me Mer Lotrike wast na hem genant, Dair noch thooft of is Brabant. 1245[regelnummer] Lodewiic de broeder siin Hadde tDuuts lant van over Riin Ende droech in Almangen crone. Van siin geslachte waer tetellen scone, Mar dat ick moet begheven, 1250[regelnummer] Want hets in Almangen bleven, Alsmen zeit ende ick marcke, Som over ze in Denemarcke, Som in Ongheren, som in Sweden, Som in Sassen in menigen steden, 1255[regelnummer] Ende som in Gelre lant, Bider ouder kercken om dien kant, In Vranckelant ende biden Riin. Men weet niet nu wiere af siin Van horen live gesproten nu, 1260[regelnummer] Mer al verstorven, dat zeg ic u. Kaerle die caelwe, die derde zone, Vrancriic ontfinc die gone, Tuterste van siins vader rike. Dus lach tusschen Lodewiicke 1265[regelnummer] Ende Kaerlen Lottaris lant, Dat nu Lotrike is ghenant. Lottaris heeft die werelt ghelaten, Ende begaf hem tsiinre baten
[pagina 42]
Tote Prueme in Ardane, 1270[regelnummer] Ende dede zwart abiit ane, Na menige zege, na menige ere, Die ter werelt hadde die here, Ende liet Lottarise sinen zone. Mar onlange zo leefde die gone 1275[regelnummer] Ende bleef doot al ongedegen. Siin lant hebben an hem gedregen Siin oom Kaerle ende Lodewiic, So dat siin deel nam elkerliic. Van Lodewiicke laet ic bliven 1280[regelnummer] Ende wil allene van Kaerle scriven. Dees Kaerle die caelwe van Vrancrike Wart keiser ende behilt Lotrike, Ende regneerde xxxiij jaer. Tsint Deniis leecht hi, dats waer, 1285[regelnummer] Ende hi liet tkuenincrike Sinen zone Lodewiicke. Dits Kaerle die caelwe, die wael geraecte Die den eerste grave van Hollant maecte. Tedel zaet dat Kaerleman 1290[regelnummer] Ende Puppin Kaerles vader wan, Dat zo hoge was verheven, Begonste dalen ende sneven. Men en vant van genen geslachte, Sint dat God die werelt wrachte, 1295[regelnummer] Dat der heiliger kercken dede So groot vutnemende waerdichede, Die Kaerlemanne, die Kaerle rike, Die Puppine, die Lodewiicke, Die hier voren staen ghescreven, 1300[regelnummer] Ende die gheslachte die van hem bleven, Gaven den kercken van Almangen,
[pagina 43]
Ende al west tot in Spangen, Hoir graefscap, hoir hertoochdoeme, Dat si noch houden met roeme, 1305[regelnummer] Ende maecten die kercken also machtich, Dat al noch een keiser crachtich, Daer an te doene heeft tevele, Soud hise oirlogen in niitspele. Want hem veel daer af begaven, 1310[regelnummer] Die met lande ende met haven Die heilige kercke maecten rike Om te leven ewelike. Nu beginnen die slachte te dalen, Als ghi selt horen in deser talen. 1315[regelnummer] Lodewiick Kaerlen Caelwen zone, Lodewiick die lispre hiet die gone. Hi en regneerde mer twe jaer Ende starf zonder kint, dats waer. Hi hilt 't lant een corte stonde, 1320[regelnummer] Ende hadde een quade facunde. Siin wiif bleef dragende een zone, Kaerle die Simpel hiet die gone, Die ghedoochde menich verdriet Eert zo quam datmen kueninc hiet. 1325[regelnummer] Metten Lotrikers hi verwan Grave Robbrecht den tyran, Tot Sissoen, ende quam ten sinen Met arbeden ende met groter pinen. Die grave van Vermendois Himbrecht, 1330[regelnummer] Dodene sint iegen recht. Sestien jaer droech hi die crone. Die gedoot wart dus onscone,
[pagina 44]
Dese was ooc hertoge van Brabant, Ende hadde te wive van Yngelant 1335[regelnummer] Des kueninx dochter een hiet Ogive. Doch had hi bi desen wive Enen keuninc Lodewiicke, Die na hem behilt dat rike Omtrent zes ende twintich jaer, 1340[regelnummer] Ende wart ghevaen daer naer Vanden Noirmanne in felre wiis Biden grave Hughe van Pariis. Dien die grave Robbrecht die tyran Oor van sinen lande wan. 1345[regelnummer] Dese Lodewiic hi nam Des eersten keisers dochter, die quam Ter keiser crone van Zassen geboren, Ende hiet Heinric, als wiit horen, Geerbrech hiet die vrouwe rike, 1350[regelnummer] Ende droech bi desen Lodewike Lottaris, die na die crone ontfinc, Ende Kaerlen, den jongelinc, Dien thertoochdom quam in die hant Van Lottrike ende van Brabant. 1355[regelnummer] Lottaris siin broeder, behelt Die kueninx crone met gewelt, In dat lant van Vrancrike. Gewan enen Lodewike, Die de leste kueninc was 1360[regelnummer] Van Kaerles live, als ict las, Want hi en regneerde mer een jaer,
[pagina 45]
Ende starf zonder kint, dats waer. Want grave Hughe van Pariis Liet na hem een zone wiis, 1365[regelnummer] Die hiet die grave Huge Capet, Ende heeft hem daer iegen geset, Dat hi die crone behouden wilde Beide met speer ende met scilde. Kaerle was des Lodewiics oom, 1370[regelnummer] Die nam tot desen dingen goom. Want kueninc Lottaris was siin broeder, Siins vader kint ende siinre moeder, Des wilde hi siin kueninc gecoren, Als diere naest toe was geboren. 1375[regelnummer] Kaerle dees hertoghe coene, Nam Lotrikers ende Brabansoene Ende quammer in Vrancrike mede, Ende wan Louwen, die vaste stede, Ende Montaguut an siinre vaert. 1380[regelnummer] Daer na voer hi tot Riemen waert, Ende met siinre vromichede Wan hi te hant die stede. Den aerdschen bisscop, die Huge Capet Daer ter stede hadde gheset, 1385[regelnummer] Dien vinc hi ende een deel lude mede, Ende zandse tot Louwen ter stede. Selve quam hi na met iogen Tot Louwen met groter progen. Huge capet die wart dies gram. 1390[regelnummer] Groot heer hi met hem nam, Ende besatten omme dat Tot Louwen in die vaste stat.
[pagina 46]
Als Kaerle dus was beseten Omtrent zes weken, als wiit weten, 1395[regelnummer] Heeft hi die poirten op ghedaen Ende heeft ghint hier bestaen, Ende dede Hughen scade groot, Dat veel der siinre bleven doot, Ende hine vluchtich maecte mit gewelt, 1400[regelnummer] Ende siin heer opt velt, Ende weder voer tot Louwen binnen Tot sinen wive na dit winnen. Grave Hughe marcte wel Dat hem daventure was fel, 1405[regelnummer] So dat hi nam sinen raet Met bisscop Anselme, een quaet Ende een out verrader was. Die hertoghe ghetroude hem das, Dat hi en hadde tot sinen rade, 1410[regelnummer] Ende daer af zo quam hem scade. Want op enen nacht, als die stede In rusten was ende Kaerle mede, Liet die bisscop Hughen in comen, Die de stat heeft op ghenomen. 1415[regelnummer] Kaerlen ende siin wiif mede Heeft hi gevaen daer ter stede Ende leyden Torliens gevaen. Daer starf hi van rouwen zaen. Ende Hughe wart kueninc met vreden, 1420[regelnummer] Dat siin nacomelinge noch heden. Want grote Philips, God weet, Die te Mons in Pelen street Ende die Vleminghe daer verwan, Hi was recht die twaelfde man
[pagina 47]
1425[regelnummer] Van desen valsschen Hughen. Dus hoir ic die boecke tughen. Dus wart dat brabanssche geslechte Vander cronen onterft tonrechte, Doe men screef negen hondert jaer 1430[regelnummer] Ende een en tachtich, dat is waer. Dus bleef Hugen die croon verworven Die opten hertoghe was verstorven, Ende Puppins geslachte wart onscone Dus ontervet vander crone, 1435[regelnummer] Ende noch tot desen daghe, Ist der Brabander claghe. Die cronike wil ic hier enden, Want God liet Vrancrike ontwenden Den edelen geslachte van Kaerle den grote, 1440[regelnummer] Daer gheen volck jegen mach noten. Want alle aerdsche mogentheden Staen onlange in eenre steden. Dat leerd ons des groits Kaerls geslachte, De de crone hilt met machte, 1445[regelnummer] Ende regneerden int roomsche rike Hondert ende elf jaer mogentlike. Nu hebben si verloren die crone. Dats daeromme, dat si onscone, Die kercke krencten ende niet en verlichten, 1450[regelnummer] Die hoir ouders wilen stichten, Ende ontseiden ghemeenlike Den Fransoisen dat keiserrike. Hughe Capet grave van Pariis Wan die crone in deser wiis, 1455[regelnummer] Ende voer tot Riemen daer naer, Ende dede hem kueninc wien daer,
[pagina 48]
Ende in dat jaer zo dede hi echt Wyen sinen zone Robbrecht. Kueninc Hughe, dat is waer, 1460[regelnummer] Hi regneerde neghen jaer. Als Kaerle die hartoghe, Die van geslachte was zo hoghe, Aldus verloos bede lant ende ere, Liet hi enen zone ende nemmere, 1465[regelnummer] Die hi tlant van Lotrike liet Die Otte bi namen hiet. Ende Geerbrech siin dochter waerde, Die nam Lambrecht metten baerde, Die grave was, als van hore zide. 1470[regelnummer] Dese Lambrecht verwan met stride Van Ludic den bisscop Baldrike, Tot Hogaerden vromelike, Daer veel luden bleven doot, Die de bisscop halen gheboot, 1475[regelnummer] Ende dede die dode tot Ludeke graven, Ende maecte met groter haven Daerop in sint Jacops ere Een abdie, daer die here Hem selven te gravene geboot 1480[regelnummer] So wanneer dat hi waer doot. Tien tiden, als ict kenne, Een hertooch Godevaert van Ardenne Wilde siin een hertooch van Lotrike, Lambrecht dochte zekerlike, 1485[regelnummer] Dat hiit ware met sinen wive
[pagina 49]
Sculdich tewesen bi sinen live. Want een keiser Heinric gaf henen Tlant van Lotrike Godevaert van Ardenen. Daer quamen si beide tot enen wige 1490[regelnummer] Tot Floriins met groten crige, Daer menich wel vacht metten zwaerde. Daer bleef doot Lambrecht metten baerde. Aldus was Geerbrechen man gevelt. Geerbrech niet dan Brabant behelt. 1495[regelnummer] Geerbrech die dus verloor algader Vrancrike, Lotrike, man ende vader. Doch wan Lambrecht enen zone, Heinric doude hiet die gone, Die nemmeer en heeft behouden, 1500[regelnummer] Dan Lueven ende Bruesel in rechten scouden. In die wile dat ons te zwigen staet Der kueningen name ende hoir daet, Die quamen van Hughen Capette. Verstaet die reden, die ic hier zette, 1505[regelnummer] Van den hertogen altesamen, Die van grote Kaerle quamen Ende vanden Ardenoisschen hertogen. Want wie dat twaer te wetene pogen, Hier vinden ziit cort ende licht 1510[regelnummer] Int waer duuts van mi gedicht. Godevaert, die mogentlike Heer bleef van Lotrike Om dat hi die ere wan Op Lambrecht den stouten man, 1515[regelnummer] Starf in mogentlike doene, Ende op siin boeder Giseloene Quam al die name properlike,
[pagina 50]
Ende wart hertoge van Lotrike. Dees Giseloen, dees grote here, 1520[regelnummer] Die siin name breide zere, Drie hertoochdommen zo had hi. Hi was hertoghe van Ansi, Van Lotrike ende van Ardenne. Siin kindre waren, als ic kenne, 1525[regelnummer] Een was paeus van Rome, hiet Steven, Dander hiet Godevaert van stouten leven, Die naden vader hertooch was, Ende een Oede, siit zeker das, Die van Bruesel was gravinne, 1530[regelnummer] Ende een hiet Reynilt, alsict kinne, Die een gravinne was tot Namen. Dit was een scoon geslachte tesamen. Geerbrechen zoon, Heinric doude, Wart grave van Bruesel met gewoude, 1535[regelnummer] Wan enen zoon, die Lambrecht hiet, Dien hi tgraafscap van Bruesel liet Ende een dochter, hiet Machtilt, Die tgraefscap van Boenen hilt. Heinric die oude wan Lambrechte, 1540[regelnummer] Die grave van Bruesel hiet bi rechte, Tot Duringen bleef hi in enen striit. Enen zoon liet hi tier tiit, Die Henne hiet ende na hem was Grave van Bruesel, als ict las. 1545[regelnummer] Een hiet Harman, heeft hi gevaen Ende heeften in siin huus bestaen Ende vermoort, dus ende siin leven. Een zone hiet Heinric, es hem bleven Die grave van Lueven naden vader
[pagina 51]
1550[regelnummer] Ende van Brabant was algader. Godevaert Giseloens zone, Stout ende vromich was die gone, Ende een hertooch van Lotrike. Siin lant hilt hi vromelike. 1555[regelnummer] Dese wan den buulticden Godevaert, Al was hi cleine hi was waert, Ende een dochter, die hiet Yde, Die nu in al die werelt wide Bekent es over santinne, 1560[regelnummer] Dese sint Yde, als ict kinne, Behuwede tgraefscap van Bonen, Daer si moeder wart van iij sonen. Hoir man die tlantscap hilt, Hiet Justaes, siin moeder Machtilt 1565[regelnummer] Was dochter Heinrix douden, Die tlant van Bruessel heeft behouden, Also als ic sprac hier voren. Van sint Yden waren geboren Justaes, die de graefscap algader 1570[regelnummer] Hilt na Justaes sinen vader, Ende Godevaert hertooch van Bulyoen Als ic u te verstaen zal doen, Hoe hi hertoghe vromelike Na den oom wart van Lotrike, 1575[regelnummer] Ende Boudin die sint na hem Wart kueninc van Jherusalem. Nu hoirt hier die waerheit das, Hoe na hi Kaerles live was Dees Godevaert geboren, 1580[regelnummer] Looch ic dat waer pine verloren. Kaerle die grote wan Lodewiicke
[pagina 52]
Heer van Rome ende van Vrancrike. Kaerle die caelwe was siin zone, Keiser ende kueninc was die gone, 1585[regelnummer] Die Lodewiic den lispre wan, Dees wan Kaerle den simpel man Kaerle die simpel wan Lodewike, Die Brabant sciet ende Vrancrike, Kaerle die hertoge was siin een zone, 1590[regelnummer] Ende dese Kaerle was die ghone, Die verloos die kueninx crone, Ende was die zevende geboren scone Van groten Kaerle, elc mede getelt. Geerbrech siin dochter, si behelt 1595[regelnummer] Na hoir oor ende wan den ouden Heinric, die Bruesel heeft behouden, Hi wan Machtilden, daer ic af kinne, Die van Boenen was gravinne, Machtilt den grave Justaes wan, 1600[regelnummer] Die Godevaert den heiligen man, Justaes ende Boudin in die tiden Waren gewonnen an sint Yden, Yden vader was Godevaert, Dien Lotrike te deel waert, 1605[regelnummer] Siin geslachte staet hier voren. Van al desen moech di horen, Datter die waerheit niet hout Van den ridder metten zwane, Ende hout dat over boerde 1610[regelnummer] Dat een zwane een ridder [voerde,]
[pagina 53]
Over alzo [menich zeebaren:] Hi es dul diet [geloeft, twaren.] Hier laet ic [mijn scelden varen] Jegen die [liegende favelaren,] 1615[regelnummer] Hier volch ic [der historien voert,] Als icse las, [int ware woert.] Die buulticde Godevaert helt Tlant van Lotrike met gewelt, Ende wart tAntwerpen geslagen doot, 1620[regelnummer] Dat jammer was ende scade groot, Ende tlant quam op siinre zuster zone, Godevaert van Bulyoen was die gone. Justaes siin broeder was grave van Bonen. Wi vinden lesende vanden ghonen, 1625[regelnummer] Dat hi tot Clongiis leecht, Daer men siins met eren pleecht. Boudiin hiet die derde broeder, Sint Yde was hoir alre moeder. Nu zal ic van horen duechden 1630[regelnummer] [...] Wart ghwonnen ooc met machte Anthioce, die grote stat, Daer Coorbiit tfolc in besat Daer na dat Jhesus wart geboren 1635[regelnummer] Elf hondert jaer, als wiit horen, Een min zo wart Jherusalem Ghewonnen, ende ghemaect in hem Godevaert kueninc met hogen rade,
[pagina 54]
Die zeide, dat hi nyet en dade 1640[regelnummer] Op siin hooft die crone van goude, Daer God om onsen wille woude Een crone van doornen draghen. Als hi ende die sine laghen Tot Jherusalem inder stede, 1645[regelnummer] So quam met groter mogenthede Op hem Meraris van Babilone. Dien scofierden hi scone Voir Asscalon die vaste poirt, Ende daer ghesciede grote moirt. 1650[regelnummer] Een lettel min dan een iaer Hilt hi trike, dat is waer, Opten een entwintichten dach, Die in Junius ghelach, Was hi te kueninc ghecoren, 1655[regelnummer] Ende hi starf ooc, als wiit horen, Alsmen scrief elf hondert jaer, Noch men noch meer, weet voir waer, In die maent, die hiet Junius, Des achtiendendaechs, wi lesent dus. 1660[regelnummer] Sonder kint starf dees Godevaert, Want hi nye besmit en waert, Alsmen zeit, van sinen live, Kuum quam ye beter man van wive. Begraven wart hi met mesbare 1665[regelnummer] In Golgata, onder Monte Calvare. Na des edelen prinsen doot Die cristen heren die genoot Koren Boudiin, sinen broeder, Te kueninge noch stouter no vroeder, 1670[regelnummer] So en was ridder optien dach.
[pagina 55]
Dees Boudiin die lach, Tot Thoaes in die stede, Daer hi hadde behoet mede, Al dat graefscap vanden lande, 1675[regelnummer] Daer dede hi den Torcken scande. Noch en had hi tot dier tyt, Tanthioce, in den striit, Noch tot Jherusalem ghewesen, Al zeitmen boerde van desen. 1680[regelnummer] Opten kersdach croont men hem, In die kercke tot Bethlehem, Na siins broeder doot int selve iaer, Die patriarck sacreerden daer. Hi wan Assur ende Cesarien mede, 1685[regelnummer] Akers, Baruut ende menige stede, Drie vutnemende volc wighe, Wan hi opt heiden diet met prighe. Die crone droech hi achtien iaer, Ende was deerste, weet voir waer, 1690[regelnummer] Kueninc van Jherusalem, Die cristen was, dits waer van hem. Hi bleef in Egipten doot, Van enen evel, dats jammer groot, Want hi getrect int lant was scone, 1695[regelnummer] Om te winnen Babylone, Ende al tland was voir hem geweken, Want nyement iegen hem durste steken. In Jherusalem wart hi ghedraghen, Mit wenen ende met groten claghen, 1700[regelnummer] Neven den broeder ter luchter zide. Ende men screef in ghenen tide, Tcarnacioen elf hondert iaer
[pagina 56]
Ende achtien, dat is waer. In April starf hi ten andren dage, 1705[regelnummer] Dat en is ooc gheen zighe, Ende zonder kint es hi bleven, Boudin van Bruesel, een siinre neven, Heeft na hem die crone ontfaen. Hier laet ic dees reden staen, 1710[regelnummer] Ende keer tot miinre materien weder, Vanden hertoghen, dien ic neder Leide om deser heren doen. Na hertooch Godevaert van Bulyoen, Die hertooch was van Lotrike, 1715[regelnummer] Quam thertoochdom op enen Heinrike, Die Heinric van Lymboirch hiet. Tien tiden begonste tbrabansce diet, Dat comen was van Kaerle den groten, Die Ardenoissche hertogen te verstoten, 1720[regelnummer] Ende hebben hem Lotrike af gewonnen, Dat wilde hem die keiser gonnen, Want hi Heinrike dreef siinre vaerde, Ende gaft Godevaert mitten baerde. Heinric Heinrics zoon voorscreven, 1725[regelnummer] Wan een zone es hem bleven, Die hiet Godevaert metten baerde, Ende zette tlant in hoger waerde, Ende verdreef ooc vromelike, Van Lymboirch hertooch Heinrike, 1730[regelnummer] Dat hi bewesten der Mazen tlant Moeste laten in Godevaerts hant, Ende aenwan met ghewelt, Tlant dat deerste Puppin helt, Ende Kaerle die hertoge, die onscone, 1735[regelnummer] Thertoochdom verloos entie crone. Dus wart Godevaert metten baerde, Beide met vonnesse ende metten zwaerde,
[pagina 57]
Die eerste hertoge van hem allen, Sint dat tlant was tevallen. 1740[regelnummer] Ende dese starf, dat is waer, Men screef xi^c ende veertich iaer. Syn gheslachte brochte hi scone, Sonder toter kuenincx crone, Daerse Hughe capet vut stack. 1745[regelnummer] Hi was van Kaerle, die eerst brack, Die zevende na rechter geboirt, Ende Kaerle die hertoge, die was voirt Van grote Kaerle die zevende mede, Ende grote Kaerle, dits die waerhede, 1750[regelnummer] Was die zevende van Kaerleman. Ende zegge u voirt van Godevaert dan. Dese wan den andren Godevaert, Die hertoge naden vader waert. Die keiser track an hem dat kint, 1755[regelnummer] Want hi den vader hadde gemint, Ende gaf hem tewive een hiet Lutgaert, Siins wiifs zuster, daer Godevaert Die derde aen ghewonnen was. Mer die vader starf, als ict las, 1760[regelnummer] Alst tkint hadde omtrent een iaer. Hier om stont in groten vaer, Brabant enen langhen stont, Eer dat kint wart naemkont. Doch dat tkint cwin ghewan, 1765[regelnummer] Dat hem van rechten oir quam an, Ende hem wart beemt, rente ende lant, Veel gheworpen vter hant. Dies noch huden die hertoghen
[pagina 58]
Weder ghewinnen nyet en moghen, 1770[regelnummer] Doch dat hi te manne wies, Ende nam tewive na dies, Van Lymboirch hertooch Heinrics kint, Ende wan, als men bescreven vint, An hoir Heynric den Ouden, 1775[regelnummer] Die na hem Brabant heeft behouden, Ende een Aelbrecht, die bisscop was Tot Ludicke, als ict las, Dien die keiser Heinric dede Martelen tot Riemen inder stede. 1780[regelnummer] Dese Heinric doude wart hertoge Ende huwede edelic ende hoge, Die een capiteyn was over meer, Van al den cristen beer. Hi nam een Machtilt van Bonen, 1785[regelnummer] Matheeus dochter, die gheen zonen Gekreech van hore moeder. Matheeus was graef Philips broeder, Dien ic tevoren ghewoech. Dees hertoochinne Machtilt droech 1790[regelnummer] Heynric, die naden vader, Thertoochdom behilt algader, Ende keiserinnen Marien, Keiser Otten wiif des vrien, Ende van Gelre die graefnede, 1795[regelnummer] Ende die van Avaerne mede, Ende Machtilt deerste palensgravinne Vanden Rine, als ict kinne, Ende daer na vrouwe van Hollant. Dees Heinric doude, als ict vant
[pagina 59]
1800[regelnummer] Nam echt een vrouwe hoghe, Philips dochter met een oghe, Dies Vrancrike was altesamen, Marie hiet si bi namen, Daer hem een dochter van es bleven. 1805[regelnummer] Die nam die jonge grave van Cleven, Die Diederic hiet, ende waren bi Hate die vrouwe van Derbi. Heinric doude, die jammerlike, Den broeder verloos bi keiser Heinrike, 1810[regelnummer] Had veel wederstoots ende pine, Alomme vanden viande sine. Hi wan Ludicke die stede, Daer hi grote scade in dede, Hier na ghevielen zo die zaken, 1815[regelnummer] Dat die Ludickeren bi Montenaken Op hem wonnen enen striit groot, Daer veel Brabanders bleven doot. Tot Cuelen starf dees edel here, Ende was tot Leuven gebracht met zere, 1820[regelnummer] Ende regneerde, dats openbaer, In Brabant xlviij jaer, Als tcaernacioen was, dits waer, M twe hondert ende twaelf iaer. Ende liet Heinric sinen zone. 1825[regelnummer] Stout ende vromich was die gone, Heinric die stoute entie vrie, Nam tewive een hiet Marie, Hoir maechscap, waen si was geboren, Muechdi hier bescreven horen,
[pagina 60]
1830[regelnummer] Vrederic die keyser doude, Die verdranck alst God woude, Die wan den keyser Heinrike, Die hem nyet proefde keiserlike, Ende Philipse, ziit zeker das, 1835[regelnummer] Die een roomscher koeninc was, Philips die wan dochtren drie, Deen hiet Marie, dien gaf hie, Desen Heinrike van Brabant, Die thertoochdom had in die hant, 1840[regelnummer] Daer hi enen Heinric an wan, Daer af quam die eerste Jan, Die voir desen hadde thertoochrike. Die ander huwede edelike, Want hise den kueninc van Spangen gaf, 1845[regelnummer] Daer quam dees kueninc af. Die derde den keuninc van Behem, Ende die vrouwe wan an hem Den kueninc den here groot, Dien kueninc Roedolf sloech doot. 1850[regelnummer] Die stoute Heinric Marien man, Die de burch van Dalem wan, Ende noch heefse in die hant, Die edel hertoch van Brabant, Ende Randenroede slechte, 1855[regelnummer] Ende siin dinc also berechte, Datten alle die ghene ontsagen, Die siins hoirden ghewagen, Ende regneerde xij jaer, In Brabant, dits zeker waer. 1860[regelnummer] Als Marie siin wiif was doot,
[pagina 61]
Dede hi huwelic scoon ende groot, Hi nam sint Elsbenen dochter, Sophien noch vroeder noch zochter En was ghene in hertoochrike, 1865[regelnummer] In dien tiiden en was hoirs gelike, Dit was deedelste van maghen, Ende leecht tot Leuven, hi was te clagen, Doe men screef over waer, Twaelf hondert ende viertich iaer. 1870[regelnummer] Dits die derde Heinric, Die van scatte was riic, Ende in Duringhen is lantgrave. Dees hertooch Heinric, daer ic ave Dit scrive, versloech die Vriesen Stedinge, 1875[regelnummer] Om hoir onwittinghe dinge, Alsmen screef ons Heren iaer Mcc ende xxxiiij, dits waer. Desen heeft ooc die paeus gesent, Troomsche rike, dat grote prosent, 1880[regelnummer] Ende gaft siinre zuster zone, Kueninc Willem was die gone, Die van Hollant was een grave, Ten Vriesen sciet hi siins liefs ave. Tot Lueven starf Heinric die vrie, 1885[regelnummer] Ende leecht tot Vileers in dabdie, Ende hiet na Heinric die jonge, Wies goedertiernheit men met tonge Te vullen nyet volprisen en mach, Ende die duecht die aen hem lach.
[pagina 62]
1890[regelnummer] Hi wan den vromen hertooch Jan, Daer veel duechden lach an. Aen Adelisen, die dochter was des hogen Van Borgongen des hertoghen. Die van Lymboirch wan dat lant, 1895[regelnummer] Mit vromicheden. mit siinre hant, Tot Woerong in den groten striit, So datmen in die werelt wiit, Van hem tesegghene wiste, Want hi der eren nye en miste. 1900[regelnummer] Dees Jan had in die hant, Dat hertoochdom van Brabant, Wart hertooch ende voocht van Aken, Alsmen tcaernacioen zach maken, Int iaer mcclx ende achte. 1905[regelnummer] Hier es dat Brabansche geslachte. Ende verstaet dat dees Jan, Aldoe was die zevende man, Van Godevaert metten baerde, Die Brabant weder brochte twaerde. 1910[regelnummer] Ende Godevaert die zevende here, Van Kaerlen, die verloos die ere. Ende Kaerle was nochtan, Van grote Kaerlen die zevende man, Die de zevende was nochtanne, 1915[regelnummer] Van den eersten Kaerlemanne. Ende dees Jan, die nu leeft, Ende thertoochdom van Brabant heeft, Wart hertooch met groter eren, Mccxciiij int iaer ons Heren, 1920[regelnummer] Ende was van Vlaendren graef Ghien. Dochter zoon, hoir ic lien, Ende heeft te wive ghenomen, Kueninc Eduwaerds des vromen. Siinre dochter, die es here
[pagina 63]
1925[regelnummer] In Ynghelant met groter ere, Tot Baren ter tafelronde, So starf hi van eenre wonde. Ende was bracht hier ave, Tot Bruessel tot sinen grave 1930[regelnummer] Te minderbroederen, dats waer, Doe men screef xij^c ende xciiij iaer, Ende regneerde in Brabant, Twe ende twintich iaer, als ict vant. Dus waren zes man diet 1935[regelnummer] Van Kaerleman, als ghiit ziet, Tot kueninc Kaerle den groten, Daer gheen volc iegen mach noten. Ende zes man, diet siint voirt an, Van grote Kaerlen tot Kaerleman. 1940[regelnummer] Dit was die hertoch, die onscone Brabant verloos entie crone. Ende zes man diet van Kaerle den waerde, Tot hertooch Godevaert metten baerde, Ende van Godevaert ten eerste Janne, 1945[regelnummer] Siint zes man diet, nu merket danne, Dit es dander hertooch Jan, Die tlant van Wassenberge wan. Scoon was hi ende sprekende wale, Ende starf ter Bueren in siin zale, 1950[regelnummer] Die tsinte Goedelden begraven es, Doemen screef, ziit seker des, Dertien hondert ende xij iaer, Na Goods geboirte over waer, Ende regneerde xx iaer in Brabant, 1955[regelnummer] Wiid was siin name becant. Dit es die derde hertooch Jan, Die tsiin xij jaren Zittaert wan, Ende daer na Valckenboirch dede slechten, Met vromen riddren ende knechten,
[pagina 64]
1960[regelnummer] Doemen xiij^c ende xxix screef. Dat alle sinen vordren ontbleef. Dit es die vierde van Lymboirch Jan, Die van Vrancriic tskeunincx dochter nam Te wive, tsinte Remeis misse, over waer, 1965[regelnummer] Doemen screef xiij^c ende xxxij iaer. Nn heb di gehoirt ende vernomen, Van wat beghinne dat siin comen Die edele prinsen van Brabant, Also als ict bescreven vant 1970[regelnummer] In goeden geloofliken boecken. Wie dat des wil roecken, Dat hi dees yeesten leest voir of na, Ic raed hem dat hi ten boecke gha. Dat ic maecte ten is nyet lanc, 1975[regelnummer] Daer vint hiit al alzonder wanc, Tot op desen derden Janne, Die nu ghedeghen es te manne. Hi wart hertoghe in groter eren, Doemen screef die iare ons Heren, 1980[regelnummer] Dertien hondert ende xij mede. Nu bid wi alle een bede, Dat hem God onne voirt ane, In allen duechden tevolstane, Ende in allen pointen van eren, 1985[regelnummer] Die wel voeghen lantsheren, So dat lant in eren si, Ende goods hulde houde daer bi. Dit was ghemaect in die poort, Tantwerpen, na ons Heren geboort, 1990[regelnummer] Dertien hondert ende xxij mede, God gheef ons allen sinen vrede.

Korte kroniek van Brabant (lange versie)

[Kort kroniek van Brabant (lange versie)]

Over dit hoofdstuk/artikel

titels