Het kindermaögske, klúchtspeul in ein akt (onder ps. ene boer en twie lui)
(1857)–G.D. Franquinet, A. Loisel, H. Naus–
Auteursrechtvrij
[pagina 3]
| |
Ie scène.ET BURGERMAAN, ANTJE.
Et Burgermaan.
Allo, adieu, Antje!.... pas noe good op et keend. Want, zuug, ich kreet mich en oug oet es em get euverkaom, en men vrouw ouch.
Antje.
Zeet mer gerúst, Menhier; ich zal op em passen es of et men eigen blood waos. | |
[pagina 4]
| |
Et Burgermaan.
Das good (geit aof, mer aon de deur drêit er zich nog ins um) ; Antje, ich recommandeer dich, pas good op et keend, huurste! en pas ouch good op et hoes, huurste! huurste!
| |
IIe scène.ANTJE
(allein).
Eindelik bin ich deen auwen brompot kwiit. - Hê, das gelúkkig. Och! wat is en erm meidske te beklaogen dat veur kindermaog moot deenen. En bezunder bij zoe en meisters wie ich héb. Dat ziin schoen staölkes. Deen auwe met zen vrouw, twie brompotten, twie preuteleers, twie pinnefóksers, in ei woord zeegen wie ers gein twie koppelen in Mastreecht bestoon. En dat hét zich ouch al Mevrouw, dreug ouch al rijpen in de plaots van rokken en moot zich nog de schik geven van op soirée te goon hei euver bij de zeipfabriekant. Och! Jemine! En dan moot ich, ongelúkkig schúpsel, hei bliiven zitten met hunne krauwel, e klein lielik spook, en keeche, wat noe al veúl schouwer is es ze vajer en mojer bejein. - Mer ich hauw et ouch neet langer mie oet. Ich wél hunnen deenst verlaoten en mich trouwen. Dan bin ich men eigen meister, want mene maan, dee zal ich wel doen miin piepen dansen. Ich héb noe al drei leestes; mê de manslui, dat héb ich van me groetmojer huuren zéggen, dat is e vaalsch ras, veul schoen beloften, mê zonder woord. Me moot hun good in de oug hauwen, en dat zul ich doen mét die drei die nao mich kommen vrijen. De schouweveger Spiegels is | |
[pagina 5]
| |
ene brave en charmante maan, heet nog al fortuin, mê er is neet schoen; ger zult mich zeggen dat er op ze vajers stool zit, veúl geld verdeent en veúl schouwen veegt, dat is woer, mer.... er is gaar neet schoen. De kleppermaan Moentjens is wel wat schoender, mer dee is enen daag en en mörgenbroed oppet collegie geweest en sprikt mich te gelierd; daobij lúpt er mich te veúl 's nachts op straot, dao héb ich gei vertrouwen in. Allein de kleine Pierssens, dee de trompút speult bij de Harmonie, dee bevilt mich wel; mè zou dee mich wéllen het stadhoes opleijen? Er heet mich gezag van dezen aovend hei achter oppe waal te kommen um mich te spreken euver eus houwelik. Zen tromput zal mich et teiken geven. Het is al negen ooren en ich huur nog niks. (Het klopt.) Dê, et heet geklopt. God gieft dat et mer neet men meisters ziin. Dat waos vervelend. Mevrouw, - want, wie ich zoe eve zag, dat hét zich al Mevrouw, - zal zeker weer heúr euverscheun vergeten hébben. (Het klopt nog ins.) Jê, jê, ich huur et wel, ich bin neet douf. Oh! dat hoes is en hél.
| |
IIIe scène.ANTJE en SPIEGELS.
Spiegels.
Excuseert, Jufvrouw Antje, ich bin et. Maag ich en ougenblik binnenkomen.
Antje.
Ah, zeet geer dat, Spiegels. Eus schouwen trékken good. Ver hébben niks te vegen. Wat bringt uch hei? | |
[pagina 6]
| |
Spiegels.
Men bein en de leefde, Jufvrouw Antje, jao de leefde. Ich héb van daog 28 schouwen geveegd, ich héb men daogheur verdeend, en ich kom uch gauw zéggen wie leef ich uch héb. - Met eur permissie! (Er zét zich neer.) Wie maakder et, Jufvrouw Antje.
Antje.
Zoe stéllekes, dank uch, waoren et mer neet de krampen die mich eus kaal Mevrouw met heur gekke kuren en nerven deid kriigen, dat men er de koors van oplúpt.
Spiegels.
Boerum gaot ger ouch neet oet hunnen deenst, Jufvrouw Antje. Kompt liever mét mich en kroent men levensdaog met eur schoen en zeut proememuilke. - Hel, zung men vrouw, men aongebeid vruike, Antje leef!
Antje.
Wat is dat, Antje leef! Wat beelt geer uch wel in, Menhier Spiegels! Lét beter op eur weúrd. - En wat eur perpositie aongeit van mét mich te trouwen, dat waos veúl ier veur uch. Mer ich kaan dat zoe neet tousloon; ich moot mich iers bedinken.
Spiegels.
Bedinkt uch neet, jufvrouw. Ich zék jufvrouw, umdat ger mich verbeed van hartelik tot uch te spreken. Nein, bedinkt uch neet; mê dinkt liever wie leef ich uch héb. Zeet, men hart is wie enen oejer- | |
[pagina 7]
| |
pot; 't is es of ich in en schouw zit woe ze het vuur neet van hébben oetgeraocheld.
Antje.
Praatjes zijn geen oorden. Ich geluif neet aon die hitzige leefde. Geer manslui zeet altiid gauw bij de bak met eur groete leefde en eur vlammend hart, - en 't is nérgens veur es um de meitskes mer get veur de gek te hauwen.
Spiegess.
Wie, Jufvrouw Antje, hébt geer zoe 'n slechte gedachte van mich. Nein, de woerheid sprikt oet mene mond, es ich uch zék dat ich niks liever hêi es uch wie en echte en weerdige hoesvrouw tegen me kloppend hart aon te drúkken.
Antje.
Zeet bedaard, Menhier Spiegels. De hoop flikkert uch te zier veur de ougen. (Het klopt in ins hiel hel aon de deur.)
Spiegels.
Och! God, wat is dat?
Antje.
Hiemelsen vader! dat ziin zeker men meisters. Ich bin verloren es ze uch hei vinden.
Spiegels.
Boe zou ich mich versteken? (Het klopt nog helder.)
| |
[pagina 8]
| |
Antje.
Gauw, gauw, hei onder de canapé!
Spiegels.
Nein, dao neet, um den bliksem neet! Het zou mét mich konnen goon wie mét deen anderen dee zich ouch zoe leet kullen en dee zaken hoort en zaog die em om den kokók neet aongenaom waoren.
Antje
Dao, dan hei in die kleyerkas. Spoodt uch.
Spiegels.
Wie! dao in!
Antje.
Och! um Gods wil! veur men reputatie.
Spiegels.
Sakkerloot. (Er krupt in de kas.)
| |
IVe scène.ANTJE en MOENTJENS.
moentjens.
Gooyen aovend, zachtrukende blom van de Mastreechter kindermaögskes! Geer zeet veur uch stoon | |
[pagina 9]
| |
ene mins dee brandt. Jao 't is mich in het inwendige van men persoon es of ich oet en dampbad komt.
Antje.
Hiemelsen vader! nog ene leefste; twie veur ein. Es me dat wist, wat zou mennig jufvruike jaloes ziin.
Moentjes.
Regenbaog van men hart, kroen men leefde. Zuug veur mich wie Sempronia waos veur Catilina zaoliger.
Antje.
Wat vertélt ger dao? dat verstaon ich neet.
Moentjes.
Dat geluif ich wel. Dat héb ich nog onthauwen van mene Cornelius Nepos op et Collegie. Zuug, Antje, men auwers dat klein búrgerkes waoren leeten mich, wat men hét studeren, um mich naoderhand op den einen of anderen bureau es klérk te doen schriiven. Mê jao wel! Deus fecit alium, dat wélt zeggen: der duvel blaosde de keers oet. Ze sloogen het schaolgeld. boezonder me toch neet hoeggelierd kan weerden. zoe bermhertelik op dat Jantje Moentjes met zen zeye kousen mós nao hoes tou goon. Ich kraog toen de fallacieuse gedachte van toch men persoon op ene bureau by ene bankeer te introniseeren. Drei daog, jao Antje, drei daog zaot ich dao, of liever laog ich dao. Doe voolt ich ins ene vootstoet, mer enen helle stoet, tegen het underste gedeilte van mene rúk, | |
[pagina 10]
| |
en.... Jantje Moentjes zeukde en ander plaots. Dat waos het iterum repetitio, dat wélt zéggen: aongenomen, weggejaogd, - nein, nein ich wél zégged: bedankt. Enfin, me schrijversleven waos prompt wie en repetitie-horologie. Jao, jao! ze wezen mich mer cuveral de deur,
En zonder complemint. - Raoi, Antje, raoi boeveur;
Neet dat ich loog of stool, of dat ich beuk en zaken,
Door minen slechte wél doog hollebolle raken;
Oh, nein! want 'ch doog gaar niks in 't groetbook noch in 't klats,
Mer, zuug, ich bin poëet en zaot met vader Cats,
Jao, 'ch voolt de poezy door mine kop zich peersen,
Ich loos en herloos Cats, en... Jantje maakde veersen;
Dat waos men misdaod.
(Aon 't publiek.)
Jao! en ouch nog wel de fles;
Dat zeet zich neet, mê 'ch had ze altiid in men tes.
Wat toen! in de noed herkint me de groete geisten, de bovenmaotige intelligences. Ich solliciteerde ene kleppermanspost, en dao ich e neef onder de hieren héb, woord ich et subito. En nogthans,.... (er wijst op zene kop) doa zaot get in; hèi ich mer konnen studeren, dan kaom et ouch troet. (Er blijft in gedachten stoon.)
Antje.
Das allemaol good en wel. Eur ratel kan ouch good loupen. Mè dat zeet mich neet wat der hei komt doen. | |
[pagina 11]
| |
Moentjes
(langzaam.)
Wat... ich... hei... kom... doen! Antje, ich bin klepperman, dat is, beschérmer van de openbare rúst en van het fortuin van de inwoeners of ingezetenen van miin sectiestraoten van de stad van Mastreecht, en ich kom declareren, notificeren, signifieren, bekind maken aon dich Antje Jaspers, woenende by Menhier en Mevrouw van Schouwenneus, hei in de Lurestraot, langs den Neker, eets... wat ste al lang wéts... (zeut en op Antje aongaonde veur heur te punen) dat ich tich leef héb.
Antje
(stuut em truk; en geit duselenteren achteroet.)
Zék ins! wat ziin dat veur compleminten, geer zouwt mich... Niks daovan. Ich verstaon wel de leefde, mer, allein veur mich te trouwen. Welt ger, jao of nein, sprékt?
Moentjes.
Dat likt traon.
Antje.
Wélt ger mich op het stadhoes veur Menhier de Burgemeister es vrouw aonnnmmen.
Moentjes
(er maakt de militaire salut.)
Menhier de Bûrgemeister is en geconsolideerde autoriteit. Es búrger, es inwoener van de stad Mastreecht héb ich em me leven neet gefrequenteerd;... mer es mene superieure on onmiddelikke chef, respecteer ich zen Hoeg Edel persoon met euverdaodigheid en suprema tie. | |
[pagina 12]
| |
Antje.
Niks, niks, ich kaan met die kaal compleminten niks aonvangen. Ich moot ene maan hébben; zét uch dat in eure knikkert. Ich gaon gauw einige commissies doen. (In zich zelfs.) Ich moot ins goon zien boe menen hooreblaozer blyft.
Moentjes.
Antje, schoen Antje, fleur van alle Mastreechter meidskes. Den flikkerende ougen ziin de locomotie van men hart; den taol is zoe zeut es het musiik van het nobel en harmonieus instrumint dat ich op mene rúk draag.
Antje
(stéllekes.)
Ich weet neet, mê ich begin werrentelik te geluiven dat dee vent ene slaag e weeg heet.
Moentjes.
Ger zékt? Ah... niks. Noe... 't is dan... um te zéggen... dat 't zaak weer... hum, hum... dat et te doen steit... veur ein... zoe wie me zeet... hum, hum... e wéttig houwelik.
Antje.
Jao, houten klaos, jao, moot men et tichjdan altiid zéggen.
Moentjes.
Ich verstaon, ich begriip et mer als te good; mer | |
[pagina 13]
| |
veendel van men hart, nump et mich neet koelik... mer ich bin nog get jonk, ierst twie en dartig jaor; en dao... zonder uch te commanderen, ich bin nog neet druug achter men oeren... Wat et trouwen aongeit, laot us nog 5, 6, 7 of 8 jaor wachten... Me kaan zich toch leef hébben, en... me kaan et zich zéggen, en... wat dunkt uch, oh! roes, lelieblom van de Mastreechter meidskeshoof.
Antje
(wélt e weeg goon.)
Allo! gooyen aovend, klepperman en poeet!
Moentjes.
Nog ene dialoog, met eur permissie.
Antje
(geit links oet en slut de deur veur zen neus.)
Slaop good; ich kom strak trúk. | |
Ve scène.MOENTJES
(allein.)
Oh! fermata est, met de sleutel en de schauw. Het kindermaögske liet mich de paplepel ruken. Het schynt dat ze neet te veul vertrouwen in me kleppermanschap heet... dat is perceis neet zoe dom van heúr... Ich trouwen, das à paart, zeet Kakeling; dao ziin ver nog neet aon. Me zuut ers veúl alwyl die met en vrouw zich trouwen,
Mê 't meiste paart daovan moot later het zich rouwen;
Ich weet wel, ich bin gek, wyl dat ich bin poëet,
Mê toch op veere nao bin ich zoe gek nog neet
Van aon e vrouwspersoon me leven vast te plakken.
| |
[pagina 14]
| |
Me kaan wel ins ter loups zen hertje laoten pakken,
Door 't ein of ander keend dat, leef en zeut van trant
Uch eeder ougenblik neet vraogt den houwliksband.
Ich kin mich, ich bin zwaak; zeen ich en aordig snuutske,
Dan póppelt mich men hart, dan speúlt dat wie e guutske,
Dan flikkert mich men oug; en ich bin neet content,
Nein, ich bin neet gerúst, veur dat ich heúr patent
Verklaord héb dat ich bran in alle leefderegel,
En dat men hertje vlamt, nog mie es ene zwegel.
Zoe is het mich ouch gegangen met Antje. Mê trouwen, brrr... Mer ze steit mich good aon, en... jao! 't is enen ingel mét heúr leef babêike... en ich bin neet van zin van hei te vertrekken wie ene puime. Ich inscreer mich hei, ich intercaleer mich hei, ich transvaseer mich hei, ich num hei men búrgerregten. Mê laot us neet vergeten van en wakende oug te hauwen. (Er geit aon de deur en loert door het sleutelgaat.) Niks te zien! De sleting van het sloot van de deur intercepteert de veldontdékking van men ougenstraolen. (Er zét zich te peerd op ene stool met de ruk tegen de kas, en hélt de oug op de deur.)
| |
VIe scène.MOENTJES en SPIEGELS.
Spiegels
(in vrouwekleyer stuut in ins de deur van de kas open, en deit Moentjes met de stool vallen.)
Vermalecheerd! ich crepeerde dao in; 't waos um te verstikken! | |
[pagina 15]
| |
Moentjes
(op de grond.)
Ah! en vrouw! van het vrouwelik geslacht.
Spiegels
(apaart.)
Ene broune jas, en klep... dat moot ene kleppermaan ziin.
Moentjes
(apaart.)
Laoten ver us get opflikken.
Spiegels
(apaart.)
De kerel zuut schouw oet.
Moentjes
(apaart.)
Good oetgestoffeerd... en gedistingueerde taille!
Spiegels
(apaart.)
Ich héb de kleyer van de Madame aongetrokken veur menen incognito te bewaoren.
Moentjes
(apaart.)
Jao, jao, en gedistingueerde tournuur, in het peershaor tot onder de oeren, 8 voot hoeg en 24 voot circonferentie, dat is zeker en groete daam, jao en daam die enen hood en e vlegennét dreugt.
Spiegels
(apaart.)
Ich moot mich good hauwen, ich moot leef en aordig ziin, dan zal er mich neet erkinnen. (Er luft zen voile op en lacht tegen Moentjes.)
Moentjes
(apaart.)
Verduld, dat is en knappe tes, mê ze is mich neet | |
[pagina 16]
| |
púl genóg. Heu, heu, 't schijnt dat ze en gooi oug op mich heet.... 't is wonder, ich héb ze me leeven neet gezeen, en toch erkin ich heur.... neet.
Spiegels
(hoost en maakt leef gezichtjes).
Hum, hum, hum.
Moentjes.
Het schijnt dat Mevrouw baldaodig verkauwd is. Excuseert mich, numpt et mich neet koelik.... mer zonder uch te commandeeren, (Spiegels hoost) ger hoost sterk, ger zeet verkauwd.... zeet, de herssens ziin misschien geraakt. Ver hébben bij us de kapraol klepperman, dee ze neus lúpt em wie den Neker, - dat lúpt mer op met het good weer.
Spiegels.
Dank uch veur et complemint, Menhier de kleppermaan; mer de wind bleust in het oosten, en de rouk sleit aof.
Moentjes.
Mêr ene klepperman wie ich zal noets de conversatie aofsloon met zoe en oetgestoffeerde en octgezeukde persoon van het vrouwelik geslacht.
Spiegels.
Oh! Menhier! spaort men onschuld.
Moentjes.
Mevrouw is misschien de hoesvrouw van enen ambtenaar.
Spiegels.
Ich bin et nichtsche van Antje. | |
[pagina 17]
| |
Moentjes.
Oh! wonder onder de mirakels. Ich bin heúren nonk van de Spaonse mode. Jao, ich veulde wel door de leefde en het sentimint dat ich geveul dat ver zamen, te geliker tiid aon ein geknuipt ziin door de bänd van de sympathie van de familiekettels.
Spiegels.
Klepperman, eur blood is te werm.
Moentjes.
(Apaart.) Allo! ich gaon heur op de moúw binden dat ich heúr leef héb. Antje is toch neet hei. (Hel.) Oh! jufvrouw, zeet toch neet zoe geexaspereerd agaçant. De klepperman is de bewaoraer van de ier en de rúst van de búrgery; aon heum is het welziin en de fortuin van de stad touvertrouwd. Ger begrépt dus dat mét mich eur ier in gooi han is... en zwigen, zwigen kaan de kleppermaan wie e graaf.
Spiegels.
Oh, die vergeliking.
Moentjes.
Is neet lústig, mê ze is just. Oh! ich gaof alles in de wereld veur... um... (wélt heur punen.)
Spiegels
(achteroet springende mét pruderie.)
Oh! respekteert men onschúld. Ich hauw mich op me stúk.
Moentjes.
Jufvrouw, zeet! in uch bin ich verleefd.
| |
[pagina 18]
| |
Al bin ich klepperman, al draag ich aon men zy,
En' sabel en en klep veur's nachts de búrgery,
Van onrust, jao van deef en zaatlap te bewaoren,
Wiewel den angst al déks mich rilt tot in men haoren;
Al moot ich ouch al 's nachts door hagelslaag of snie,
Door na te regen, wind en sliik en wat al mie,
Tot aon men scheenen déks veur drei wúllemkes loupen,
Boedoor ich veúl versliit en déks nui scheun moot koupen;
Al bin ich ouch poëet, al zit ouch in men zin,
E benk'lik geistverstand, - jao, des al neet te min,
Geveul ich in men hart geklops en van die stókken,
Die kunst, genie, verstand doen veur de leefde bókken,
Ich veul et; jao, ich bran. Men hart dat kookt zich um,
Uch héb ich leef, juffrouw! Ger wet et noe; punctum.
Spiegels.
Dee kerel lúpt zeker met et húltche. In mich verleefd! Wie vindt ger die; nein, die is propel.
Moentjes.
Um Gods wél! zeet bermhertig. Mer ei puuntche op het veurhuit. (Wélt heur punen.)
Spiegels.
Achteroet klepperman.
Moentjes
(er vélt op zen knejen.)
Héb compassie met ene klepperman. Men hart is ene vuurspuwende berg. | |
[pagina 19]
| |
VIIe scène.De veurigen, ANTJE (links inkommende.)
Antje.
Wat zeen ich! de klepperman aon de veui van en daam.
Moentjes.
Och! ich dialogueerde inwendig met jufvrouw eur nichtsche.
Spiegels.
Ich heel get gezélschap aon euren respektabelen nonk.
Antje.
Me nichtje... mene nonk! (Stél.) Wat, drommel, zeet geer dat Spiegels! ger zeet er aordig oet. (Ze lacht.)
Spiegels
(stél.)
Ich staon heur aon. (Hel.) Ich héb de kleyer van eur Madame aongetrokken um uch neet te comprometteren. (Her lacht.)
Moentjes.
Ger zeet me nichtje, hein! die grap is fiin. (Er lacht.)
Antje
(Stél.)
Ich moot hun van kant maken, want anders bliven ze hei plakken. (Hel.) Noe, adieu me leef nichtje, mene leven nonk. Het is, men ziel, al laat. Het hier-
| |
[pagina 20]
| |
schap kumpt nao hoes achterein. Zeet zoe good, en póts noe de plaat
Moentjes
(aon Spiegels.)
Zon jufvrouw mich de ier wéllen doen... (er pre senteert den erm.)
Spiegels.
Dank uch wel, klepperman!
Moentjes.
Dan kan ich toch neet mankeren, wie 't men pligt is, uch te accompagneren mét ten duusteren aovend. (Aon Antje.) Noe, adieu nichtje. (Er puunt heur.)
Spiegels.
Adieu, keend leef. (Er puunt heur.)
Moentjes.
Veur het keend boe der paat euver zeet. (Er puunt heur.)
Spiegels.
Gef dat aon tante. (Er puunt heur.)
Antje
(hiel hoed.)
Wélt der ins oetscheyen?
Moentjes
(zen wang nao Antje oetstekende.)
Ger hébt gein commissie veur mich mét te geven?
Antje
(gieft em en watsch.)
Jao wel, veur tante. | |
[pagina 21]
| |
Moentjes
(vryft zich de wang.)
Sakkerloot! (Aon 't publiek.) 't Is hel, mê 't deit pyn. - Noe, adieu nichtje!
Antje.
Gaot mer, slaopt wel.
Spiegels en Moentjes
(te zamen in 't aofgoon.)
Ze is benkelik schoen!
Moentjes.
E vel wie snie!
Spiegels.
Ougen wie straolen!
Spiegels en Moentjes
(te zamen.)
Ze is abominabel schoen. (Ze goon aof.)
| |
VIIIe scène.
Antje
(allein.)
Goddank! Eindelik ziin ze weg. Wee heet ze leven zoe en twie klaanten gezeen. Het is ouch men eigen schúld. Wat mós ich ouch drei leestes aonhauwen? (Hei huurt men op de tromput blozen.) Wat huur ich dao!... Nein... nein, ich verdaol mich neet. Ich kin dat deuntsche, 't is menen tromputter, menen horenblaozer, mene leven kleinen Pierssens dee mich reupt. Ich erkin zen stum. (Deit de vinster open.) E bitteke patientie, ich kom, ich kom, wacht mich. Allon, allon, me kaan nog al get riskeren veur aon de maan te komen... Mer 't is nog al wonder, zoe
| |
[pagina 22]
| |
allein met deen trompútter op de waal te goon wandelen onder de protectie van de maoneschiin. Zier modest is het neet... Bah, bah! ich vin dao toch altiid gezélschap. Het klein keechen snúrkt wie enen os... en per precautie gaon ich et in het béd van zen lieleke gier auwers léggen. Dao zal er nog vaster slaopen. (Nump et keend en brink et in de zykamer.) Dao lik et keeche. Ich zal wel zúrgen van op menen tiid terúk te ziin. (Geit aof.)
| |
IXe scène.(Koelik is Antje weg, of Spiegels rolt oet de schouw in de kamer. Me huurt brikken vallen, boe einige van op de scène rollen.)
Spiegels
(heet et pak vrouwekleyer onder den erm.)
Pesteloeris! Hei bin ich .. ich bin et in levensgruutte. Gooyen aovend, jufvrouw Antje, verschrikt uch neet ich kom uch de kleyer van eur Mevrouw terúk bringen. Ai, ai, men kneuk! (Er vryft zich aon erm en bein.) Dê, boe maag Antje ziin. (Er zuut rond.) Niemand hei, dan bin ich allein in et hoes. Me zal mich vraogen boe kumps tich hei? Ai, ai, men kneuk! Ich leet dee klepperman schuiven aon den hook van het beginestraötje, en ich pótste hem. Ich hoort em wel ropen op mich: ‘jufvrouw, jufvrouw, boe zeet der?’ Jaowel! dao branden gein lanterens. Het waos peek duuster en... Spiegels waos geblozen. Ich vond en groete lédder tegen en hoes aon stoon. Ich klom op et daak, en van daak tot daak, kom ich noe hei de schouw aofgewandeld. Dao had ich min-
| |
[pagina 23]
| |
der kans van iemand tegen te kommen... Ai, ai, men kneuk... De weeg dee ich genommen héb is ordeneer mer gefrequenteerd door veer soorten van lui: de deeven, de uilen, de schouwevegers en de amoureusen; en dao ich aon gein van de twie ierste soorten behuur, sprikt et van zelfs dat ich bin schouweveger en amoureus, dat is te zéggen, deep en deftig verleefd... Erme Spiegels. Air: de la romance de Joseph.
Sints dat ich Antche héb lieren kinnen,
Bin ich en ongelúkkig maan;
'ch Verleer zoedaonig geist en zinnen,
Dat zelfs ich neet mie eten kaan.
Ze vroogen mich boe ich van leefde,
Wyl dat ze mich vermagerd zien;
Jao, ich druug oet; mê is 't van leefde,
Of zou et neet van honger ziin?
't Gebeurt mich déks dat onder 't vegen,
Ich dink aon Antje in de schouw;
'ch Verleer de kop, en zonder legen
Dan toemel ich tot onder touw.
Ich wél neet lagchen of neet speulen,
Mé 'ch weer gewaar aon erm en bein,
Dat 'ch mie es leefde kaan geveulen,
Want 'ch veul verduveld good de pyn.
Ai, ai, men kneuk!... Erme Spiegels! dao kumste kaal van aof. (Me huurt leven aon de vinster, en me zuut de gryzenjas van Moentjes te veurschyn kommen.) Wat is dat? en wél biest of enen deef? Woe mich
| |
[pagina 24]
| |
verbergen? (Er lupt rond tot aon de weeg.) Oh! in de weeg von de jongen Schouwenneus. Ze is wel get klein, mê 't zal wel goon. (Krupt in de weeg.)
| |
Xe scène.SPIEGELS (in de weeg) en MOENTJES.
Moentjes
(door de vinster inkomende.)
Je suis Lindor, ma naissance est... Das te hoeg... neet dewys, mê de vinster. Ich zouw, haolt mich der duvel, tien maol liever en oor 's nachts op de Maosbrúk schélderen. Dat hoes is bezeten met de impertinentste negel; ich waos bang veur mene kapotjas, e kleyingstúk dat van stadswege aon men persoon is geinsereerd. Gelúkkig bin ich noch zonder kleyerscheúren tot op de vinster gekommen, en noe bin ich hei.
Spiegels
(in de weeg.)
Alweer de kleppermaan. Ich wél mich verbergen. (Stikt de kop een.)
Moentjes.
De blom van men hart is geëvaporeerd. Boe maag ze ziin? Ich huur neet mie de stum van d'aongebeiden ingel; Is zy nog in het hoes, of is ze in de Zwingelpútstraot. Enfin dao is niemand hei. Veer goon dan mer, zonder us te generen, op Antje wachten, en ondertússen de piip van de leefde en sensatie aonsteken en door heúre zeuten geúr de kamer sentimenteel verdampen en parfumeren. (Er maakt zen piip aon.)
| |
[pagina 25]
| |
Spiegels
(zelfde speul es vreuger.)
Ich bin hei nog get minder op me gemaak es in en eeksternés. Die weeg is neet veur mich gemaakt. (Er neest.)
Moentjes
Dê, dê,... dee jonge Schouwenneusen likt in de weeg. Den tiid zal hem laang vallen. Ich gaon veur heúm get mojerlikke zörg hébben. Dat is en plezerige exercitie die developpeert de geist en het verstand. (Er zét zich aon 't wegen. Hiel sterk.)
Spiegels.
Oh! dee vermalecheerde verraoyer. Er rammelt mich men kneuk oet ein. Ich veul men ribben kraken.
Moentjes
(wegende.)
Nina, kinneken! Pepeke in 't spinneken. Wat! de groms? De hébs misschien doors... Boe is de fles woe me dich den cordialen in bewaort? (Er zeukt.) Ich vin niks; de mojer moot ze mét héhben. Mê wacht, ich héb mene bóbbel in men tes. Echte schiedammer, dat zal dich verfrisschen. (Liet Spiegels drinken.)
Spiegels.
Sapperloot. (Er hoost.)
| |
[pagina 26]
| |
Moentjes.
De bis verkauwen, kinneken. Das niks, dat zul gauw euverziin. (Liet em drinken.) Das zeut en maals in de keel, hên, dat lúpt zeut aof. (Spiegels hoost nog ins.) Noe mooste nina doen. De kindermeidskes zingen uchlui altiid van die leedches um uch in slaop te kriigen. Wat zou ich em noe wel konnen zingen in vergeliking mét zenen respectieven auwerdom.
(Er zinkt e kinderleedsche.)
Es et keend toch noe neet op ze gemaak sliep, dan zék ich dat et zen eigen schuld is. (Me huurt e keend in de nevenkamer keken.) Bliksem! wat is dat noe weer? Wat is dat veur e gebeuks? Hei in de kamer, en heineven... Kleppermaan, mene vrund, de moos ins de inspectie maken. (Er geit in de kamer dao neven.)
| |
XIe scène.
Spiegels
(allein.)
Ich zouw wel wéllen en schouw goon vegen. Kós ich mer oet dat verdomp nés. Er krumpt half oet de weeg.)
Moentjes
(achter de coulisse, reupt) :
Himels dondermint!
Spiegels.
Oh! dao is de klepperman... gauw nao hoes! (Er lékt zich weer gauw in de weeg.)
| |
[pagina 27]
| |
XIIe scène.SPIEGELS, MOENTJES (mét et keend op den erm.)
Moentjes.
Dat waos nog al e jonk. Haolt mich der duvel, is et hei e vundelingshoes... Ich kaan toch neet hei menen tiid versliiten aon kinder te laoten bóbbelen, Dat is veur dom en gek te weerden. Vervlookde kinder. Der duker haolt dat gespuis. (Er gieft hiel giftig ene stamp tegen de weeg, Spiegels rolt droet.) Wat zeen ich? ene neger, nein 't is ene bosduvel... Ich gaon em pulveriseren. (Er luft et keend boven zene kop.)
Spiegels
(op de grond.)
Halt! ich bin schouweveger.
Moentjes.
Ich zal dich vegen. | |
XIIIe scène.De veurigen, ANTJE.
Antje.
Hiemel, doeg tich open. Wat zeen ich dao? De kleppermaan, de schouweveger en 't jonk keend verscheúren zich. (Ze snapt et keend oet de han van Moentjes.)
Moentjes en Spiegels.
Jufvrouw Antje! | |
[pagina 28]
| |
Antje
(koed).
Jao, dat is Antje. Mê wee heet uch de permissie gegeven van hei kommen spektakel te maken?
Moentjes
(met de hand op zene sabel).
Jufvrouw, ich salueer uch. 'T waos, wie me zeet, door de groete leefde dat ich de vrijpostigheid genommen héb men persoon veur den twieden kier onder eur schoen ougen te bringen.
Spiegels.
Noe, noe, jufvrouw Antje. Ger moot neet op mich kekelen. Dao is jao niks gebeurd. Ich waos mer terúkgekommen um uch de kleijer van eur Madame terúk te bringen.
Antje
(nog altiid koed).
Wie zeet ger in 't hoes gekommen, dao ich de deur gesloten had.
Spiegels.
Door de schouw!
Moentjes.
Door de vinster!
Antje
(aon Spiegels.)
Oh! daoveur bis tich zoe zwart en ongewassen! (Aon Moentjes.) En geer, ene klepperman, foi!
Moentjes
(smeikend).
De leefde. En zeet, wie der inkaompt dreef mich de jalousij um dat zwart ongedierte met en vruntelikke rammeling oet te pótsen. | |
[pagina 29]
| |
Spiegels.
Zier vruntelik (salueert em) . Das dankes weerd.
Antje.
Allo, allo; scheert uch mer alle twie de deur oet. Ich wél niks mie met uch te doen hébben.
Spiegels.
Boerum; het bin ich toch dee der leef hébt.
Antje.
Dao biste te lielik veur, schouweveger!
Spiegels
Das sterk, zeet Membrede!
Moentjes.
Oh! dan bin ich zeker euren oetverkorenen.
Antje.
Dich, kleppermaan, de ruuks te zier nao de snaps.
Moentjes.
Dat brinkt mene post mét zich.
Antje.
Allo! gaot noe mer de deur oet en komt noets mie terúk. Ich bin uch zoe meui es kauw pap. En mörgen gaon ich mich met de kleine Pierssens laoten aonteikenen. | |
[pagina 30]
| |
Spiegels.
Ene trompútter!
Moentjes.
Ene hoorenblaozer. (Hei huurt me van boeten ene klepperman roopen: tien oorrren heet de klok, de klok heet tien.)
Oh! ich kin die wijs. 't Is mene tiid; mene post reupt mich. - Mê zek ins jufvrouw; es geer gemeind hébt dat ich uch leef had, dan hébt geer gedruimd, wet der et noe.
Spiegels
(aon Antje).
Ger hébt get te hoeg in de locht gekeken wieder uch verbeelde dat ich nao uch umzaog. En kindermaog veur ene gezete maan wie ich!
Moentjes.
Veur ene klepperman wie ich! (Aon Spiegels stél.) Ver hébben us alle twie lielik in de nek laoten zien. Es twie hon um eine knook vechten....
Spiegels.
Lúpt ene derde demét e weg.
Antje
Allo, zeet der nog neet de deur oet. Ger verveelt mich hei. | |
[pagina 31]
| |
Moentjes.
Kom mer, schouweveger. Veer ziin lui die ander kenskes konnen bekommen es zoe en kindermaog.
Spiegels.
Es zoe e spiitig meubel.
Antje.
Jao, jao, laot eur blouw schenen mer op en ander zien.
(Ze wéllen e weeg goon. Mê Spiegels dreit zich um en zeet:) Wacht en ougenblik. Ich moot nog get zeggen.
(Aon et publiek.)
Air: Elle aime à rire, elle aime a boire.
Ger wet, jong lui in deze zaol,
Dat meidskes hébben al deks núkken,
Mê hauwt mer vol, geer allemaol,
Standvastigheid dat deit gelúkken.
En krijgt der en blouw scheen tot loen
Dat moot uch neet decourageeren;
Dan doot wie veer noe ouch goon doen:
Gaot bij en ander weêr probeeren.
Antje.
Huurt, geer jong meidskes, minen raod,
Geluift neet wat z' uch deks vertéllen;
't Is mie es ins mer vaalse praot,
Ger moot trin gein vertrouwen stéllen;
Mer is dao eine dee der zeet
Dat uch zen hart opregt wélt geven,
Numpt dee, al heet er geld of neet,
Dan zult ger ouch gelukkig leven.
| |
[pagina 32]
| |
Moentjes.
Adieu, nuf.
Spiegels.
Adieu, spin. (Ze goon de deur oet en hauwen zich onder den erm. In het oetgoon loupen ze de burgermaan dee inkumpt, euverhoup.)
|
|