Varianten bij Achterberg. Deel 1. De varianten

[p. 21]

Afvaart (1931)
VG

22	Aan het roer dien avond stond het hart	[Zie 1.3.1.]
	A: OW VII (1929-30), 499 /Afvaart/
B:	Afvaart 13, motto van de bundel
	C: OC 6
	D: VG 22
	AB 2 bosschen] bossen; ABC 2 in zich in] bij zich in
23 STROPHEN I
	A: EGM XXXVI (1926 II), 44 = Afvaart 15
	B: OC7 = VG 23
	6 heelen] helen; 7 heeter] heter
24 [STROPHEN] II		[Zie 1.3.2.]
	A: EGM XXXVI (1926 II), 44 = Afvaart 16
	B: OC 8 = VG 24
	1 van mij] bij mij; 4 Zóó] Zó
25 [STROPHEN] III
	A: EGM XXXVI (1926 II), 44 = Afvaart 17
	B: OC 9 = VG 25
	1 grooter] groter; 3 oogen] ogen; 7 heesch] hees
26 DRIEVOUDIG VERBOND
	A: DG XCII (1928 II), 30 /Vers/ = Afvaart 18 /Drievoudig verbond/
	B: OC 10 = VG 26
	1 verbintenis komma] verbintenis; 5 gebluscht] geblust; 6 asch]as
27 WEDERGEBOORTE		[Zie 2.1.1.]
	A: EGM XXXVIII (1928 II), 346 = Afvaart 19
	B: OC 11
	C: VG 27
	[Opdracht] A: voor Cathrien] opdracht geschrapt
	AB 3 bij 't opslaan van hun tenten] in hun tentopeningen; A 7 lang achter hen ligt zij vermoord] een aureool heeft haar omgloord; A 8 nochtans] heden

[p. 22]

28 REGEN
	A: DG XCIII (1929 I), 45 /Vers/
	B: Afvaart 20 /Regen/
	C: OC 12 = VG 28
	AB 2 weenen, weenen] wenen, wenen; A 3 een zelfde] eenzelfde; AB 3 meenen] menen; AB 9 tusschen] tussen; AB 11 zoo] zo.
29 MISSCHIEN
	A: DG XCIII (1929 III), 175 /Misschien.../
	B: Afvaart 21 /Misschien/
	C: OC 13 = VG 29
	AB 4 zijwaartsche bosschen] zijwaartse bossen; A 10 de] den; AB 14 weenend] wenend; A 14 uwe] uwen
30 HERSCHEPPING
	A: OW VII (1929-30), 499
	B: Afvaart 22
	C: OC 14 = VG 30
	A 1 vergaan punt] vergaan komma; A 2 Haar] haar; AB 5 weenen] wenen; AB 6 zooveel] zoveel; AB 11 zóó] zó
31 AFSCHEID
	A: OW VII (1929-30), 498
	B: Afvaart 23 = OC 15 = VG 31
	4 was komma] was; 5 doorgegaan komma] door gegaan; 6 brandde punt] brandde; 7 En] en; handen punt] handen puntkomma; 8 Zij] zij
32 DROOMGERICHT		[Zetfout in B 7]
	A: OW VII (1929-30), 498-99 /Het gericht
	B: Afvaart 24 = OC 16
	C: Voorbij 39 /Droomgericht/ = VG 32
	A 3 avond puntkomma] avond komma; AC 7 vanavond] van avond; A 7 gericht puntkomma] gericht punt; A 8 stilte] Stilte; A 17 minuten minuten komma] minuten komma minuten puntkomma

[p. 23]

33 DE SLAG
	A: OW VII (1929-30), 497
	B: Afvaart 25
	C: OC 17 = VG 33
	A 1 slag komma] slag dubbelepunt; A 3 voor aan] vooraan; A 12 beletselteken En] beletselteken en; zacht komma] zacht; A 13 tenten komma] tenten; AB 14 ademloozen] ademlozen
34 RESURRECTIO
	A: OW VII (1929-30), 497
	B: Afvaart 26
	C: OC 18 = VG 34
	A 1 laatste] laatsten; AB 2 braken] braken komma; A 3 land] land komma; was] was komma; A 4 Schijnende] schijnende; A 9 raken] raken komma
35 LICHT		[Zie 2.1.2.]
	A: OW VII (1929-30), 498 = Afvaart 27
	B: OC 19 = VG 35
	6 zoo groote] zo grote; 9 eene] ene; 10 hart komma Cathrien] hart voordien
36 HERBOREN		[non liquet]
	A: DG XCIV (1930 III), 323/zonder titel, onder verzamelnaam Gedichten/
	B: Afvaart 28/Herboren/
	C: OC 20 = VG 36
	AB 4 Zoo] Zo; AB 6 Zooals] Zoals; AB 9 oogen] ogen; A 8 deelt het bloed] deelt bloed
37 SNEEUW
	A: DG XCIV (1930 III), 324 / zonder titel, onder verzamelnaam Gedichten/
	B: Afvaart 29 /Sneeuw/
	C: OC 21 = VG 37
	AC 7 klokken komma] klokken

[p. 24]

38 EENZAAMHEID
	A: EGM XL (1930 II), 196
	B: Afvaart 30
	C: OC 22 = VG 38
	AB 2 avondstroomen] avondstromen; AB 5 geruischloos] geruisloos; AC 5 glanzenvolle] glanzenvollen; AB 8 teeken] teken
39 LENTE EN DOOD
	A: DeGe VI (1930), 59 /Verzen I/
	B: Afvaart 31 /Lente en dood/
	C: OC 23 = VG 39
	AB 2 teeken] teken; AB 3, 15 eene] ene; A 3 bezweken] bezweken komma; A 4, 16 de] den; A 5 ontmoette] ontmoette komma; AB 7 zooveel] zoveel; AB 10 donkren] donkere; A 13 saam komma] saam
40 STIL OGENBLIK
	A: DeGe VI (1930), 59 /[Verzen] II/
	B: Afvaart 32 /Stil oogenblik/ = OC 24 /Stil ogenblik/ = VG 40
41 DROOMBALLADE		[Zie 1.1.1. en 2.1.3.]
	A: DVB VII (1930), 259 /Moordballade/ = Afvaart 33
	B: OC 25 /Droomballade/
	C: Voorbij 40 = VG 41
	AB 1 omgebracht] opgewacht; A 6 in mijnen lach] binnen mijn schaterlach] onder mijn schaterlach; A 12 vond] wond; A 13 handen komma waar uw bloed afdroop] handen langzaam uit de knoop; A 14 zoo] zo; A 18 vleesch] vlees; A 20 oogen] ogen; A 23 droomenbond] dromenbond
42 ZINNESPEL		[Zie 1.2.1.; zetfout in B 7]
	A: DG XCIV (1930 III), 322 /zonder titel, onder verzamelnaam Gedichten/
	B: Afvaart 34 /Zinnespel/
	C: OC 26 = VG 42
	A 1 spelen komma] spelen; AB 2, 12 verdeelen] verdelen; AB 5 zoo] zo; AC 7 Een] En; AB 8 droomen] dromen; AB 10 hangt er] mindert; A 11 spelen komma] spelen

[p. 25]

43 VERBEIDEN
	A: DVB VII (1930), 324 /Verzen II/
	B: Afvaart 35 /Verbeiden/ = OC 27 = VG 43
44 HET SCHILDERIJ		[Zetfout in AB 5, RF]
	A: DeGe V (1929), 422 /zonder titel, onder verzamelnaam Verzen/
	B: Afvaart 36 /Het schilderij/
	C: OC 28 = VG 44
	AB 5 niet] niets; A 5 zien komma] zien puntkomma; A 6 land puntkomma] land punt; 7 o schilderij komma o] o schilderij o] O schilderij o; 10 menschen] menschen komma] mensen komma; A 12 voorbij komma het is] voorbij het is
45 ACHTER HET EINDE		[Zie 1.2.2.]
	A: DeGe V (1929), 423 /zonder titel, onder verzamelnaam Verzen/
	B: Afvaart 37 /Achter het einde/
	C: OC 29 = VG 45
	AB 1 kleeren] kleren; AB 5, 8 zoo] zo; 7 éenen] éénen] énen; AB 8 dat] wat; A 8 begon komma] begon; AB 9 gelooven] geloven
46 BEVREDIGING		[Zie 1.1.2.]
	A: Balans. Alegemeen jaarboek der Nederlandsche kunsten 1930-31, ([1931]), 62 /zonder titel, onder verzamelnaam [Twee Verzen], II/
	B: Afvaart 38 /Bevrediging/
	C: OC 30 = VG 46
	AB 1 zoo] zo; A 4 hare] haren; AB 6 onontkoombaar] onontkoombare; AB 8 oogen] ogen
47 VROUW
	A: Afvaart 39
	B: OC 31 = VG 47
	7 ruischenden] ruisenden
48 ONDERWEG
	A: Afvaart 40

[p. 26]

	B: OC 32 = VG 48
	1,6 loopen] lopen; 2 tusschen] tussen; 4 gesteenigd] gestenigd; 5 alleenig] allenig
49 DE WIL DER WEGEN		[Zie 3.1.1.]
	A: Afvaart 41
	B: OC 33
	C: VG 49
	A 9 gansch] gans
	Voor de verschillen tussen A en C verwijs ik naar de paralleldruk in 3.1.1.
50 VOLTOOIING
	A: Afvaart 42 = OC 34 = VG 50
51 HET SCHULDIG LIED
	A: Afvaart 43 = OC 35 = VG 51
52 HET VUUR
	A: Afvaart 44
	B: OC 36 = VG 52
	2 blindelingsche] blindelingse
53 KLEINE ODE AAN HET WATER		[Zetfout in B 5, RF]
	A: Balans. Algemeen jaarboek der Nederlandsche kunsten 1930-31, ([1931]), 79
	B: Afvaart 45
	C: OC 37 = VG 53
	AB 1 Zoo] Zo; AC 5 teug] teng; AB 7 oogenwater] ogenwater
54 TWEEDE AFSCHEID
	A: Afvaart 46
	B: OC 38 = VG 54
	7, 16 oogen] ogen; 9 waar] Waar
55 HEELAL		[Zie 1.1.3.]
	A: Afvaart 47
	B: OC 39 = VG 55
	8 voleinding] 8 volein afbrekingsteken 9 ding

[p. 27]

56 TEGENWOORDIGHEID		[Zetfout in A 1, RF]
	A: Afvaart 48
	B: OC 40 = VG 56
	1 terruggekeerd] teruggekeerd; 3 zijn] zijne
57 HERINNERING
	A: Afvaart 49
	B: OC 41 = VG 57
	1,7 doode] dode
58 AFSCHEID
	A: GrN XXIX (1931 I), 50
	B: Afvaart 50
	C: OC 42 = VG 58
	A 2 waat'ren komma] wateren puntkomma; A 4 'k] ik; AB 5 oogen] ogen; A 6 overtogen komma] overtogen puntkomma
	Typografie A: 3 + 4] 3 + 3 + 1
59 WEDERKEER
	A: GrN XXIX (1931 I), 50
	B: Afvaart 51
	C: OC 43 = VG 59
	AB 1 zoo] zo; A 4 d'aarde] de aarde; A 7 nagebleven komma] nagebleven puntkomma; A 8 blaad'rensfeer] bladerensfeer; AB 9 ruischend] ruisend; A 9 gebleven komma] gebleven puntkomma
60 DODENWACHT
	A: DVB VIII (1931), 114 /[onder verzamelnaam] Verzen [zie nr. 64]/
	B: Afvaart 52 /Doodenwacht/
	C: OC 44 /Dodenwacht/ = VG 60
	A 2 heldere] helderen; AB 2 doodenwacht] dodenwacht; A 8 uren komma] uren; AB 10 oogen] ogen; A 12 wil komma] wil
	Typografie A: 4 + 3 + 7] 4 + 10
61 ONRUST		[Zie 3.1.2.; zetfout in B 6, RF]
	A: GrN XXIX (1931 I), 51

[p. 28]

	B: Afvaart 53
	C: OC 45 = VG 61
	AB 3 tusschen] tussen; A 3 in komma] in puntkomma; A 4 stil gemaakt] stilgestaan; A 5 lied komma] lied; A 5 bleef] blijf; A 5 teeren] teeren komma] teren komma; A 6 eerst] eerst'; A 6 verliet] verliest komma] verliet komma; AB 7 wederkeeren] wederkeren; A 9 kieviets] kievit's; A 10 onrust beletselteken] onrust gedachtestreep
62 EENZAAMHEID		[Zie 1.2.3.]
	A: GrN XXIX (1931 I), 48
	B: Afvaart 54
	C: OC 46 = VG 62
	AB 1 Weenen] Wenen; A 6 leeg] leeg punt; A 7 en de tijden] De tijden zijn; A 8 ijsland komma] ijsland
63 WACHTENDE
	A: GrN XXIX (1931 I), 48
	B: Afvaart 55
	C: OC 47 = VG 63
	AB 1 groote] grote; A 1 nacht puntkomma] nacht komma; A 2 huizen komma] huizen; AB 2 loopen] lopen; A 3 hopen dubbelepunt] hopen komma; A 4 wacht beletselteken] wacht punt; A 5 geacht punt] geacht puntkomma; A 6 De] de; AB 9 staan dubbelepunt] staan puntkomma; A 10 't laatste] het laatste
	Typografie A: 10] 4 + 6
64 HOOP
	A: DVB VIII (1931), 114 / [ogenschijnlijk één geheel vormend met nr. 60] zonder titel, onder verzamelnaam Verzen/
	B: Afvaart 56 /Hoop/
	C: OC 48 = VG 64
	AB 1 Loopende] Lopende; A 1 de] den
65 SAMENGANG		[Zie 3.1.3.]
	A: GrN XXIX (1931 I), 52
	B: Afvaart 57

[p. 29]

	C: OC 49 = VG 65
	A 2 wij] we; AB 5 oogen] ogen; A 5 uw] haar; A 6 vuur] vuur komma; AB 8 tusschen] tussen; A 8 schreden puntkomma] schreden komma; AB 9 onuitwischbaar] onuitwisbaar
	Typografie A: 10] 4 + 4 + 2
66 LIGGENDE ONDER EEN BOOM
	A: DVB VIII (1931), 115 = Afvaart 58
	B: OC 50 = VG 66
	1 tusschenpoozen] tussenpozen; 7 oogen] ogen; 8 leege] lege
67 SLAAP		[Zie 1.1.4.]
	A: Afvaart 59
	B: OC 51 = VG 67
	11 tot dat] totdat; droom zoo] dromen zo
68 ONTWAKEN
	A: Afvaart 60 = OC 52 = VG 68
69 GEZICHT
	A: Afvaart 61
	B: OC 53 = VG 69
	2 zoo] zo; 5 Oogen] Ogen; 7 steenen] stenen
70 WEDERKOMST
	A: Afvaart 62
	B: OC 54 = VG 70
	4 ondertusschen] ondertussen; 7 't] het; 9 oogen] ogen
71 EEUWIGHEID
	A: Afvaart 63 = OC 55 = VG 71
72 NACHTWONDEN		[Zetfout in A 10, RF]
	A: Afvaart 64
	B: OC 56 = VG 72
	10 verheldere] oerheldere