De patriotten

[p. I]

Aan mijne landgenooten.

Het volgend Stukje is zeer toevallig op papier gekoomen, en nooit had de Opsteller van hetzelve gedacht, dat het eenmaal door den druk gemeen zou gemaakt worden. Zie hier, wat aanleiding tot hetzelve gegeeven heeft: Ik had, voor eenigen tijd, het genoegen van een mijner beste vrienden bij mij te hebben. Ik liet hem eenige moderne Tooneelstukken in proza, welke ik vervaardigd had, zien. Hij was vriendelijk genoeg van mij in mijne liefhebberij aantemoedigen, doch voegde er bij: Ik begrijp niet, waarom men in deeze dramatique epoque geen partij trekt van de tegenswoordige hachelijke omstandigheden van ons Vaderland. Welk een nut zou men hier niet mede doen kunnen! Men redeneere zo veel en zo naauwkeurig als men wil, op het hart

[p. II]

des Volks zal eene zinnelijke vertooning altijd meer kracht hebben, en dus een' dieper en meer blijvenden indruk maaken. ‘Maar hoe wildet gij, vroeg ik verwonderd, uit onze omstandigheden, stoffe voor een Tooneelstuk haalen?’ Zeer wel, antwoordde mijn Vriend; schetst men thans den Edelmoedige, den Dankbaare, den Weldaadige enz., niet af, en ziet men niet, dat de stukken, daar deeze en diergelijke uitmuntende karakters de hoofdrollen in speelen, zeer veel opgang maaken, en in der daad sterk interesseeren? Meent gij, dat de waare Vaderlander bij Nederlanders, die hun Vaderland nog beminnen, eene minder goede uitwerking hebben zou? En welke contrasten waren hier te gebruiken! De waare Vaderlander, in tegenoverstelling van den Aristocraat en den blinden Prinsman! Mij dunkt.... ‘Maar, viel ik hem in, geef mij eens een denkbeeld, om van dit

[p. III]

alles een Tooneelstuk te vervaardigen.’ - ‘Gemaklijk, zei mijn Vriend; ik maak, zo als gij weet, geen Tooneelstukken; maar om u een schets van mijn idé te geeven - bij voorbeeld - maar geef mij eens papier en pen, dan zal ik mij duidelijker kunnen maaken,’ - Ik deed dit, en, al praatende en weêrpraatende, kwam er dien eigen avond, vóór middernacht, het volgend stukje op 't papier. ‘Zie daar, zei mijn Vriend, in welk een' smaak ik wilde dat men thans Tooneelstukken vervaardigde. Alles is hier gebrekkig, maar het doet ten minsten zien, dat er van dezelfde stoffe iets beters te maaken ware. - Of zou het Tooneel thans van een minder nuttig gebruik voor het Vaderland zijn, dan het in de dagen der Rhetorijkers voor den Godsdienst was? In der daad, ik geloof dat men daar niet op denkt.’ Mijn Vriend vertrok eenige dagen hier na, en tot nog

[p. IV]

toe heb ik geen Vaderlandsch stuk, in den smaak als mijn Vriend het verlangde, voor den dag zien koomen, en mij hebben de menigvuldige bezigheden van mijn beroep belet om er zelfs aan te denken. Ik besloot dan eindelijk om deeze ruuwe schets, zo gebrekkig ze dan ook zijn moge, mijne Landgenooten aan te bieden. Mooglijk zal ze niet geheel zonder nut geleezen worden. En zo ze immer aanleiding mogt geeven om beter stukken in den eigen trant in de waereld te brengen, zoude ik mij over mijnen inval hartelijk verblijden.