De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 14. Brieven 1926-2081

2027 Van Gervasius Wain
Parijs, 16 augustus 1528

Bij het parlement van Parijs heeft Berquin van iedereen de slechtste reputatie. Een dezer dagen stuurde de paus ‘uit eigen beweging’ (zo staat het in de bul) een beschikking. Daarin ontneemt hij degenen die aangewezen waren om Berquin te berechten^1. de bevoegdheid een vonnis uit te spreken. En aan de rechters die Berquin vanwege ketterij hebben veroordeeld^2. geeft en be-

1. Door de koning benoemd; zie brief 1875, p. 228.

2. Op 12 maart 1526. Rechters waren Guillaume Duchesne, Nicolas Le Clerc en de drie priors; zie brieven 1692, p. 95, 1875, p. 228 en 2048, p. 282.

[p. 216]

krachtigt hij de bevoegdheid die hij hun twee jaar geleden^3. had verleend - namelijk om bij de beschuldiging van ketterij een vonnis uit te spreken, en wel zo dat Berquin bij hen niet in beroep mag gaan. Ik denk dat je daaruit wel afleidt hoe groot het gevaar is waarin hij verkeert. Als hij aan jouw advies geloof had gehecht, was de hele zaak geseponeerd, had hij voor zijn goede naam gezorgd en enorme kosten vermeden. Ik ben geneigd te denken dat de theologische faculteit jou vanwege Berquin heel slecht gezind is. Want hoewel ik deze verdachtmaking bij veel mensen heb weggenomen, denken zij dat jullie het volledig met elkaar eens zijn. Geloof me, Berquins onnadenkend handelen, waarmee hij veel geruchten over jou verspreidt, heeft je veel vijandigheid bezorgd. Hier roepen alle afzonderlijke kloosterordes en zelfs nonnen dat Berquin een vijand van God en de kerk is. Je weet hoe de doorsnee massa meestal tekeergaat tegen mensen die van ketterij worden verdacht.

De eerwaarde kardinaal van Lotharingen^4. heeft in ieder geval ervoor gezorgd dat wat hij had beloofd wordt uitgevoerd. Je hoeft er niet aan te twijfelen dat de thesaurier van de kardinaal binnenkort tweehonderd écu's aan je zal betalen. De secretaris van de kardinaal van Lotharingen, Toussaint Hossey, heeft zich voor deze zaak voortvarend ingezet. Hij heeft me gevraagd om hem bij jou in mijn brief aan te bevelen. Ik vraag je, hoffelijk als je bent, zo vriendelijk te zijn hem een briefje te sturen en daarbij mijn naam te noemen, als ik daarmee tenminste geen misbruik maak van onze vriendschap.

Je hebt een buitengewone commotie teweeggebracht door te schrijven dat Bade Cicero's stijl dichter benadert dan Budé.^5. Budé heeft hier zijn aanhangers, die jou in hun epigrammen verscheuren.^6. Maar zij verdienen de woede van Caesar niet.^7. Ik heb begrepen dat de oude Griek Lascaris jou met een bijtend epigram heeft gekrenkt.^8.

Dit alles voor het avondmaal. Tegen het einde van de maaltijd kreeg ik de epigrammen van Lascaris bezorgd. Ik stuur ze hierbij mee, zodat jouw pen bij gelegenheid mijn domme Franse landgenoten en pseudo-Fransen kan antwoorden. Budé heeft onder de pers van Bade een boek liggen met de titel, zoals ik heb begrepen, De proprietatibus phrasis Graecanicae et phrasis Latinae.^9.

3. Op 17 mei 1525.

4. Jan van Lotharingen-Guise; zie brieven 1841 en 2009.

5. Zie de eerste alinea van brief 2021.

6. Zie brieven 2038, 2040, 2046, 2047, 2048 en 2077.

7. De uitdrukking komt vaak voor in de Epistulae ex Ponto en Tristia van Ovidius.

8. Het hekeldicht is niet bewaard gebleven.

9. Het werk zou als Commentarii linguae graecae in 1529 bij Bade verschijnen; zie ook brief 1794, p. 281.

[p. 217]

Het gerucht gaat dat jij in dat boek ter sprake komt.^10.

Ik kon de kritieken van de faculteit op jouw boeken niet in handen krijgen. Ze zijn in het bezit van één iemand, Berthélemy, een theoloog aan de Sorbonne. Er zijn mensen die denken dat ze een berg zullen baren.^11. Geloof me, het zal hun moeite kosten om wat naar hun mening gedrukt dient te worden uit te geven.^12. Het ga je goed, mijn beste vriend.

Parijs, 16 augustus 1528

Je Gervasius, in haast

Aan de grote Erasmus van Rotterdam, doctor in de Heilige Schrift.

Te Bazel

10. In brief 1794 vroeg Erasmus aan Budé om zijn naam te vermelden.

11. Vgl. Adagia 814.

12. De kritieken (Censurae) werden pas in 1531 gedrukt.