Artiest

[p. 5]

Over ‘Artiest’ zegt de veeltongige Pers:

‘Artiest’ heeft een onbetwistbaar succes gehad. -

Ik zie dan ook niet in, waartoe het diende, dat onze gezamenlijke critici het als één man verguisden. -

Door publiek en een gedeelte der pers wordt ‘Artiest’ als een meesterstuk beschouwd. -

‘Artiest’ is geen meesterwerk. -

Hier voelt men in alles de meesterhand. -

Het is... vervelend. -

‘Artiest’ is volstrekt niet vervelend. -

Heeft de schrijver eensdeels met zijn stuk bereikt, dat hij een handeling van personen doet dienen tot de uitdrukking van iets hoogers, van een idee; hij heeft in de tweede plaats bereikt, dat hij een paar karakters met volle levenskracht heeft geteekend. -

Met ‘Artiest’ heeft hij niets bereikt. -

Voor Tivoli is deze vertooning een heuchlijke gebeurtenis. -

Emants heeft ons een tooneelspel gegeven echt en echt Nederlandsch, zoo modern mogelijk. -

Zijn hoofdpersoon herinnert aan den ouden tijd, toen men nog aan de mislukte genieën geloofde. -

Het is een triomf voor den schrijver. -

Het drama zou een goeden indruk maken, als... men maar wist wat de schrijver bedoelde. -

Het publiek was dankbaar, maar raakte niet in extase. -

In de entr' actes was men vrij wel in extase. -

Ik kan met de hand op het hart verklaren, dat ik

[p. 6]

van het begin tot het einde door ‘Artiest’ werd geboeid. -

Ik voor mij houd liever een praatje met mijn hond. -

Van veel hebben we genoten. -

Emants is gebleven in het kader van het heel gewone, heel nuchtere. -

Hierin heeft Emants een groot stuk werk geleverd. -

Daar is geest in den dialoog, daar zijn rijke gedachten in de repliek, daar is natuur in het verloop, daar is een boeiende intrige. -

Van daar dat koude, dorre, onbezielde. -

Het stuk is knap en stout geschreven. -

In geen vorigen tooneelarbeid wist Emants zóó een stemming vol te houden en in den woordenkamp aan de hartstochten hun loop te laten. -

De schrijver kent het leven en de menschen zoo weinig. -

Alle figuren leven; ze spreken en doen als menschen uit het werkelijk leven. -

Geen eerlijk man zal met klem van redenen en bewijzen iets tegen stuk of vertooning kunnen inbrengen. -

Onwillekeurig denkt men aan navolging. -

Zonder zich in 't oogloopend door bekende voorbeelden te laten influenceeren. -

Emants heeft zich beurtelings laten verlokken door Zola, Heine, Bourget, Ibsen. -

Het vele moois, het vele zeer oorspronkelijke en het vele kernachtige verdient bewondering. -

De muren worden weggeschoven en wij wonen een familie-drama bij, zooals er duizenden en duizenden hier en elders worden afgespeeld, door niemand schier vermoed, door enkelen slechts geweten. -

[p. 7]

Bij benadering weet Emants uit zijn beperkte levenservaring, pessimistische levensopvatting en met zijn geliefkoosde schrijvers een wereldje te scheppen. -

Om Gérard en zijn vrouw zijn zeer duidelijke en ware typen gegroepeerd. -

Menige rol is te episodisch behandeld. -

We betreuren, dat er te veel is uitgewerkt. -

In de typeering van dezen zwakkeling ontwikkelt de schrijver hooge kunst. -

Maar die Gérard is zulk een onuitstaanbare zanik, dat men zich niet meer dan geeuwend ergeren kan. -

We maken kennis met een persoon, die de volle belangstelling van den psycholoog waard is. -

Het is een hopeloos onbeduidende figuur. -

En of de ontknooping ons natuurlijk voorkomt? -

In de wereld moge 't gemeenlijk zoo leuk en saai toegaan. -

Als zielkundige oplossing komt mij het slot zeer gelukkig voor. -

Emants heeft getoond de eischen, die het publiek redelijkerwijze mag stellen, beter te begrijpen. -

Als theorist vergist hij zich in de eischen en den smaak van een echt tooneelpubliek. -

Het stuk vond blijkbaar bijval bij het beschaafde publiek. -

Et caetera! Et caetera!

En dan zijn er nog menschen, die hun schouders ophalen voor het oordeel van de critiek!

Hoe is 't mogelijk!