De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 4. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven N-W, papierhandel, drukkerijen en boekverkopers in het algemeen

Duysbergh (Jan van) 1632/33-1702

Geb. Amsterdam 1632/33, begr. Oude Lutherse Kerk 3-1-1702 (3de kl.), ondertr. kerk 31-10-1671 Dorothea Cloppenburgh, geb. Amsterdam 1637/38, begr. Oude Lutherse Kerk 14-8-1703 (3de kl.), eerder weduwe van Jannes Elers, koopman.

Jan van Duysbergh, die zijn naam ook wel Duisberg(en) schrijft, begon zijn loopbaan als boekverkoper (vergel. o.a. verklaring voor not. van de Ven van 3-10-1657, N.A. 1123, 14vo). Van 1656-1662 verschenen een aantal uitgaven bij hem. Op 20-6-1657 werd hij tegelijk met een aantal anderen door de schout gedaagd en veroordeeld tot een boete van f 300. - en een maand winkelsluiting wegens het verkopen van een ‘proposytie raackende de staat deser lande’, gedrukt tegen de placcaten en keuren; op 29-8-1662 werd hij weer gedaagd en op 24-10-1662 veroordeeld tot een boete van f 50. - wegens het verkopen van paskwillen. Hij woonde op het hoekje van de Stilsteeg. (Schoutsrol). Wanneer hij lid van het boekverkopersgilde werd, kan ik niet zeggen. In 1688 komt hij niet op de lijst van boekverkopers voor, in 1700 echter wel in het contributieboek. Zijn familie betaalde de jaarzang nog tot en met 1703. Na 1662 kwam hij nog maar met enkele uitgaven, in 1676 van de Wisselstijl tot Amsterdam, van de hand van J.Ph. (oonsen). Als adres leest men op deze uitgaaf: ‘Gedrukt voor Jan van Duisbergh, Papierkooper in de Kalverstraet over d'Osse-sluys in de Stapel Papier’. In 1680 verscheen zijn berijming van de psalmen voor de Ev. Luth. kerk, LXXXV Nieu-gerijmde psalmen des propheten Davids, met het adres ‘'t Amsterdam. Gedruckt bij de Weduwe Pieter Boeteman. Voor J. v. Duisbergh, tegen over het Weeshuys/ in de Stapel Papier. 1680’. In 1688 verscheen een volledige berijming, De CL Psalmen Davids, waarvoor hij op 7-1-1688 privilege van de Staten had gekregen, welk privilege op 20-7-1703 werd verlengd voor de weduwe en haar zoon Willem, die in 1703 als de Erfgenamen van Jan van Duisberg met een herdruk kwamen. (N.N.B.W. deel V en G.A. 52, 15-1-1703).

Reeds spoedig moet hij zich met de handel in papier bezig hebben gehouden. Op 12-5-1670 legde Johannes Jacott, makelaar, ten verzoeke van de overlieden van het makelaarsgilde voor not. de Vos een verklaring af, dat Jan van Duysbergh, bijloper onder de makelaars, een aantal transacties over verkoop van papier had afgesloten, en wel op 4-6-1668 verkoper Gillis van Hoven, kopers Ds. Christiaan Conincxvelt en Meinardus van der Burgh, op 19-7-1668 verkopers Guilliam en Jan Pels, kopers als voren, op 26-7-1668 en 9-8-1668, verkoper Everhardt van Ruytenbeek, kopers als voren, op 13-8-1668 verkopers Guilliam en Michel Henry, kopers als voren, op 21-2-1669 verkoper Jean Babtista Thoulouze, kopers als voren, en op 22-2-1669 verkopers Ds. Christiaan Conincxvelt en Meinardus van der Burgh, koper Gillis van Hoven. Conincxvelt en van der Burgh hadden verklaard behalve over drie partijen courtage betaald te hebben en dat Jan van Duysbergh hun had aangeboden ‘omme de gewone en de vrije maackelaren te frusstreeren ofte uyt te botsen,

[p. 208]

wanneer ze kopers waren, franco te dienen.’ (N.A. 2971). Op 27-10-1672 legde Jan van Duysbergen voor not. Tixerandet een verklaring af over de waarde van een baal papier uit Lyon, welke hij had verkocht aan Andries Bergheyck en waarvan de prijs te hoog was geweest, daar hij iedere riem op niet hoger dan f 4.10. - taxeerde. (N.A. 3680, 463). Op 5-10-1676 verklaarde Johannes Jacott voor not. Jaarland ten verzoeke van overlieden van het makelaarsgilde, dat Gillis van Hoven hem eind juli of begin aug. ½% courtage per riem had willen geven, zeggende dat Jan van Duysbergh dat ook had gevraagd als makelloon voor een partij van 130 balen, die hij via hem van Gerrit Penceer had gekocht. Willem Jacott had bij Penceer geholpen deze partij te ontpakken. (N.A. 4373, 161). Op 26-11-1681 deed not. Block namens Johannes Duisburg, koopman, insinuatie aan Jean Dutry, ook koopman te Amsterdam, dat hij op 25-10- door bemiddeling van de makelaar Matthijs Hooghuys 40 balen papier van twee soorten van Dutry had gekocht, dat bij het visiteren van de partij slechts 22 riem van de beste soort en 384 riem van de slechtste soort aanwezig was, d.w.z. 162 riem meer dan bij de koop overeengekomen was (N.A. 3762). Bij zijn ondertrouw werd Jan van Duysbergh geassisteerd door Gerrit Camerlingh en woonde op het Singel, in 1674 en 1676 in de Kalverstraat, van waar hij verhuisde naar de Luciensteeg tegenover de poort van het Weeshuys. Daar bleef hij tot zijn dood gevestigd.