De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 4. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven N-W, papierhandel, drukkerijen en boekverkopers in het algemeen

Plaats (François van der) 1670-1715, Geref.

Leven

Ged. Hooglandse Kerk Leiden 25-5-1670, begr. Nieuwezijds Kapel 5-2-1715 (4de kl.), zoon van Pieter Fransz van der Plaats, boekverkoper, en Hester Jansse van Geenland, ondertr. kerk 1. 17-6-1701 Johanna Deckers, ged. Oude Kerk 9-6-1673, begr. Nieuwezijds Kapel 1-10-1707 (4de kl.), dochter van Johannes Decker en Cornelia Deckers, 2. 29-11-1708 Anna Nosse, ged. Nieuwe Kerk 24-7-1686, begr. Nieuwe Kerk 12-1-1758 (1ste kl.), dochter van Claas Nosse, herbergier, en Catrina Rakelma; zij hertr. 1716 Jodocus Rappard, wijnkoper.

17-3-1702 test. voor not. Denijs (N.A. 6668, 64).

1-3-1709 test. voor idem (N.A. 6669, 1293).

30-1-1716 bewijs voor not. Lindouw van f 2000. - aan de dochter Hester voor vaderlijk erfdeel (N.A. 7470).

[p. 46]

Adres

1701-1715 Gapersteeg bij de Beurs.

Boekhandel

11-8-1701 poorter als boekverkoper, 15-8-1701 gildelid, betaalt jaarzang tot en met 1715, de weduwe scheidt uit.

29-8-1702 verklaring voor not. Denijs door hem en door Engelbert Boucquet, dat zij in de boeken, gekocht door Andries van Damme op de veiling van de wed. Abraham van Someren 17-5-1701 voor f 8720. - (obl. voor not. Schabaalje) meedoen resp. voor f 2031. - en f 1647. -, te betalen in 16 halfj. term. (N.A. 6645, 141).

5-1-1703 overeenkomst voor idem tussen hem en Jannetje Schoonwinckel, huisvrouw van Teunis van Leeuwen, schipper van Leiden op Zeeland, waarbij ze haar zoon Jan, 18 jaar oud, voor 6 jaar, te beginnen 1-1-1703 bij hem in de kost doet om de boekhandel te leren. Zij zal zorgen voor de bewassing, benaaiing en bestijving. De eerste vier jaar zal ze f 125. - per jaar kostgeld betalen, de laatste 2 jaar niets. In geval van weglopen moeten toch f 500. - worden betaald. Bij ontrouw blijft de moeder borg voor schade. In het 4de of 5de jaar zal Jan mee worden genomen naar de Frankforter Messe, waarvoor de moeder f 100. - zal betalen (N.A. 6646, 2).

30-1-1704 borgstelling voor not. de Wilde door Henry Desbordes en Pierre Brunel voor hem voor f 2011.14.4, die hij schuldig is aan Pieter van der Aa voor gekochte boeken (N.A. 6479, 29).

6-2-1708 overeenkomst voor not. Denijs tussen hem en Appolonia Delvendiep, wed. van not. Jacob van Dulken te Den Haag, voor haar zoon Hermanus van Dulken, 20 jaar oud, voor 6 jaar, te beginnen 1-2-1708, voor de eerste vier jaar f 100. - per jaar. Verder net als 5-1-1703, echter niet met de bepaling over de Messe (N.A. 6648, 68).

25-7-1710 aankoop van boeken door hem op de veiling van Halma van 18-3- (KS 1290).

1712 ondertekent A. van Damme namens hem het rekwest tegen het nadrukken (G.A. 57, 73).

1714 ‘Le Sieur van der Plaats nous prie d'avertir le public, qu'on trouve chez luy grand nombre de livres imprimez en Allemagne, tant en Latin qu'en Allemand: dont on trouve les catalogues chez luy’ (Hist. crit. de la rep. des lettres VI 388).

1-8-1715 adv. van veiling op 24-9-1715 ten huize van Nicolaas Nosse, hospes in de Drie Morianen op de Nieuwendijk, van de boeken van de overledene, bestaande in verschillende oude en zeldzame drukken als Aldus, Stephanus, Plantijn, Elsevier etc. Catalogus te krijg bij de weduwe; adv. van uitstel van de veiling tot 1-10-1715 (A.C. en G.A. 92). In deze veiling trachtte A. Schoonenburg enkele boeken van zichzelf te verkopen (KS 714).

20-4-1716 veiling van boeken van de overledene onder de boekverkopers (A.C. 9-4-).

27- en 30-6-, 7-8- en 25-11-1716 obl. voor not. Wetstein van 6 halfj. term. voor boeken, gekocht op de veiling van 20-22-4-, resp. van Antoni Schoonenburg van f 3566. -, Gijsbert Paddenburg van f 373.3. -, Estienne Roger van f 590. - en Johannes van Leeuwen van f 150. - (N.A. 8292, 125, 127, 138 en 164).

Uitgeverij

Van 1701-1709 verscheen een aantal boeken met zijn naam in het Frans, Holl. en Latijn, en ook een losse prent.

1701 verscheen bij hem Histoire des flagellans... Traduite du Latin de Mr. l'abbé Boileau, Docteur de Sorbonne. A Amsterdam, Chez François van der Plaats, marchand libraire dans le Gapersteeg (zie ook deel II 169).

23-5-1702 adv., dat bij hem is gedrukt en wordt uitgegeven ‘Naudaeana & Patiniana, ou Singu-

[p. 47]

laritez remarquables de mesrs. Naudé & Patin, avec des additions considerables 12. Item Methode pour apprendre à dessiner les passions par Mr. le Brun premier peintre du roy avec 45 planches tres curieux in 12. Item Dissertatio de antiquitate & authoritate symboli apostolici in 4. Item Schotani Questiones metaphysicae in meditationem R. Cartesii, cui accessit dissertatio de viribus rationis eiusque usu in 4. Item Schotani Discussio censurae Huetianae cum prefatione Jacobi Roman Phil: & Med: Doctor in 8. (A.C.). De herdrukken van de werken van Schotanus, die oorspronkelijk in Franeker het licht hadden gezien en het werk van le Brun (zie deel III 98-102) verschenen met het jaartal 1702, de Naudaeana met jaartal 1703, in welk jaar ook bij hem verschenen de Historia templariorum van professor N. Gürtler te Deventer, waarvan een eerdere uitgaaf bij H. Wetstein in 1691 was verschenen, en een Holl. vertaling van een Frans werk van A. Boyer, Korte en klaare aanwijsing van de noodsakelijke middelen om de Protestanten in de Sevennes spoedig te konnen helpen.

31-12-1705 gaven overlieden afwijzend advies op een rekwest van hem om privilege op het Novum Testamentum Graecum fol. cum variantibus lectionibus van Millius, in Engeland gedrukt, daar het fundament van dat werk het Griekse Testament van Curcelleus was, dat de Coup, Blaeu, Boom en Waesberge te Amsterdam hadden gedrukt (G.A. 52); 9-7-1707 adv. van hem van het drukken van dit werk, ‘voor weynige dagen in Oxford in folio uytgegeven; alle liefhebberen kunnen het Oxforse exemplaar in de winkel van van der Plaats sien’ (A.C.). Zie voor deze uitgaaf verder deel III 129.

1705 verscheen bij hem Hugo de Groot Van 't regt des oorlogs en vredes... van nieuws vertaalt, ... door Jan van Gaveren.

10-8-1706 adv., dat bij hem wordt verkocht ‘de Afbeelding der stad Turin, en desselfs kasteel, met alle de nieuwgemaekte fortificatien, so als het sig bevond in july 1706, na het origineel getekent: Item verkoopt denselven het Keyserlijk banschrift tegens de gewesene keurvorsten van Keulen en Beyeren (A.C.). Deze prent in fol. verscheen met het opschrift ‘Turin assiégée par les Français, mais délivrée par le duc de Savoie’ en ‘F. van der Plaats exc.’ (E.).

1706 verscheen bij hem Petri Texelii... Phoenix visus & auditus, een nieuwe titeluitgaaf van een druk van de Rotterdamse boekverkoper Adrianus van Dijk van 1703.

1709 verschenen bij hem Hugo Grotius De veritate religionis Christianae. Editio accuratior, quam recensuit, notulisque adjectis illustravit Joannes Clericus, en L'Art de succer les plaies... par le Sr. Dominique Anel (zie ook Journal de Trevoux 1709 III 2239). Van dit laatste bestaat een nieuwe titeluitgaaf van 1733 met de naam van François van der Plaats.

Bijzonderheden

Bij zijn ondertrouw in 1701 werd hij geassisteerd door de boekverkoper Adam Sellius.

2-9-1712 verdediging van François van der Plaats, die in het voorjaar van 1711 naar de Frankforter Messe verzegelde pakjes met stoffen voor Thomas Hons heeft meegenomen om daar te verruilen, tegen een vergoeding van 4% van het verkochte, welke hij heeft geruild tegen wijn, waarover Hons hem heeft gedaagd (R.A. 1604, 88).

F. van der Plaats, die vermeld wordt te Harlingen van 1737-1758 (E.), kan geen nabij familielid zijn, daar slechts een dochter in 1715 in leven was.