De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 3. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven A-M

Deyster (Jacobus van der) 1641-1687, Waals

Leven

Ged. Hooglandse Kerk Leiden 29-12-1641, lid Waalse Gem. 23-3-1660, attestatie naar Engeland 20-4-1661, opnieuw lid 2-4-1662, begr. Karthuizer Kerkhof 17-7-1687, zoon van Guiljame van der Deyster en Philippina de Baene, ondertr. kerk 1. 2-12-1662 Marie Boubay, geb. Londen 1639/40, lid Waalse Gem. 28-3-1662, dochter van... en Marie Delby, 2. 21-9-1685 Cornelia Jans, geb. Zierikzee 1645/46, dochter van... en Neeltie Jans en weduwe van Jan Moot, ivoordraaier.

13-11-1688 scheiding voor not. Pieter de Wit van de nalatenschap tussen de voogden over de kinderen, Johannes Schot en Daniel van den Dalen, en de weduwe. De opbrengst van alles, wat verkocht is, is f 3528.4. -. Hiervan komt f 700. - toe aan de zeven kinderen voor hun moederlijk erfdeel, dat in de boedel was gebracht, en f 400. - aan de voorkinderen van de weduwe voor hun vaderlijk erfdeel, dat eveneens in de boedel was gebracht. Na aftrek van doodschulden van f 227.12. - blijft f 2200.12. - over ter verdeling. De weduwe houdt iets van de meubelen en marktkraam. Nog enkele schulden moeten worden betaald en nog enkele gelden worden geïnd, meest van boekverkopers. (Boedelpapieren Walenweeshuis).

Adressen

1662 Bredepad, 1681 Prinsengracht tegenover de Westerkerk (dr.), 1687 idem.

[p. 98]

Boekhandel

6-12-1685 worden Jacob van der Deyster, Jan Karstensz, Steven Stevensz en Albert Visser, burgers en poorters, geciteerd door overlieden en beslagen in een breuk van f 12. -, daar zij in strijd met het 1ste artikel van de ordonnantie van het gilde van 9-11-1663 (waaraan volgens de laatste ampliatie van 29-1-1685 ieder, die een boeknering begint, moet voldoen) een boekhandel drijven. Zij verweren zich, dat zij reeds 12 à 14 jaar geleden met hun geringe nering zijn begonnen. (G.A. 56, 37). Tenslotte wordt op bevel van burgemeesteren een accoord gesloten en worden zij allen gildelid op 17-12-1685.

25-2-1687 veiling van boeken ten huize van Jacobus van der Deyster (KS 180).

22-10-1687 veiling van gebonden en ongebonden boeken van de overledene (KS 180), 7-10-1689 van ongebonden boeken van Jacobus van der Deyster en Comp. (A.C. 1-en 6-10, zie ook hieronder).

Uitgeverij

Van 1681 tot 1687 verschenen uitgaven met de naam van Jacobus van der Deyster, steeds in combinatie met één of meer anderen, misschien met uitzondering van een herdruk van Vondels Maeghden van 1685 (E.).

Acten betreffende een enkele van die compagnieschappen vindt men bij KS 99, 693 etc. en 804 etc.). Met de compagnie, bestaande behalve hem in Harman van den Berg, Jan Blom, de Wed. Steven Swart, Sander Wijbrands, en Aart Oossaen nam hij o.a. deel in het privilege van 21-1-1683 voor Jan ten Hoorn, Jan Bouman (zie aldaar) en Daniel van den Dalen voor de tweede druk van Het Bloedig tooneel of de Martelaersspiegel, zodat een deel van de exemplaren met de naam van de zes eersten, een ander deel met de naam van de drie laatsten verscheen (zie ook Luyken 93). Daarnaast kwamen ook kleinere combinaties voor en met andere boekverkopers. Ik noem o.a. D. Camphuyzen's Stichtelijke Rijmen, de 19de druk, bij Jacobus van der Deyster, Joannes Blom, Abraham van der Putte en Joannes Schot in Compagnie van 1682. In 1681 gaf hij tezamen met Johannes Blom de Uytbreyding over de psalmen des propheten Davids van Camphuyzen in het licht, in 1687, vermoedelijk als laatste uitgaaf, tezamen met deze Jan Blom, de Lof der Geldsucht van J. de Decker.

13-9-1683 gaven de Staten van Holland aan Jacobus van der Deyster, Aart Dircksz Oossaen en Abigael May, weduwe van Steven Swart, privilege voor het Nieuwe Testament en psalmboek in de Nederduitse, Franse en Engelse taal (KS 805). Dit werk verscheen, gedrukt in drie kolommen met als titel: Le Nouveau Testament. C'est à dire la Nouvelle Alliance de Nostre Seigneur Jesus Christ. The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ. Het Nieuwe Testament ofte alle boeken des Nieuwen Verbonts onses Heeren Jesu Christi. Volgens het besluyt der Sinode van Dordrecht in de jare 1618 en 1619. TAmsterdam bij de weduwe van Steven Swart, Jacobus van der Deyster en Aert Dircksz Oossaen.

Op welke van de blijkbaar verschillende compagnieën de veiling van 1689 betrekking heeft, kan ik niet zeggen.

Bijzonderheden

Bij zijn ondertrouw in 1662 gaf Jacobus van der Deyster op van beroep bratwerker te zijn. Na zijn overlijden kwamen op 22-8-1687 de vijf jongste kinderen uit het eerste huwelijk in het weeshuis, op 30-11-1691 de zoon uit het tweede huwelijk. Twee zoons werden daar in de boekhandel onderricht:

Guilliam van der Deyster (ged. 5-3-1673) voor 3 jaar bij Jan Schot, resp. 24, 32 en 40 st. per week, 18-8-1690 voor 2 jaar bij Huybert Hendrickse Dorlant, resp. 24 en 40 st. per week, 29-6-1691

[p. 99]

voor 3 jaar bij Aart Dircksz Oossaen, resp. 24, 30 en 40 st. per week, 2-5-1692 voor 2 jaar bij Gautier Dekel (welk beroep deze beoefende weet ik niet), resp. 24 en 30 st. per week. Op 1-10-1692 werd Guilliam lid van de Waalse Gem., op 12-2-1694 stierf hij in het weeshuis.

Jan van der Deyster (ged. 26-11-1676) 9-4-1688 voor 4 jaar bij Daniel van den Dalen, resp. 8, 14, 20 en 26 st. per week, 11-7-1692 voor 3 jaar bij Adriaan Meyboom, resp. 16, 24 en 30 st. per week. Deze leertijd volbracht hij niet, want van 15-10-1694 tot zijn vertrek uit het weeshuis mei 1700 werkte hij bij een timmerman. Tenslotte werd hij toch boekverkoper in Leiden, waarheen hij 19-4-1708 attestatie kreeg.