De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 3. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven A-M

Burgers (Nicolaes) 1657/58-1717/18, Luthers

Leven

Geb. Staden 1657/58, st. 1717 of 1718, ondertr. pui 1. 2-1-1683 Helena Warnars, geb. Amsterdam 1661/62, begr. Oude Lutherse Kerk 26-2-1712 (4de kl.), dochter van Karel Warnars, tabakverkoper, en Anneke Wijnands, 2. 30-3-1713 Angeneta Lijntjes, geb. Nieuwpoort, begr. Westerkerk 4-5-1733 (onverm.), eerder weduwe van Barent van Leeuwen, hertr. 1726 Willem Roos.

25-8-1683 test. voor not. Tixerandet (N.A. 3689 brandschade).

29-3-1713 bewijs voor not. Backer van f 1500. - aan zijn kinderen en huw. voorw.; na zijn dood zal zijn weduwe 10 jaar f 100. - ontvangen (N.A. 4683).

Adressen

1683 Nicolaasstraat, later Handboogstraat (Dr.), 1696 St. Annenstraat (KS 112). Op 26-4-1709 werd hij tezamen met Jan van Heekeren voor f 2225. - eigenaar van een huis in de St. Annenstraat zuidzijde, vermoedelijk hetgene, dat hij reeds bewoonde. Op 30-11-1718 werden zijn erfgenamen door schepenen gemachtigd de helft te verkopen en op 16-3-1719 werd deze voor f 4600. - over-

[p. 61]

gedragen aan een familielid, Reynier Acker. De zoon, Hendrik Burgers, bleef het huis bewonen en werd 30-8-1729 zelf eigenaar door aankoop van de helft van Stijntje Pieters, weduwe Jan van Heekeren, voor f 2350. - en van de andere helft voor f 2200. -. Op 10-5-1752 werd het door de executeuren van de nalatenschap van Hendrik Burgers overgedragen voor f 3800. -. (Kw. 4 B, 275, 4 M, 227, 4 X, 63vo en 5 W, 200vo). Hendrik Burgers was op 18-1-1737 eigenaar geworden van het huis te Duynen aan de oostzijde van de Warmoesstraat voor f 9200. - en had dit betrokken. Op 31-10-1764 droegen de erfgenamen dit over voor f 6000. -. (Kw. 5 F, 66vo en 6 I, 452 vo).

Boekhandel, boekbinderij en uitgeverij

9-3-1683 behuwd poorter als boekbinder, 12-7-1683 gildelid (bij zijn ondertrouw in 1683 en in 1696 wordt hij boekvergulder genoemd, zie KS 112), de weduwe betaalt jaarzang tot en met 1719.

1684 verscheen een uitgaaf van het Nieuwe Testament onses Heeren Jesu Christi, in de vertaling van Luther, met het adres ‘Voor Pieter Gets, Boeckverkooper, woonende op de Cingel, bij de oude Luijtersche Kerck’. De titelplaat heeft echter het opschrift: ‘t'Amsterdam Bij Jodocus Olchers in de Lijnbaensteeg en Claes Burgers in de Hantboogstraet over de deur van de kerk.’ (Luyken 89). Of deze titelplaat ook uit 1684 dateert, kan ik niet zeggen. Pieter Gets, die in 1702 op 40-jarige leeftijd trouwde, is blijkbaar slechts heel kort boekverkoper geweest. Jodocus Olchers wordt nog genoemd als uitgever en verkoper op een aantal Lutherse drukken 1691 en 1693 in de Lijnbaensteeg, en 1693 St. Anne-straet (U.B.A. 1546 G 28, zie ook KS 1404). Hij was 28-1-1684 kleinpoorter als boekbinder geworden en geboortig van Jever; in 1700 komt hij niet meer voor onder de gildeleden.

Reeds in 1698 maakte Nicolaes Burgers deel uit van de Bijbelcompagnie, waarschijnlijk als opvolger van zijn oom Jacob Loman, (st. 1693), die bij zijn ondertrouw assisteerde en reeds van het begin af deel had gehad in de Bijbelcompagnie (zie KS 811 en 383/384). Als zodanig vindt men uitgaven, die mede op zijn naam verschenen, tot 1717 toe (voor een Franse uitgaaf, zie men Gijsbert de Groot 1701). Een vermelding van Ledeboer van een druk van Nic. Burgers en Nic. ten Hoorn van 1681 berust stellig op een vergissing, daar de laatste toen pas 7 jaar oud was.

Bijzonderheden

Bij zijn ondertrouw in 1683 tekent hij Borchers.

De zoon Hendrik Burgers (ged. Ev. Luth. 30-9-1688, begr. Oude Lutherse Kerk 7-8-1751 (1ste kl.), ondertr. 7-4-1719 Eva Acker, ged. Ev. Luth. 7-12-1687, begr. Oude Lutherse Kerk 10-10-1743 (1ste kl.), dochter van Reinier Acker, zilversmid, en Maria Sjammers) werd 25-7-1714 poorter als boekbinder en 3-9-1714 gildelid. Blijkens aantekening in het contributieboek was hij direct daarna een tijdlang in Duitsland, pas in 1716 betaalde hij jaarzang. Hij volgde zijn vader op in de Bijbelcompagnie en kreeg daar op den duur een leidende rol. Na zijn kinderloos overlijden werd zijn plaats ingenomen door zijn compagnon Hendrik Brandt. (In het Gedenkboek, aangehaald bij Gijsbert de Groot, vindt men uitvoerige bijzonderheden over de werkzaamheden van Hendrik Burgers). In de acta van de Lutherse Kerkeraad vindt men veel gegevens betreffende de uitgaven van psalmen door hem. Naast deze uitgaven in compagnie met anderen vindt men ook enkele werken, die hij alleen verzorgde. Ik noem daarvan de zeer zeldzame tweede druk van 1732 van een geschrift van Joh. Colerus, waarvan de eerste druk in 1704 bij Jacobus Lindenberg verscheen (zie aldaar).