Exordium magnum

van eens connuersen ghehoersamheit ende betruwen

Een vanden brueders van clarendael was een conuers van onnoselen leuen ende van eersamiger wanderinge. doe hie een wil tides swaerlike siec hadde gheweest ten laetsten quam hie tot sinen vtersten. Sanctus bernaert quam tot hem om hem te vanden ende oen sterkende sprac hie. soene betruwe want du salste nu te hantes gaen vanden dode totten leuen. vanden tytliken arbeide toe die ewige ruste. hie antwoerde mit groeten betruwen. waer om en solde ic niet varen toe mynen heren ende toe mynen schepper. waerachtelike betruwe ic ende alsoe vele alse ic daer vermeten van der barmherticheit myns heren ihesu xpisti. bin ic seker. dat ic haestelike sien sal die guede des heren inden lande der leuender. Sanctus bernaert alse hie was een wys aerste ende een sorchuoldich hierde soe duchtede hie seer voer desen menschen die vanden lande was ghecoemen. ende hadde anxt dat aldusdanighe betruwelike antwoerde meer queme van ghecke vermetelheit dan van puerheit der consciencien ende sechde tot hem. brueder slae een cruce voer din herte. slae een cruce voer din herte. wat ist dattu ghesproken hebste. waen mocht di ancoemen die koenheit van alsoe groeter vermetelheit. bistu niet dat arme iamerlike menschelken. die niet ofte bi nae niet en haddeste inder weerlt. ende biste gheuloeghen tot ons by auentueren meer van bedwanc der noetdrufticheit dan des anxtes godes. mit vele biddens hebstu ten laetsten verworuen in te coemen. Meer wy hebben om godes willen den armen ontfanghen. ende hebben dy ghelic ghemaket in eeten ende in drincken in cledinge ende in al ander ghemenen dinghen desen wisen ende edelen mannen die hier mit ons sin. ende du biste gheworden rechte alse een van hem. wat hebstu dan weder ghegeuen den heren voer al dese dinghen. Ende sie ten is niet ghenoech dinre ondancbaerheit te vergheues ontfangen te hebben van des heren hande alsoe vele waldaden. du en trecste di oec toe sin rike te besitten mit eerfliken rechte. dat nie weerlde enich conync ofte prince koepen mochte mit enigen golde ofte siluer hoe vele dattes oec weer. hier toe antwoerde die sieke brueder mit enen ghesatighen aensichte ende mit enen rustighen herten. Alre liefste vader du hebste vmmer wal ghesproken ende die dinghe sin alto male waer die du gheseget hebste. nochtans ist sake

[p. 24]

dattu dat ghebiedeste soe spreke ic toe di mynen heren ende mynen vader. ende mit luttel woerden sal ic apenbaer maken waen my armen ende onsalighen menschen inghegeuen mochte werden een oersake niet van alsoe groeter vermetelheit mer alse ic betruwe soe groeter ynnicheit. want ist sake dat uwe prekinge waer is die gy ons dicwile hebt ingheprentet. alsoe dat dat rike godes niet beseten en wort omme edelheit des vleisches. niet omme eertschen rycdoeme. mer datment verkrighet mit allene die doeghet der ghehoersamheit. Dit korte woert heb ic bi my gheholden in stediger ghehuechnisse. settende dat alse een teken op myn herte dat stedelike denckende. ende op myn arme dat sorchuoldelike werkende. behaghedet v soe vraghedet al die meisters ende ghesellen welken ic onder wesen solde ende dienen alse gy gheboeden hadt. of ic yemande van hem onghehoersam gheweest hebbe. ende ofte ic yemande van onsen brueders mit enen woerde ofte teiken ofte in enigher ander maniere alsoe vele alset in my was bedroeuet hebbe. Ende ist dat ic sorchuoldich gheweest hebbe hem allen in xpisto ghehoersam te wesen. hem allen te dienen sie alle gader te mynnen ouermids der ghenaden godes. wie mach my verbieden dat ic niet betruwen en sal van sinre barmherticheit. Die salighe vader doe hie alsulken antwoerde ontfangen hadde van den mensche die vanden lande ghecoemen was. waert hie myt groeter blitschappen verblit ende sechde. weerlike du biste salich alre liefste soene want vleisch ende bloet en hebben di niet apenbaert die wisheit. meer die hemelsche vader die heuet di gheleert die heuet dine siele gheset totten leuen. ende heuet di mytten alre rechtesten weghe gheleidet tot dat vaderlant. Daer om soe ganc nu sekerlike in want die doere des leuens is di gheoepent. doe die brueder ghestoruen was ende die begencnisse ghedaen was. dede die eersame vader inden capittel een suuerlic ende eersaem ynnich sermoen van den leuen ende eynde des brueders. ende ontstack wonderlike alle die brueders tot die mynne der ghehoersamheit ouermids des brueders exempel. want die eersame vader was seer beweghen van die antwoerde des brueders. ende hie verblide hem mer op hem van die doeghet der gehoersamheit. ende van die puerheit sins herten dan ofte he ghesien hadde dat hie tekene ende myrakele ghedaen hadde