Een eeuw strijd voor Nederlands cultureel erfgoed

[p. 493]

Afbeeldingen

[p. 495]

1 Jhr. mr. V.E.L. de Stuers, chef afdeling K.W. 1875-1901, in zijn werkkamer ten departemente

[p. 496]

2 ‘Het kastje van De Stuers’, nog steeds ten departemente

[p. 497]

3 ‘Maximiliaan-beker’ van Veere

4 ‘Globe-beker’ van Franeker

[p. 498]

5 Ir.J.A. Royer, chef afdeling K.W. 1901-1916

[p. 499]

6 De ambtenaren bij afdeling K.W. ± 1905: v.l.n.r. J.P.G. van de Poll, mr. M.I. Duparc, G.J. van Oort en mr. A. van Beeck Calkoen

[p. 500]

7 Mr. M.I. Duparc, chef afdeling K.W. 1916-1925, als voorzitter van de ‘grote museumcommissie’ (tekening door W. Vogelsang)

[p. 501]

8 ‘De grote museumcommissie’, staande v.l.n.r. dr. J.H. Holwerda, jhr. B.W.F. van Riemsdijk, T.B. Roorda, prof. dr. Jan Veth, Willy Martens, C.G. 't Hooft en C.W.H. Baard, zittend v.l.n.r. prof dr. J. Six, mr. dr. S. Muller Fzn., dr. C. Hofstede de Groot, mr. M.I. Duparc, P. Visser, jhr. H. Teding van Berkhout, dr. A. Bredius, S. de Clercq, A.W.M. Mensing, F. Schmidt Degener, prof. dr. W. Martin, prof. dr. W. Vogelsang, dr. H.H. Juynboll, dr. H.E. van Gelder en M. van Notten

9 F. Schmidt Degener, dr. C. Hofstede de Groot en prof. dr. Jan Veth (tekening door Willy Sluiter)

10 Dr. C. Hofstede de Groot, secretaris van ‘de grote museumcommissie’ en grondlegger van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (tekening door W. Vogelsang)

[p. 502]

11 P. Visser, chef afdeling K.W. 1925-1939

12 Mr. J.K. van der Haagen, chef afdeling K.W., later O.K.N. 1939-1949

[p. 503]

13 De Stuers en de rijksmusea

14 Zaal van het Rijksmuseum van Schilderijen in het Trippenhuis (lithografie door G. Lamberts)

[p. 504]

15 Vlaamse zaal ± 1910 (thans Rembrandtzalen) in het Rijksmuseum

[p. 505]

16 Een der kabinetten met 17de eeuwse Nederlandse schilderijen in het Rijksmuseum thans

[p. 506]

17 D.J. van der Kellen jr., directeur van het Nederlands Museum van Geschiedenis en Kunst 1876-1897 (houtgravure)

[p. 507]

18 J.Ph. van der Kellen, directeur van het Rijksprentenkabinet 1876-1896 en 1898-1903 (lithografie door Jan Veth)

[p. 508]

19 Victor de Stuers en Pierre Cuypers ± 1880

[p. 509]

20 F.D.O. Obreen, hoofddirecteur van het Rijksmuseum 1883-1896 (lithografie door H.J. Haverman)

[p. 510]

21 Dr. A. Pit, directeur van het Nederlands Museum van Geschiedenis en Kunst 1897-1917 (borstbeeld in brons door C. Franzen-Heslenfeld)

[p. 511]

22 Jhr. B.W.F. van Riemsdijk, hoofddirecteur van het Rijksmuseum 1897-1921 (schilderij door J. Weynant)

[p. 512]

23 Dr. F. Schmidt Degener, hoofddirecteur van het Rijksmuseum 1922-1941 (tekening door W. Vogelsang)

[p. 513]

24 Jhr. dr. D.C. Röell, hoofddirecteur van het Rijksmuseum 1945-1959 (gebeeldhouwde kop door Charlotte van Pallandt)

[p. 514]

25 G. Metsu, Oude vrouw in gedachten (schilderij Rijksmuseum)

[p. 515]

26 A.P. van de Venne, Prins Maurits op de paardenmarkt te Valkenburg (schilderij Rijksmuseum)

[p. 516]

27 Jacob Cornelisz. van Oostsanen, Zelfportret (schilderij Rijksmuseum)

[p. 517]

28 Gerrit Houckgeest, Interieur van de Oude Kerk te Delft (schilderij Rijksmuseum)

[p. 518]

29 Frans Hals, Jacob Pietersz. Olycan (schilderij Rijksmuseum)

[p. 519]

30 Frans Hals, Aletta Hanemans, echtgenote van Jacob Pietersz. Olycan (schilderij Rijksmuseum)

[p. 520]

31 Johannes Vermeer, De keukenmeid (schilderij Rijksmuseum)

[p. 521]

32 Johannes Vermeer, Het straatje (schilderij Rijksmuseum)

[p. 522]

33 Frans Hals, Mansportret (schilderij Rijksmuseum)

[p. 523]

34 Fr. Goya, Don Ramón Satué (schilderij Rijksmuseum)

[p. 524]

35 Fra Angelico, Madonna met Kind (schilderij Rijksmuseum)

[p. 525]

36 Lucas van Leyden, Aanbidding van het gouden kalf (schilderij Rijksmuseum)

[p. 526]

37 Rembrandt van Rijn, De Verloochening van Petrus (schilderij Rijksmuseum)

[p. 527]

38 Rembrandt van Rijn, Titus in monniksdracht (schilderij Rijksmuseum)

[p. 528]

39 Rembrandt van Rijn, Zelfportret als Apostel Paulus (schilderij Rijksmuseum)

[p. 529]

40 Aelbert Cuyp, Groot rivierlandschap met ruiters (schilderij Rijksmuseum)

41 Philips Koninck, Vergezicht met hutten aan de weg (schilderij Rijksmuseum)

[p. 530]

42 Dr. Abraham Bredius, directeur van het Koninklijk Kabinet van Schilderijen (Mauritshuis) 1889-1909 (tekening door W. Vogelsang)

[p. 531]

43 Prof. dr. W. Martin, directeur van het Koninklijk Kabinet van Schilderijen (Mauritshuis) 1909-1945 en 1946-1947 en van het Rijksmuseum Hendrik Willem Mesdag 1934-1953 (tekening door W. Vogelsang)

44 Schilderijenzaal in Mauritshuis vóór 1948

[p. 532]

45 Daniel Marotzaal in het Mauritshuis vóór 1951

[p. 533]

46 Daniel Marotzaal in het Mauritshuis thans

[p. 534]

47 Rembrandt van Rijn, Mansportret (schilderij Mauritshuis)

[p. 535]

48 Carel Fabritius, De distelvink (schilderij Mauritshuis)

[p. 536]

49 Jan van Goyen, Gezicht op Dordrecht vanuit Papendrecht (schilderij Mauritshuis)

50 Simon de Vlieger, Strandgezicht (schilderij Mauritshuis)

[p. 537]

51 Jan Steen, Zo voor gezongen, zo na gepepen (schilderij Mauritshuis)

[p. 538]

52 Rembrandt van Rijn, Studie van een oude vrouw (schilderij Mauritshuis)

[p. 539]

53 Rembrandt van Rijn, Zelfportret (schilderij Mauritshuis)

[p. 540]

54 Voorgevel Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum, Prinsessegracht 30, 's-Gravenhage

[p. 541]

55 Middeleeuws Getijdenboek met Utrechtse kalender, verluchtingen van de Meester van Catharina van Cleef (Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum)

[p. 542]

56 Rijks Ethnographisch Museum, openbare verzameling in pand Hogewoerd te Leiden ± 1890

57 Tentoonstelling in Rijks Ethnographisch Museum ± 1900

[p. 543]

58 De ‘Kampong’ op tentoonstelling te Amsterdam 1883, in 1885 overgebracht naar Leiden

[p. 544]

59 Opstelling Celebes in afdeling Nederlands-Indië (1937) van het Rijksmuseum voor Volkenkunde, Steenstraat 1, Leiden

60 Nieuwe opstelling (1968) afdeling China-Japan in het Rijksmuseum voor Volkenkunde

61 Nieuwe opstelling (1970) afdeling Nieuw-Guinea in het Rijksmuseum voor Volkenkunde

[p. 545]

62 Nieuwe opstelling (1970) gamelan en wajang in het Rijksmuseum voor Volkenkunde

63 Nieuwe opstelling (1972) afdeling Indonesië in het Rijksmuseum voor Volkenkunde

[p. 546]

64 Tentoonstelling ‘Viva Mexico’ 1968 (Rijksmuseum voor Volkenkunde)

65 Tentoonstelling ‘Bizonjager en Bleekgezicht’ 1969 (Rijksmuseum voor Volkenkunde)

[p. 547]

66 Voltrekking Hindu-huwelijk, middenachter voorbeeld van huizenbouw in Noord-India, aan de rechterzijde een huis van de zgn. ‘Tribalen’ in India (Afdeling India van het Volkenkundig Museum ‘Justinus van Nassau’ te Breda)

[p. 548]

67 Mr. L. Serrurier, directeur van het Rijks Ethnographisch Museum 1882-1896

[p. 549]

68 Prof. dr. A.E.J. Holwerda, directeur van het Rijksmuseum van Oudheden 1903-1919

69 Dr. J.H. Holwerda, directeur van het Rijksmuseum van Oudheden 1919-1943 en directeur van het Rijksmuseum G.M. Kam 1935-1948 (tekening door W. Vogelsang)

70 Prof. dr. A.E. van Giffen, directeur van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek te Amersfoort

[p. 550]

71 Rijksmuseum van Oudheden aan de Breestraat te Leiden

[p. 551]

72 ‘Stenen-zaal’ in het Rijksmuseum van Oudheden aan de Breestraat te Leiden

[p. 552]

73 Voorgevel Rijksmuseum van Oudheden, voorheen Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, Rapenburg 28, Leiden

[p. 553]

74 Oud-Nederlandse afdeling in het Rijksmuseum van Oudheden

[p. 554]

75 Nehalenia-altaar (Rijksmuseum van Oudheden)

76 Reconstructie van een 15de-16de eeuws alchemistisch stookhuis (Rijksmuseum voor de Geschiedenis der Natuurwetenschappen, Steenstraat 1 A, Leiden)

77 ‘Leidse sfera’ (planetarium) gemaakt door Steven Tracy ± 1700 (Rijksmuseum voor de Geschiedenis der Natuurwetenschappen)

[p. 555]

78 Voorgevel Rijksmuseum Huis Lambert van Meerten, Oude Delft 199, Delft

[p. 556]

79 Interieur Rijksmuseum G.M. Kam, Museum Kamstraat 45, Nijmegen

[p. 557]

80 Portretkop waarschijnlijk voorstellend Keizer Trajanus (Rijksmuseum G.M. Kam)

81 ‘Kantharos van Stevensweert’ (Rijksmuseum G.M. Kam)

[p. 558]

82 F.A. Hoefer (1850-1938), stichter van het Nederlands Openluchtmuseum en van het Nederlands Leger- en Wapenmuseum

[p. 559]

83 ‘Stolp’boerderij uit Zuid-Scharwoude N.H. (Rijksmuseum voor Volkskunde ‘Het Nederlands Openluchtmuseum’, Hoeferlaan 4, Arnhem)

[p. 560]

84 Woonkeuken in boerderij uit Midlum Fr. (Rijksmuseum voor Volkskunde ‘Het Nederlands Openluchtmuseum’)

[p. 561]

85 Betuwse boerderij met schuurberg uit Varik Gld. (Rijksmuseum voor Volkskunde ‘Het Nederlands Openluchtmuseum’)

[p. 562]

86 Ophaalbrug in ‘Zaanse buurt’ (Rijksmuseum voor Volkskunde ‘Het Nederlands Openluchtmuseum’)

[p. 563]

87 Tentoonstelling ‘Het Platteland rond Oranje’ 1973-1974 (Rijksmuseum voor Volkskunde ‘Het Nederlands Openluchtmuseum’)

[p. 564]

88 Mevr. H.E.L.J. Kröller-Müller 1869-1939 (schilderij door Floris Verster)

[p. 565]

89 Van Gogh-zaal in Rijksmuseum Kröller-Müller te Otterlo

[p. 566]

90 Barthel Bruyn de Oude, Portret van een vrouw (schilderij Rijksmuseum Kröller-Müller)

[p. 567]

91 Lucas Cranach de Oude, Venus (schilderij Rijksmuseum Kröller-Müller)

92 Hans Baldung Grien, Venus (schilderij Rijksmuseum Kröller-Müller)

[p. 568]

93 Beeldenzaal in Rijksmuseum Kröller-Müller

[p. 569]

94 Beeldentuin met ‘Drijvende sculptuur’ van Marta Pan (Rijksmuseum Kröller-Müller)

[p. 570]

95 Rietveld-paviljoen (Rijksmuseum Kröller-Müller)

[p. 571]

96 Nieuwe ingangspartij van het Rijksmuseum Kröller-Müller

[p. 572]

97 ‘Historische Zaal’ in het Prinsenhof te Delft

98 Voorgevel Rijksmuseum Twenthe, Lasondersingel 129, Enschede

[p. 573]

99 Voorgevel Rijksmuseum ‘Zuiderzeemuseum’ te Enkhuizen

100 Schepenzaal in Rijksmuseum ‘Zuiderzeemuseum’

101 Kapel uit Den Oever in het buitenmuseum van het Rijksmuseum ‘Zuiderzeemuseum’

102 Boerderijen in het buitenmuseum van het Rijksmuseum ‘Zuiderzeemuseum’

[p. 574]

103 Voorzijde Rijksmuseum Vincent van Gogh te Amsterdam

[p. 575]

104 Interieur Rijksmuseum Vincent van Gogh

[p. 576]

105 's Lands Zeemagazijn op Kattenburg te Amsterdam (Rijksmuseum ‘Nederlands Scheepvaart Museum’)

[p. 577]

106 Zaal van het Rijksmuseum ‘Nederlands Scheepvaart Museum’

[p. 578]

107 Vooraanzicht Rijksmuseum Paleis Het Loo

[p. 579]

108 ‘Stallenmuseum’ van het Rijksmuseum Paleis Het Loo

109 Interieur westvleugel van het Rijksmuseum Paleis Het Loo

[p. 580]

110 De Stuers en de archieven

[p. 581]

111 Jhr. mr. Th.M.F. van Riemsdijk, algemene rijksarchivaris 1877-1911

[p. 582]

112 Mr. S. Mullez Fz., rijksarchivaris in Utrecht 1879-1920

[p. 583]

113 Prof. mr. R. Fruin, algemene rijksarchivaris 1912-1932

[p. 584]

114 Mr. R. Bijlsma, algemene rijksarchivaris 1933-1945

[p. 585]

115 Jhr. dr. D.P.M. Graswinckel, algemene rijksarchivaris 1946-1953

[p. 586]

116 Gevel Algemeen Rijksarchief, Bleijenburg 7, 's-Gravenhage

117 Studiezaal Algemeen Rijksarchief

[p. 587]

118 Compactussysteem in Rijksarchief in Utrecht, Alexander Numankade 201, Utrecht

119 Charterkamer Rijksarchief in Utrecht

[p. 588]

120 Studiezaal Rijksarchief in Gelderland, Markt 1, Arnhem

[p. 589]

121 Hertogsbrief van Gelre (Rijksarchief in Gelderland)

[p. 590]

122 Restauratie-atelier voor goudleer van het Centraal laboratorium voor onderzoek van voorwerpen van kunst en wetenschap te Amsterdam

123 Analytische afdeling van het Centraal laboratorium voor onderzoek van voorwerpen van kunst en wetenschap, met op de voorgrond de sectie microscopisch onderzoek

[p. 591]

124 ‘Départ pour les eaux’ (eigendom Nederlands Postmuseum te 's-Gravenhage), prent met een aantal zwarte vlekken veroorzaakt door een reactie van loodoxyde uit de prent met zwavelwaterstof uit de lucht waardoor zich het zwarte loodsulfide heeft gevormd

125 ‘Départ pour les eaux’, dezelfde prent als nr. 124 na behandeling met waterstofperoxyde door het Centraal laboratorium voor onderzoek van voorwerpen van kunst en wetenschap; de zwarte vlekken, veroorzaakt door loodsulfide zijn verdwenen doordat het loodsulfide is omgezet in het witgekleurde loodoxyde