Brieven (herziene editie)

E. du Perron
aan
D. de Vries

18 april 1940

Bergen, 18 April 1940.

Beste De Vries,

Daarnet kreeg ik je brief van 3 April. Ik ben hier in Bergen weer wat opgeknapt en ga overmorgen naar Den Haag, voor 14 dagen, om daar weer wat te ‘archieven’. Ik zal me dan ook bezighouden met de Locomotief voor je Causerieën,^1. en het nieuwe dat ik vind laten overtikken.

In verband hiermee: Stuiveling en ik hebben een uitvoerige bespreking met ‘Contact’ gehad, waarbij ons bleek dat die heeren daar (ze heeten Blom en De Neve) eig. warm voelen voor het plan v/d definitieve Mult.-uitgave. Ze willen zelfs graag illustratie-materiaal verwerken: 12 à 16 illustr. (portretten, facsimile's) per deel. Het zou 12 dln. worden van een kleine 500 blzn. elk. Alles komt erin; volledige correspondentie, ook alles wat verspreid is, aanvulling van wat weggelaten werd in de briefuitgave van Mimi, inedita. Bid dus dat het lukt. Als ze met een proefprospectus dat ze willen lanceeren (en waarvan ik je wat exx. zal laten zenden als het zoover is) een 300 à 500 inteekenaren krijgen, doen ze het. Ik wacht nu af wat ze verder beslissen. Er is heel wat werk aan, voor St. en voor mij, maar we hebben het er graag voor over. Ook de medewerking aan de Oprechte Haarlemmer^2. komt erin, als die aardig is; anders fragmenten.

Ik zond je een week geleden, van hieruit en eigenhandig, een overdruk van Multatuli's portretten (uit Elsevier's.) Ik liet je door Leopold zenden: een boekje over Willem van Hogendorp, in de Vrije Bladen (gisteren verschenen), dat je makkelijk bespreken kunt voor 't Bat. Genootschap, vanwege de relaties van dien heer èn met het Bat. Gen. zelf èn met Indië. Tusschen haakjes: er staan 2 drukfoutjes in, op blz. 8: Onno Zwier van Hagen, op blz. 16: in den datum van den brief daar, 1771, wat 1772^3. moet zijn. Ik schrijf je dit nu alvast, dan kan je 't in je ex. verbeteren. Over een paar dagen krijg je van Stols: De Bewijzen uit het Pak van Sjaalman, dat nu gauw uitkomt, vóór eind April denk ik. Ik laat je telkens voor recensie-exx. opschrijven, 1^o omdat je in Bat. Nwsbl. of Bat. Gen. of K. en O. altijd wel een recensietje erover loozen kan, 2^o omdat ik nooit auteurs-exx. genoeg heb, dus zooveel mogelijk vrienden op de recensentenlijst zet. Heb je Mult. en de Luizen gekregen? Besteld?

Van Beb Vuyk's Laatste Huis komt binnenkort een 2^e druk, die ik op haar verzoek van drukfouten en een paar verschrijvingen heb gezuiverd (dit in verband met mijn bespreking in B.N.). Ik schrijf je dit voor den tekst in je boekje met Ind. literatuur. Natuurlijk kan je uit L.v.H nemen wat je wilt; zou je het aardig vinden, zend mij dan proef, dan kijk ik die na op mijn herziene tekst,^5. en kan je dat erbij vermelden. Of is dat tè mooi, voor het beoogde doel?

Van Koch kreeg ik een brief, zeer geladen tegen Thier.^6. Ik moet je trouwens zeggen dat ik - geheel afgescheiden van deze ruzie - de 2 laatste nrs. van K. en O., zonder Koch's toezicht dus, abominabel vind. Heb je ooit zóó'n kulkoek gezien, inept van ‘geest’ en beneden alles van ‘voorstelling’, als die plaat die ze hebben ingelegd? Als deze imitatie van De Groene er zoo uit gaat zien, is het tijdschrift meteen op het meest authentieke Indische knudde-peil beland. Ook vind ik het niet bepaald netjes of aardig dat ze mij^7. van ‘redacteur in Nederland’ tot ‘vaste medewerker’ maken zonder me met één woord daarin te kennen of me dat zelfs per brief mee te deelen. Wel kreeg ik een dringende brief van Thier om medewerking, zg. alleen omdat Koch ziek lag. Van Koch zelf hoorde ik toen niets. - Nu ik de laatste nrs. gezien heb, wacht ik af. Wordt het wat jij het ‘salonblad’ noemt, en wordt Koch eruit gepest,^8. dan heb ik er natuurlijk ook mee afgedaan en zal ik ze vragen mij te schrappen op hun grasgroene omslag. Wacht, dat schrijf ik nu al aan Koch.^9.

Dan is diè ‘beweging’ er ook geweest. Maar Zentgraaff heeft ze dan toch overleefd - dat is iets!

Ik schreef op Z. het volgende, ietwat vondeliaansche, grafschrift (maar gepubliceerd zal het wel niet worden, hoewel iedere gegadigde ‘welcome is to it’ en mèt mijn naam eronder):

Zentgraaff, de oude Judas ook,
moest naar Andere Gewesten,
en zijn onwelriekend spook
komt nu bij Hel's allerbesten.
Leg zijn resten bij Coen's resten,
maar zeg zonder valsch respect:
Een van Indië's grootste pesten
is goddank verrekt!^10.

Je ziet dat ik nog steeds niet te veel last heb van fussoen. Mogen de geallieerden daar óók geen last van hebben, want anders leggen ze het àf tegen de Duitschers! Op het oogenblik is heel Holland in spanning, zooals je natuurlijk weet. Ja, en Indië ook. Maar dat de Engelschen beginnen op te treden in het Noorden geeft velen weer moed.

Grappig dat je nu ook voor Roorda bent gaan voelen. Maak daar eens iets over! Ik heb een portret van hem voor je, een foto, niet erg scherp, maar toch aardig, met een kind (misschien zijn jongste spruit?) op schoot.^11. Maar de houtsnede die ook in Pée staat ‘doet’ het veel beter, en blijkt trouwens zeer gelijkend te zijn.^12.

Waar is de foto van Marian? Ik zocht die vergeefs in je envelop. Gaat ze apart?

Ik zal je ook eens foto's sturen van hier, - later. Eerst geïnstalleerd zijn. We hebben nu, met 1 Mei, een allergeschiktst huisje hier gevonden, gemeubileerd-en-al voor f 50. (dat is, in dezen tijd waarin iedereen geld met zijn huisje tracht te maken, voor niets). Twee groote kamers beneden, waarvan 1 héél groot en, de 2^e, veel kleiner, mijn werkkamer; boven: 5 kamers; 1 ruime, 3 gewone, 1 kleintje. Samkalden kan dus logeeren, als hij komt. Het huis heet ‘De Kouw’ en is gelegen Doorntjes 32, Bergen (N.H.). Noteer dat dus als ‘vast adres’ - tot 1 April 1941, dan moeten we eruit. Al deze plannen, literaire en andere... nu ja, àls enz.

Je hoort dus nader over de Loc. uit Den Haag. Maar ik zal het daar druk hebben op 't archief; moet verder meubels koopen, wat uitgepakte dingen weer inpakken, al ons hebben en houden hierheen dirigeeren. Ook moet ik naar Leiden, - bij de Indones. studenten van ‘Roepi’, zegt je dat iets? - ik neem Ter Braak mee - en verder ben ik groote vrienden geworden met den oud-resident v. Bali H.T. Damsté.

Groet Nieuwenhuys heel hartelijk van me. Heel veel hartelijks v.h.t.h., een hand van je

EduP.

1. Vgl. 3932 n 1.

2. Multatuli's rubriek ‘Van den Rijn’ in de Opregte Haarlemsche courant (Multatuli, Volledige werken XI-XIII).

3. De g van Hagen, de 1 van 1771 en de 2 van 1772 zijn dubbel onderstreept. Een lettré enz. werd niet door De Vries besproken.

5. Verscheen in Vw 3, p. 5-541.

6. H.B.M. Thier (geb. 1892), leraar aardrijkskunde aan de gouvernements h.b.s. in Bandoeng, nam tijdens de ziekte van Koch de eindredactie van K&O waar. Beve tekende in een bijlage van K&O 3 (1940-1941) 3 (16 maart 1940) illustraties van de diverse in Nederlands-Indië wonende volken met als onderschrift ‘De Volkenbond die wèl goed gaat’.

7. Op het omslag van K&O 3 (1940-1941) 3 (16 maart 1940).

8. Koch hervatte enkele nummers later de eindredactie.

9. Brief niet teruggevonden.

10. Gepubliceerd in Fred Batten, ‘De koloniale samenleving op heterdaad betrapt’ in De brug-Djambatan 1 (1946) 6 (oktober), p. 12 (niet in Vw).

11. Foto niet achterhaald; in Hans Vervoort en Maja Indorf, Sicco Roorda van Eysinga, zijn eigen vijand. Amsterdam 1979, op p. 184 een familieportret van Roorda met kind op schoot.

12. Julius Pée, Multatuli en de zijnen, p. 323.