Brieven (herziene editie)

E. du Perron
aan
F.R.J. Verhoeven

Sitoe Goenoeng, 28 april 1938

Sitoe Goenoeng, Donderdag.

Beste Verhoeven,

Dank voor je gezelligen brief. Bep telefoneerde over jullie hartelijkheid, speciaal die van Ellen in dit geval, die er een kind bij krijgt; ook daarvoor dank! Van Leur moet óók al iets hebben van Marseille, en toch is hij geen ‘bataviaan’!^1. Als we 2½ uur op dat kerkhof gezeten hebben is het ruim gerekend, maar het kan zijn dat mijn Slauerhoff-verhaal zoo vervelend voor hem was, dat hij de gewaarwording kreeg van het dubbele.^2. Enfin, hij kent nu den treurigsten kant van Slauerhoff; als hij nu zijn boeken leest, kan hij den glorierijken kant leeren kennen, die er óók is, maar waar Sl. zelf ruimschoots voor gezorgd heeft.

Ik ben werkelijk al opknappende, sinds vandaag zelfs zoo goed als hoofdpijn-vrij. Ik wandel, ja - maar ‘mijn aard gelijk’, d.w.z. met mate. En verder ga ik inderdaad wschl. nog roeien ook, want er is hier een meer met toebehoren; dus Ellen moet bepaald eens komen. Als je Cola Debrot nog schrijft, vertel hem alles, behalve dat ik van een wrak archiefambtenaartje bezig ben een Den Doolaard te worden, want dan conspueert hij mijn geschriften; en hij is zoo'n aardig iemand, al schrijft hij nu ook al psychoanalytisch over literaire werken.

Dat archiefbeambten-rusthuis zal misschien nog eens de oplossing voor me moeten zijn. Maar wschl. mag die rust maar een beperkten tijd duren? inderdaad, anders was 't meer een graftombe. - Het knipsel las ik met stille vreugde. De man die 't schreef is me toch te veel Imperiumblazer, ik bedoel gewoon: trompetter, maar zijn afkeer van lijkschennis is eenvoudig gezond. Je moet mevrouw Prins toch eens zoo langs je neus weg vragen of zij het prettig zou vinden als haar gebeente later zoo gerammenast en chemisch bepoeteld werd als op initiatief van haar gemaal nu met Coen gebeurt. Overigens: je mag haar vertellen dat volgens mijn ‘indisch bijgeloof’ dit niets anders is dan een hemelsche straf, dien hij zich op den hals gehaald heeft toen hij die ± 15000 Bandaneezen deed vermoorden. Ik lees op 't oogenblik juist weer over hem in Colenbrander^4. en geloof dat hij zoo ‘groot’ was omdat hij zoo'n geborneerde rotzak was. Voor mijn part mag zijn schim met zijn gebeente knarsetanden, niet alleen omdat ze hem op een Batavia dat niet zijn Batavia was een standbeeld gegeven dat hem niet voorstelde, maar ook omdat men zijn botten nooit gaaf bijeen zal krijgen, al zet Prins er nog 100 × zijn nagels in. ‘A tout seigneur tout honneur’ wordt een sinister gezegde, als je bedenkt dat Djangkoeng^5. deze serie van eerbewijzen te beurt valt! Ik zou liever liggen als die sultan bij Gresik, die een heele gouverneursfamilie ziek maakt als ze te hard timmeren in zijn buurt. (Je kent die geschiedenis van versche datum toch?)^6.

Nog een historisch feit, dat ik je misschien nog niet verteld heb: toen die andere rotvent van een Michiels op de W. kust van Sumatra kwam om die zoo kranig te pacificeeren, kwam hij daar een ‘reeds ouderen overste’ vervangen, die van dat pacificeeren minder slag had. En weet je wie dat was? Mijn overgrootvader, goddomy! Je kunt het lezen in Hooyer's Krijgsgeschiedenis van N.I.^7.

Verder ontmoette ik in rapporten over Atjeh een H.D.A.J. (?) Verhoeven.^8. Is dat joùw vader? Heeft hij ook in de blang^9. geloopen? Waarom heb je dat niet eerder verteld? - Eén van de redenen waarom ik mij opeens zoo compleet kapoet voelde in Batavia, was geloof ik: dat ik nu weet nooit meer mijn leven te kunnen overdoen als Atjeh-officier. - Dit Atjeh brengt me op Atje.^10. Bep heeft hem zien rijden op de race in Batavia. Hij zat ‘heel recht te doen’, in de leekentaal van Bep, ‘op een poneypaard of zoo’, maar dit weet ze zeker: hij kwam voorlaatste binnen. Ja, je denkt dat ik daar om lach, maar heelemaal niet, ik benijd hem. Want ik kan vast geen revanche nemen op Atjeh, maar hij kan nog een revanche nemen met zijn roman! Een herkansing, noemen de Vlamingen dat; daar moesten wij eig. ook maar van praten.

Zoo, ik zwam maar wat. Zondag of Maandag a.s. gaan we zeker - Bep en ik altesaam dus, dankzij jullie vriendelijk ingrijpen - naar Bat. terug. Groet Joke Bijl en Baby Perelaer^11. recht lief van me en zeg dat ik ze beiden, maar ieder individueel en apart, graag mag. (Ellen moet je nu maar niets meer zeggen, want die zal boos zijn nu ik zoo'n allemansvriend blijk te zijn.)

Behalve Colenbrander lees ik hier Creepy Stories.^12. Verder geen nieuws en 't papier is op. Hartelijke groeten dus, voor julliebeiden, van je

EduP.

P.S. Ik mediteer over een verhaal getiteld Atje, Otje en Edje - Atjeh-officieren. Lijkt je dat wat?

1. Toespeling niet achterhaald.

2. DP had Van Leur half april in Buitenzorg ontmoet.

4. ‘Jan Pietersz. Coen’. In H.T. Colenbrander, Koloniale geschiedenis II. 's-Gravenhage 1925, p. 93-140.

5. Javaansche naam voor Jan Pieterszn. Coen.

6. Niet achterhaald.

7. G.B. Hooyer, De krijgsgeschiedenis van Nederlandsch-Indië van 1811 tot 1894 I. Den Haag etc. 1895, p. 198, waar staat: ‘Op voorstel van Cochius werd [...] luitenant-kolonel Michels [...] als vervanger van generaal Cleerens benoemd en de oudere overste du Perron naar Java overgeplaatst.’ A.V. Michiels (1797-1849), van 1837 tot 1849 civiel en militair gouverneur van Sumatra's Westkust, in welke functie hij in 1843 E. Douwes Dekker als bestuursambtenaar schorste. De overgrootvader van DP was Louis du Perron (1793-1855).

8. Een oom van Verhoeven, die kolonel was in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch leger.

9. De wildernis.

10. Niet geïdentificeerd.

11. J. Bijl en L. Perelaer, collega's van DP op het Landsarchief.

12. A century of creepy stories. London 1934.