Brieven (herziene editie)

E. du Perron
aan
R.A.J. van Lier

Tjitjoeroeg, 10 juli 1937

Tjitjoeroeg, 10 Juni 1937.

Beste Rudie,

Dank voor het trouwe overbrengen.^1.* Van Freddy kregen we een briefkaart, waarop stond dat jullie voor die koloniale dingen zouden zorgen, en zelfs dat Dirk v. Hogendorp's Kraspoekol door zijn moeder zou worden overgetypt. Dit laatste is nu niet noodig, hoewel het mij wèl van nut zou zijn als 't ooit gebeurde! Ik denk er nl. over om eventueel een boek over de slavernij hier uit te geven,^3. waarin dat tooneelstuk dan een fraaie plaats zou kunnen innemen. Maar niets staat vast, want de uitgevers hebben het laatste woord in deze zaken. Ook die koloniale bloeml. hangt daarvan af.^*

Maar nu iets anders. Ik interesseer mij steeds meer voor Dirk v. Hogendorp, las zijn mémoires, het boek v. Sillem^5. over hem, enz. En nu ben ik - door zijn jeugd - geraakt in het proces van Onno Zwier van Haren, die 2 van zijn dochters schijnt te hebben belaagd. Zijn schoonzoons Van Sandick en Van Hogendorp (vader v. Dirk en schrijver van de novelle Kraspoekol) deden hem een verklaring van zijn schuld onderteekenen, met belofte voorgoed uit Den Haag te verdwijnen. Hij kwam echter terug en publiceerde, ongevraagd, zelf een Deductie over zijn geval! De schoonzoons hebben hierop geantwoord. Hij weer: met nog een Deductie of zoo. Deze schrijverij over-en-weer is een soort compendium geworden van alle schandalen in regentenkringen v/dien tijd.

Ik wil er misschien een verhaal van maken^6. en zou daarom die Deductiën, en de Replieken of zoo erop, willen lezen. Maar nu is de vraag: hoe kom ik eraan? Hier in de Bibl. v/h Bat. Genootschap zijn ze niet. Ik kom dus weer bij jou om hulp. Wil je die boel opzoeken - zoo compleet mogelijk - en er mij verslag van uitbrengen? Is er veel? is er weinig? Kan je alles laten overtypen (op mijn kosten natuurlijk), of althans het belangrijkste? Of kan je van den bibliothecaris gedaan krijgen dat hij mij alles zendt? Of kan alles gezonden worden, mits door de Bibl. v/h Bat. Gen. aangevraagd? Informeer hiernaar, wil je? Schrijf gauw!

Er is ook een studie of boek van Van Vloten (dezelfde ellendeling van Onkruid onder de Tarwe), volgens wien Onno Zwier een ‘edelman onder ploerten’^7. was of zooiets. Dit is hoogstwschl. kolder, maar het werkje bevat misschien details die ik kan gebruiken. Kortom, onderzoek deze heele kwestie, geef mij uitvoerig op wat er is en hoe dat eruitziet; dan kijken we verder. Informeer ook over mogelijkheden van nr. Indië zenden. Ik ben bevriend met den bibliothecaris hier, zoodat aanvragen door hèm heel gemakkelijk gaat.

Verder geen nieuws. Bep is steeds moe, went slecht aan dit land; Alijntje is in de moeilijke leeftijd, maar maakt het verder opperbest. Ik ben - laat ons daar maar niet over praten. Misschien dat volgend jaar alles beter gaat. Ik wil nu gaan werken aan de z.g. Onzekeren - je weet wel: die verhalenreeks. Daarvoor interesseert mij die Van Haren-bloedschande-historie ook. Dus doe je best. Mijn Multatuli komt in principe dit najaar uit, maar tot dusver zag ik nog geen proeven en ik heb er nog al wat aan om te werken. Daarna moeten de proeven in revisie nogmaals doorgenomen worden, en dat kàn niet meer naar Indië! Willen jij en Freddy die revisie doen? Schrijf mij dit ook omgaand even, gelijk met het resultaat v. die Van Haren-enquête.

Ik schrijf je uitvoeriger over ons, als het ons beter gaat. Momenteel loopt vrijwel alles tegen; en niet alleen hier, maar in Europa. Het is een wonderlijk gevoel, dat 7 mndn. zóóveel afstand al kunnen ‘daarstellen’. Maar soit.

Hartelijke groeten, ook van Bep en aan Fred, steeds je

E.

1. Van brieven aan Ter Braak.

* Ook voor de details betreff. Mult. die ik op de proeven prachtig kan gebruiken.

3. Niet gebeurd.

* Ik ga 't nu weer eens probeeren bij de firma Wolters.^4.

4. Brief niet teruggevonden.

5. D. van Hogendorp, Mémoires du général Dirk van Hogendorp, comte de l'empire, etc. Publiés par son petit-fils M. le comte D.C.A. van Hogendorp. La Haye 1887. J.A. Sillem, Dirk van Hogendorp (1761-1822). Amsterdam 1890.

6. E. du Perron, Schandaal in Holland. Den Haag: H.P. Leopold 1939 (Vw 3, p. 543-688). In Nederlandsche jaerboeken 16 (1762) [11] (november), p. 981-1306 vindt men een uitgebreid verslag van de gebeurtenissen, waarin ondermeer de volgende deductieën en verdedigingen worden geciteerd of geparafraseerd: een eerste deductie voor Onno Zwier van Haren gevolgd door een verdediging van de heren Van Zandijk en Van Hogendorp; een tweede deductie voor Onno Zwier van Haren en een deductie voor vrouwe S.A. van Haren, geboren Van Huls, gevolgd door een verdediging van Willem van Hogendorp tegen de tweede deductie en één verdediging van kolonel Van der Dussen en tenslotte een derde deductie voor Van Haren en een deductie van Van Haren bij het Hof van Friesland voor zijn zuivering. Dit alles ruim voorzien van getuige-verklaringen en andere officiële documenten.

7. J. van Vloten, ‘Een edelman onder de ploerten, etc.’. In J. van Vloten, Leven en werken van W. en O.Z. van Haren, Friesche edellui. Deventer 1874, p. 531-541. Eerder verschenen in De levensbode 5 (1872), p. 161-204.

4. Brief niet teruggevonden.