Brieven. Deel 8. 3 december 1938-9 mei 1940

3793. Aan Soejitno Mangoenkoesoemo: Bergen, 11 oktober 1939

Bergen-binnen, 11 October '39.

Beste Jit,

We zijn op 't oogenblik in Bergen, maar ook maar voorloopig. Waar we zullen gaan wonen weten we nog steeds niet. Ik ben zoo'n beetje Holland doorgetrokken, terwijl Bep bij haar tante in Amsterdam zat; ik kom nu ook uit Brussel terug, maar nr Parijs kon ik niet, want daarvoor moet je een speciaal visum hebben. Ik hoorde - maar van terzijde - dat Malraux op de ‘oorlogsschool’ is om officier te worden bij de tanks.^1. - Hier in Holland is men zeer rustig, gegeven de onzekerheid en dat iedere verrassing nu mogelijk is. Wat er te gebeuren staat, weet niemand meer; of beter, en gekker: niemand verbeeldt zich meer, dat te weten.

1. Malraux was ingedeeld bij tankeenheid DC 41 in Provins van 15 oktober 1939 tot 15 mei 1940.

[p. 257]

Je zult me moeten toegeven dat mijn antipathie tegen de Stalinisten gelijk heeft gekregen: er is geen werkelijke oppositie fascisme-communisme meer; de wereld is - onder welke etiketten dan ook - nog maar verdeeld in ‘totalitairen’ en ‘liberalen’. Men vecht niet voor Engeland of Frankrijk of wat ook: men vecht tegen het knechtschap, met alleen die ook nog daartegen vechten. Dat achter deze oorlog groote maatschappelijke hervormingen zich voorbereiden, is wel duidelijk. Maar welke?

Greshoff vindt het afschuwelijk in Z. Afrika en voelt zich volkomen geïsoleerd. Ik ben dus blij dat wíj niet daarheen trokken!

Ingesloten een interview met naschrift. Commentaar onnoodig, dunkt me.

Heb je nog wat van mas Nes^2. gehoord?

Ik zal Nining-Karim en Tjitjih-Gondo spoedig schrijven; misschien kan Bep het ook wel doen. - Later, als we echt geïnstalleerd zijn, schrijf ik langer en beter. Ik moet dan ook weer wat van jou hooren!

Alijntje is verkouden maar verder best en weet nog alles van zijn indonesische vriendjes. Bep begint op te knappen. Ik voel me stukken beter. Heel veel liefs, voor Tis en de anderen ook, van ons 3; een hand van

je E.

Beste Tis en Swiet, Ik schrijf dan een volgende keer. Maar ik wil even Tis bedanken voor haar brief naar Port Saïd en de kiekjes. Gelukkig dat Tatie niet lang ziek is geweest. Wij missen jullie ook, en zullen het meer doen naar mate er meer tijd voorbij gaat.

Schrijf alsjeblieft veel en van allerlei over jullie zelf. Heel veel liefs, groeten aan de Alwi's,

je Bep

2. Dr. E(rnest) F.E. Douwes Dekker, door intimi Nes genoemd, die later de Indonesische nationaliteit aannam (zie verder 3185 n 1).