Brieven. Deel 7. 2 juli 1937-30 november 1938

3519. Aan H. Samkalden: Rantjasoeni, 30 augustus 1938

Rantjasoeni, 30 Aug. '38.

Beste Hugo,

Gister hebben we den heelen dag in Bandoeng rondgedaasd, om

[p. 460]

eindelijk een huis te krijgen. Vanaf 3 Sept. hopen we er ook te huizen: het adres is Wajanglaan 25 (Bandoeng). Laten we nu maar afspreken dat die eerste vergadering op Zaterdag 10 Sept. zal plaats hebben in Bandoeng.^1. Wil je Van Leur waarschuwen? Zeg hem ook dat Vicki Baum^2. - hoewel bezwaard met 60 ets. strafport - tenslotte in mijn bezit is teruggekomen.

Bep zit er over te prakkezeeren dat ze op 10 Sept. hoogstwschl. één van jullie twee kan bergen, als die eene op een divan wil slapen.

We hebben een ongemeubeld huis moeten huren omdat gemeubelde òf niet voorkwamen òf ons veel te duur waren. Maar om geen meubels te koopen, hebben we ons nu ook op dat gebied door huur voorzien, wat een heele combinatie geeft. Practisch en wat poover, maar soedah. Op een paar (gekochte) stukken na, is er niks in huis of 't komt op zooveel per maand! De vraag is nu maar hoe lang we in Band. blijven; op den duur zouden we wel wat kunnen ‘vervangen’ door beters.

Koch woont tegenwoordig allerheerlijkst. Zijn studeerkamer, zijn tuin, alles is even aangenaam. Ik wou dat ik het half zoo aardig kreeg. Die buurt waar wij komen, is nogal buiten; dat heeft zijn voor- en nadeelen. Bep apprecieert erg dat je vlak buiten de deur al een berg ziet; anderzijds moet je nu weer zooveel meer rekenen voor vervoer. We hadden allebei liever gezeten in de buurt van de Riouwstraat, dus dichter bij Koets en Koch, maar wat daar vrij was, was duur èn beroerd. Terwijl ons huisje nu een althans zeer behoorlijke ruimte en indeeling heeft. Enfin, je zult 't gauw genoeg zien, denk ik.

Koch heeft me per telefoon meegedeeld - hemzelf zag ik niet thuis, alleen zijn vrouw - dat ik redactielid moest worden van K. en O.^3. Ik heb - ook telefonisch - Koets daarover geraadpleegd, die ook vóór was. Misschien dat Koets en ik samen er een goede duw aan kunnen geven? Maar ik weet niet hoe! Ik heb 't gevoel dat ik het heele blaadje kan volschrijven, als ik me een beetje dik maak; dat er

1. Zie 3499 n 4 en 3504.

2. Liefde en dood op Bali (zie 3502 n 3).

3. Kritiek en opbouw, opgericht door Koch (zie 3511 n 6) in februari 1938. Koets (zie 3564 n 1) was vanaf de oprichting tot aan maart 1939 redacteur. Andere redactieleden waren: J.F.H.A. de la Court, A.M. Harthoorn, T. Karsten en R. Roosseno Soerjohadikoesoemo. Zie verder E.B. Locher-Scholten, ‘Kritiek en opbouw (1938-1942), Een rode splinter’. In E.B. Locher-Scholten, Ethiek in fragmenten, Vijf studies [...]. Utrecht 1981, p. 150-175.

[p. 461]

geen plaats is, voor wat ook dat een beetje stevig voor den dag komt. Om af en toe een boek voor ze te bespreken, hoef ik het ze niet in redactievergaderingen lastig te maken; en doe ik dat laatste wèl (wat zeker gebeuren gaat als ik maar een pietsie mezelf mag zijn als redactielid) dan krijgen we ongenoegen voor nòg maar weinig resultaat... Ik zal er met Koch over praten. Neem ik het aan, dan geloof ik dat ik begin met een schrobbeering aan Zentgraaff. Wil je me dan ook 's mans artikelen tegen jou, alle bijeen, opzenden? Vooral de laatste interesseeren me in dit verband, maar toch ook de oude.^4.

Kan je me dan ook bezorgen: een stuk over de V.O.C.-club, dat hij onlangs van zich gegeven heeft en zijn antwoord op 't stuk van Meyer Ranneft?^5. Kan je me verder leenen: dat boekje van von Faber over de Ned. Indische journalistiek? Haast is er niet bij.

Benieuwd of de redactie van K. en O. mij werkelijk slikken zal, als ik me geef, waar zij zich zoo beheerschen...

Want après tout, K. en O. bestààt, en ‘ons’ tijdschrift is nog maar een luchtkasteel. - Daarbij van andere opzet.

Bep heeft een plan om via B'zorg - voor 't kijken naar den optocht (maar is die niet morgen?) - en Batavia (voor de Pasar Gam-

4. Samkalden had in Koloniale studiën 22 (1938) 3 (mei-juni), p. 300-334 een sociologische analyse gepubliceerd (‘De volksraad en de Europeesche samenleving’) over de ontwikkeling van de Volksraad in het kader van de Europese samenleving in Nederlands-Indië en daarbij de Vaderlandsche Club (zie 3496 n 3) ter sprake gebracht. Zentgraaff, in ‘Protest’ in De Java-bode van 22 juni 1938, ontzegde Samkalden, met een toespeling op diens Jood-zijn, het recht hierover te oordelen. Ritman viel op zijn beurt, in ‘De koloniale Nederlander’ in Bataviaasch nieuwsblad van 28 juni 1938 (av.), Zentgraaff aan vanwege diens ‘hoon en verdachtmaking’ en onderschreef Samkaldens betoog. In ‘Indisch geestesmerk’ in De Java-bode van 2 juli 1938 kwam Zentgraaff op beide artikelen terug en noemde Samkaldens beschouwingen ‘cerebrale nonsens’. DP begon zijn artikelenserie in Kritiek en opbouw (1 (1938-1939) 15/16 (1 oktober 1938), p. 237-239; Vw 7, p. 7-12) met een bespreking van Zentgraaffs Atjeh (Batavia 1938) ‘Atjeh's epos in proza’.

5. ‘V.C.-fouten’ in De Java-bode van 17 augustus 1938 en ‘Het geval-Meijer Ranneft’ in De Java-bode van 14 juni 1938 n.a.v. J.W. Meyer Ranneft, ‘Het geval “Z”’ in Koloniaal tijdschrift 27 (1938) 5 (mei), p. 382-386, hetgeen weer een reactie was op ‘Het oude beeld’ van Zentgraaff in De Java-bode van 8 maart 1938. Meyer Ranneft viel Zentgraaff aan vanwege diens ‘laffe schendjournalistiek’, waarop deze Meyer Ranneft ervan beschuldigde hem ooit ‘tot spreekbuis zijner ideeën’ te hebben willen maken. Zie verder J.H.W. Veenstra, D'Artagnan tegen Jan Fuselier, [...]. Amsterdam 1962.

[p. 462]

bir^6.) - met jullie samen op 10 Sept. naar Bdg. terug te gaan. Dus: 8 Sept. (dàt is de datum, vertelt mij hier Bep) in B'zorg, 9 Sept. Batavia, 10 Sept. terug. Geef eens op, wannèèr je die optocht moet gaan zien? 's Middags, 's avonds? We moeten nl. ook nog combineeren, als 't kan, met een condoléance-bezoek van Bep aan tante Crone in Soekaboemi.^7. Heere, Heere... en dat zoo kort op het ‘inhuizen’!...

Schrijf na 2 Sept. aan 't nieuwe adres, na alles met V. Leur te hebben bedisseld.

Tot zoolang hartelijk gegroet!

Je E.

6. De optocht had kennelijk plaats t.g.v. de Pasar Gambir (= inheemse jaarmarkt), terwijl DP even dacht dat de viering van Koninginnedag op 31 augustus de aanleiding vormde.

7. In verband met het overlijden van DP's oom, de ex-planter B.B.J. Crone (zie 3090 en 3102).