Brieven. Deel 6. 1 november 1935-30 juni 1937

2966. Aan C. van Wessem: Parijs, 16 juni 1936

Parijs, Dinsdag.

Beste Constant,

We zijn weer in drukke briefwisseling, zooals je ziet! - Dank voor de teruggezonden klap-historie. Ik vind het, bij overlezing, niet onduidelijk, maar belabberd geschreven; of het de moeite is om er een stijlvoller relaas van te geven weet ik niet. Tenslotte is een van de typische dingen hiervan dat het ‘graffiti’ moeten blijven. Kernachtiger overmaken? Bijwijze van oefening misschien.

Ik kan ‘Boris met de handjes’ niet lang verdedigen tegenover den auteur van De Vuistslag.^1. Het gaat hier bijna om een expertise! Maar

1. Zie 929 n 4.

[p. 223]

je ‘primitief’ zegt mij even weinig als ‘infantiel’, of als ‘elegant’. Er zijn soms geen ‘elegante oplossingen’ mogelijk, zeker niet tegenover een rund dat alleen kletsen (in de beteekenis van klappen) verstaat. Als die Boris een kwartier zoek had gebracht om den eeregast te verneuken - wat hem wschl. ook gelukt zou zijn, want die mijnheer Inkijinoff is ongetwijfeld héél bête - dan had hij zelf een lulliger figuur geslagen, voor mijn gevoel. Het smoel van den vent bevalt hem niet, zijn smoking ook niet; hij geeft gehoor aan een primitieve opwelling (waarom in godsnaam niet?) en geeft hem een oorveeg. De ander doet niets terug. Aangenomen dat Boris primitief is geweest en niet elegant - iedere keer als iemand een klets op zijn bek heeft gekregen van een ander zijn er menschen die hun hoofd schudden en zooiets primitief noemen en niet elegant - welk figuur heeft dan de man met de klets op zijn bek die niets terugdoet? Toch niet precies dat van een held naar het hart van Stendhal; of zie je in Inkijinoff een goed leerling van Jezus? Ik voor mij zie hem in zijn smoking een pleefiguur slaan; en als dàt is wat Boris bereiken wilde, dan kan ik alleen maar zeggen dat hij dat effect bij mij heeft bereikt. Hij heeft dus de ‘waarde’ van I. bewezen op een manier die niet elegant en eerder primitief was. Bon; waarom niet?

Je kunt bij LaRochefoucauld lezen dat grofheid de éénige manier is tegenover bepaalde lieden.^2. En een kind begrijpt dat - een ‘kind’ par manière de dire, niet als bewijs voor wat jij ‘infantiel’ noemt. Probeer eens op een keer een ‘elegante oplossing’ te vinden als je de schurft hebt aan bv. het ploertje Kuyle. Ik raad je in dat geval: geef hem illico twee patsen over zijn bek en laat iedereen van primitief en onelegant praten.

Dit alles verandert natuurlijk toch niets aan onze manieren van reageeren, omdat die ook instinctief zijn, - ook als ze het ‘elegante’ uit willen. Maar: je m'explique. Ik zou zeker veel minder primitief zijn, en veel laffer, dan Boris, althans in een geval als dit. Maar ik kan mij zijn élan heel goed indenken.

De Korte Baan is inderdaad beter dan je bijleveldsche verhalenbundel,^3. maar dit komt doodgewoon, denk ik, door het principe van samenstelling. Jij wilde inedita geven; de kans om goede dingen te vinden werd dus 10 × geringer. En de K.B. geeft het bewijs daarvan!

2. In Réflexions ou maximes morales, nr. 129: ‘Il suffit quelquefois d';être grossier pour n'être pas trompé par un habile homme.’

3. Zie 501 n 1 en 2347 n 2.

[p. 224]

Ik heb een soort ‘keten van verhalen’^4. in het hoofd en pakken notities, maar tot de uitwerking kan ik niet komen, wschl. door Parijs. Parijs is goed voor ‘graffiti’. Zoodra ik ergens rustiger zit - na October - hoop ik weer eens wat steviger achtereen te kunnen werken. Vóór dien tijd heb ik je misschien al eens opgezocht, in Bloemendaal! Zit je daar alleen?

Hartelijke groeten van je

E.

4. ‘De onzekeren’.