Brieven. Deel 4. 2 januari 1933-30 april 1934

1877. Aan J. Greshoff: Le Roselier-en-Plérin, 23 november 1933

Le Roselier, 23 November.

Beste Jan,

Thuiskomend van St. Brieuc vind ik je brief. Ik kan je niet zeggen hoe pijnlijk en beroerd ik dit alles vind.^1. Ik kan Menno nog niet in alle vrijheid schrijven voor ik van hem ook een brief heb gehad (die kan er straks zijn), maar in elk geval schrijf ik hem toch wat ik van het laten loopen van Gr. Ned. vind; nl. dat het stom is en betreurenswaardig. Hij is de generaal Boulanger geworden van je kleine staatsgreep. Ik kan me volkomen voorstellen hoe lamgeslagen en kwaad je je voelen moet. Ikzelf heb, nu vooral, voor de nieuwe Forum-combinatie niet de minste sympathie. Toen er indertijd geen andere kansen waren, was ik de eenige om deze combinatie nog voor lief te willen nemen; maar met een zoo geheel andere mogelijkheid die door Menno's ‘verkeerde politiek’ verpest wordt, is alle smaak er voor mij af. - Het beroerde is alleen dat al deze zetten een soort politieke actie zijn, en tenslotte kan ik dat niet het zwaarste laten wegen. Menno heeft natuurlijk niet gedacht dat je hem zoo serieus verbonden achtte, of voor zijn gevoel was zijn ‘ja’ voorwaardelijk gebleven; ik kan het me anders niet verklaren, want dat Menno nu opeens ‘onbetrouwbaar’ of zoo geworden zou zijn is

1. Greshoff voelde zich door Ter Braaks aanblijven als redakteur van Forum ‘verraden’, omdat hij hem een post in de redaktie van GN had aangeboden, waarvoor Ter Braak ook belangstelling had getoond.

[p. 383]

natuurlijk onzin. Het is met-dat-al een allerongelukkigst geval en nogmaals, ik kan me voorstellen dat jij woedend bent, en wat het resultaat betreft: dat vind ik carrément even bezopen en onaangenaam als jij zelf.

Ik wacht nu op een brief van Menno om beter te kunnen antwoorden. Maar is alles nu al verloren? Ik heb nog een kleine hoop dat de boel nog geschikt kan worden. Ik raad Menno in ieder geval aan om èn Forum èn Gr. Ned. te nemen, als dat gaat; maakt men daar bezwaren tegen, dan kan hij nòg kiezen en waarom niet Gr. Ned. kiezen, after all? Maar ik weet natuurlijk niet hoe de stemming is, na dit conflict; en wat werken brieven uit? Ik wou dat ik Menno kon spreken! Ik wou heelemaal dat ik iets doen kon in deze penibele historie; ik zou me zelfs beschikbaar stellen om Menno te vervangen op de post die hij open laat, maar daar zal wel geen schijn van kans op zijn? Als ze voor Menno al niet veel voelden, hoeveel te minder dan voor mij. Bovendien, ik verzeker je dat ik dit allerminst uit ambitie zeg, maar zuiver en alleen omdat ik het zoo ergerlijk stom vind om zóó'n kans als ons hier geboden werd te laten glippen - en voor zoo'n knoeizoodje als het voortgezette Forum.

Ik gaf er alles voor als ik hoorde dat Menno zich bedacht heeft. Hij moet dit gebeurde minstens even beroerd vinden als jij; zoo goed kennen we hem nu wel dat je je daarover werkelijk niets hoeft af te vragen. Practisch gesproken komt alles dus hierop neer: is er bezwaar tegen dat Menno in beide redacties zit? Hij kan Forum toch beschouwen als iets voorloopigs, iets van een jaar proeftijd of proefneming. Ik schrijf hem in dezen zin; het beroerde is alleen dat door de afstand toch alles te laat komt en dat ik de dingen alleen hoor als ze al zoo ongeveer beslist zijn. -

Later meer. Hou je taai; een hartelijke hand van je

E.

24 Nov.

Je geeft me heel wat te schrijven. Ik heb nu nl. mijn brief aan Menno binnengehouden, en de jouwe gaat een dag later, met dit vervolg. (Je luchtpostbrief kwam nl. net toen ik de boel aan den postbode wou meegeven). - Je nieuwe brief is mij niet erg duidelijk. Wat beteekent: een jaar ‘aanzien’? Dat de post in Gr. Ned. wordt opengehouden en Menno red. van Forum blijft? En die fusie eventueel, later? Heeft Menno die zoomaar in de hand? Moeten de andere redacteuren, en al die er nu in gesleepte Vlamen en Roomschen daar

[p. 384]

ook niet wat in zeggen? Ik ben bang dat dit alles erg-erg lapmiddel blijft.

Als ik Menno was deed ik één ding: coûte que coûte breken met de knoeiboel van Forum en redacteur worden van Gr. Ned.

Maar al mijn schrijverij is nutteloos, want mijn brieven komen toch alleen als de besluiten genomen zijn. Ik heb matig sympathie voor de fusie en zeer weinig voor het Forum van 1934. Dat is mijn standpunt in deze heele zaak. Als Menno met jou in Gr. Ned. was gegaan, had ik mij bij jullie volmaakt thuis gevoeld, ook al zou het de eerste jaren met Coenen nog wat stroef zijn gegaan.

Maar de hoofdzaak is dat je nu weer in je schik bent en dat de vriendschap meer telt dan al onze politiek.

Dag!

E.

Ik zal Menno toch mijn brief^2. sturen, met een commentaar als hier. Wil je me nu antwoorden op mijn brief die je in Brussel gevonden moet hebben en op de vragen daarin? Van T.V. heb ik nu weer bericht; niet veel; maar 't is in orde.

2. 1878 (Bw TB-DP 2, p. 232-237)