Brieven. Deel 4. 2 januari 1933-30 april 1934

[p. 48]

1490. Aan J. Gans^1.: Bellevue, 21 februari 1933

Bellevue, 21 Februari '33.

24 avenue du 11 Novembre.

Zeer geachte Heer,

Ik ontving vandaag uw stuk tegen mijn ‘flirt’. Van opname is nog geen sprake geweest, omdat de andere redacteuren het nog niet zagen; ik stuur het u echter terug, omdat u toch in Parijs woont, met den raad mijn volgende stuk, De Smalle Mensch, af te wachten, waarvan de ‘flirt’ in zeker opzicht maar de voorbereiding is geweest. Ik weet niet of u mij - dit hangt van den graad van uw communisme af - nog mag ‘begrijpen’, maar zoo ja, dan is de kans op begrip grooter na het 2^e stuk, en zoo neen, dan heeft u daarna zeker nog wel méér punten ter bestrijding.

In uw stuk schreef ik met potlood eenige opmerkingen; zoo ongeveer zal ik antwoorden,^2. als ik daar nog toe kom. Op een paar plekken (bv. die Marx-Engels-uitspraak over de ‘liefde’) weerlegt u mij niet, maar slaat u naast mij, want mijn verwijt gold menschen van wie u zelf de moreele inkleeding toegeeft. (Ik zou bovendien nog een stevig verschil maken tusschen Gorter en Henriëtte Roland Holst!) - En volkomen dwaas is de gevolgtrekking dat ik Lenin niet gelezen zou hebben, omdat ik Marcu las! Maar wat Lenin over de massa schrijft, in geschriften die voor de massa bestemd zijn, en deel uitmaken van de meest practische revolutionaire actie, is in dit geval van geen beteekenis. Kijkt u verder maar op die plek.

Wilt u over dit alles met mij praten, dan sta ik tot uw beschikking, maar om overbodige inspanning te vermijden, eerst nàdat u mijn 2^e stuk zult hebben gelezen. De beide stukken bijeen beoogen tenslotte het opteekenen van een gevoelswaarheid. Ik verantwoord die zoo goed als ik kan; ‘apodictischer’ wensch ik niet te zijn. Leest u mij dus

1. Jacques Gans (1907-1972) was in 1933 communist volgens de lijn van Trotsky. Hij schreef als reactie op DP's ‘Flirt met de revolutie’ (in Forum 2 (1933) 2 (februari), p. 81-99, en in Vw 2, p. 482-500), het stuk ‘Contraflirt met de revolutie’ dat werd opgenomen in Forum 2 (1933) 4 (april), p. 304-316, en zond het direct aan DP toe. Deze schreef aan Ter Braak dat het artikel ‘vrij beroerd geschreven’ was, ‘maar van communistischen aard zijnde, niet erg bête, en vooral wel sympathiek.’ (Bw TB-DP 1, p. 459). Gans woonde destijds te Parijs, en werkte mee aan het communistisch dagblad De tribune.

2. ‘Nawoord’. In Forum 2 (1933) 4 (april), p. 316-317 (Sterk gewijzigd in Vw 2, p. 500).

[p. 49]

niet in dezen geest, dan is mijn ‘begripswereld’ voor de uwe afgesloten, de gevolgtrekking ligt voor de hand. -

Met vriendelijke groeten, uw dw.

EduPerron

Ik schrijf u als persoonlijke reactie op uw stuk; een opname daarvan in Forum kan ik u niet garandeeren. Wel kan ik u zeggen dat ik persoonlijk er voor zal zijn. Ik zend u uw stuk terug omdat, ook voor uzelf, mijn 2^e stuk beter eerst verschenen kan zijn, vóór u reageert; daar komt het, voor zoover het Forum betreft, voorloopig dus op neer. - Mocht u met dit alles geen rekening willen houden, stuurt u mij dan uw stuk onmiddellijk terug, opdat ik het weer aan den secretaris en de andere redactieleden doorgeve, met mijn ‘voor’. U heeft dan kans dat het nog in het April-nr. komt, maar dat heeft u, als u het begin Maart nog wijzigt, evenzeer.