Brieven. Deel 3. 1 april 1931-31 december 1932

950. Aan E. Bouws: Gistoux, 23 en 24 augustus 1931aant.

Gistoux, Zondag.

Beste Bouws,

Ingesloten het concept. Het lijkt mij uitstekend. Alleen is Nijgh en Van Ditmar niet ‘nader genoemd’ (na art. I). In art. 13 zou ik na het woord ‘leden’ nog zetten: ‘der Redactie’, vooral in deze stijl.

Nu iets anders. Het zou kunnen zijn dat Zijlstra van enkele der medewerkers-redacteuren de schrijverij voor dit tijdschrift zou willen monopoliseeren (bv. Menno, Slau, ik?). In dat geval moet je iets voor ons opmaken waardoor wij meer krijgen dan fl. 3.- per blz., zoo mogelijk fl. 6.- Maar liefst niet monopoliseeren! Wat vind jij?

Met het programma van je nr.1 ga ik niet accoord, niet omdat het me zoo niet aardig lijkt, maar practisch onuitvoerbaar. Je geeft 1 blz. voor het manifest, het moet er minstens 2 of 3 hebben, misschien wel 4; - 10 blzn. voor Démasqué is veel te weinig, of het zou eindeloos duren en door niemand meer gelezen worden. Neen, Démasqué moet in 2 of 3 keer geplaatst worden: hóógstens 4 keer, dus bij pakjes van 20 blzn. minstens. Laat Uren met Coster (10 blzn door jou hiervoor opengelaten) dus vervallen, en trek die ruimte bij de 10 blzn. voor Démasqué. Dan zijn we al op 24 à 25 blzn. gekomen. Vier blzn. poëzie is best. Met de rest heb ik vrede, als je denkt dat Willink een stuk over schilderkunst kan schrijven dat, in dit verband, de moeite waard is (ik twijfel eraan). De roman van Slau (20 blzn.) is uitstekend; mocht het boek niet af zijn, dan kunnen we altijd de Camoës-episode geven.^* - Maar bij de anderen lijkt het me een bezwaar dat je ze telkens maar 2 blzn. geeft (Scholte en E. de Roos). Of kan dat?

* Dus tot het optreden van Cameron-Fairbairn of hoe die knaap heeten gaat.

[p. 173]

Met het tweede nummer wilde ik graag die polemische rubriek van korte stukken openen (Menno en ik en nog anderen, tegen allerlei idiotieën) die Marsman destijds voor de V.Bl. wou. Korte stukken bijeen, genre ‘Van de Redactie’ in De Gids, maar iedere aanteekening gesigneerd met initialen, gegeven het agressieve karakter. - En moet er geen actueele rubriek zijn over ‘het boek van de maand’: hetzij Fransch, Engelsch, Duitsch, Spaansch zelfs? Een artikel over Point counter Point, waarvoor Menno's lezing dienen kan; en dan telkens over boeken die belangrijk zijn: bv. Remarque's Der Weg Zurück, enz. De lezers willen zooiets, geloof ik. En dan iedere keer besproken door de competente persoon ervoor. Deze actueele literaire kroniek ontbreekt op het oogenblik in Holland bij ieder tijdschrift. Een bespr. van De Klop op de Deur is ook gewenscht. Waarom dàt niet in nummer 1? - Greshoff zou ik uitstellen, minstens tot nummer 2. Anders lijkt het direct op ‘hetzelfde potje’ van D.G.W. of zoo, vooral nu Roelants erbij komt. Je vergeet ook in je 1e nr. een mogelijk artikel v. Roelants! Die ‘adviseerende stem’ vind ik zelf idioot, maar dat was van jullie zoo de term. Jouw stem is, in deze redactie, vanzelfsprekend ‘adviseerend’. Maar naar buiten is het in ieder opzicht beter dat je ‘streng’ in je eigen vakje blijft. Al die medewerkende scribenten zijn een beetje of een beetje veel muggezifterig. Wel je naam, vind ik.

Dank voor gedane moeite inzake Coster-Savinkov. Toch moet zoo'n artikel bestaan, gegeven het citaat uit het prospectus van De Baanbreker. Enfin, ik zal het citaat zelf dan maar gebruiken. Misschien is het uit een ‘algemeen’ artikel.

Over art. 14 ben ik best tevreden. Alles moet ook door jouw handen gaan, terwille van het overzicht; - en God betere 't, waar zou het heen moeten als we nog gingen beschikken ‘over je personeel’?!

Wat de titel betreft: ik voel voor zooiets als: Nieuwe Letteren. Anders maar: Nieuwe Revue (ofschoon banaal en natuurlijk al 100× in Holland gebruikt). Forum is ook niet kwaad, misschien; wat bedoel je er precies mee? - maar het rijmt op Criterium,^1. wat ik in dit geval beroerd vind. Nwe Rotterdamsche Revue: zéér beslist tegen! - Nwe Nederlandsche is ook erg pover. Kunst en Letteren klinkt ontzettend ouweheerig, behalve banaal. Panopticum is absoluut onmogelijk;

1. Van Vriesland en J.W. Schotman hadden met uitgever SijthofF overeenstemming bereikt een nieuw tijdschrift onder deze naam te redigeren. In een later stadium zou Sijthoff zich terugtrekken.

[p. 174]

men zou denken dat wij zelf de wassen beelden zijn, die erin worden opgesteld! - Zoek nog wat, en ook Menno. Ik kan niets meer vinden. Het Laatste Woord was mijn laatste woord op dit gebied. Ik vind het nog steeds ‘perfect’, om zijn dubbele beteekenis en rationeel geluid.

Nu, klim in het touw en schrijf ze aan! Een poot van je

E.

Maandag

O ja, - ik heb nog wat bedacht, aangezien deze brief toch vandaag eerst weg kon. Ik wou mijn Uren met Coster ook hoogstens in 5 keren geplaatst hebben, n.l. I: Marginalia en Dostojevsky; II. Verzameld Proza I; III. Verzameld Proza II; IV. De Bloemlezingen en Schetsboek (deze stukken zijn nu ook klaar!) en V. - de rest: Waarheen gaan wij? Conclusie, enz. Ook zóó wordt het al zeurig genoeg. Het moet dan in 1932 uitkomen: najaar. Als ik 4 maanden wacht, tot Menno is uitgevuurd, komt mijn boek in onze revue van Mei t/met September; of - als Menno maar 3 keer duurt, van April t/m Augustus. En ieder van mijn stukken is ±4 blzn. groot, dus in kleine letter gemakkelijk een 20 à 25 blzn. van het tijdschrift. De plaats kan me niet schelen: heelemaal achterin is best.

Scholte liefst niet in nummer 1 en überhaupt niet officieel vragen; we moeten de vrijheid hebben zijn stukken te weigeren. Stukken als hij voor De Groene schrijft zijn heel aardig, maar voor ons te journalistiek, kàn hij het niet anders, dan moeten we hem er niet bij nemen. Dan Bep de Roos voor toneel, of ik ga zelf eens in de maand naar Holland daarvoor, wat ik after all best doen wil. - En ja, in nummer 1 een goed stuk over De Klop op de Deur, onder het hoofd (voor de rubriek): ‘Publieke Belangstelling’, of zoo. Dit zou al uitstekend ons karakter aangeven.^* Vraag het stuk aan... ja, aan wiè?

Tot nader.

E

P.P.S. - Krijgen we allen een copy van het contract? Ik graag. - Begin of half september kom ik in Rotterdam; zal ik dan zien gedaan te krijgen dat Roelants met mij meekomt?

* Ik bedoel: onze houding tegenover De Klop.