Brieven. Deel 2. 1 januari 1930-31 maart 1931

660. Aan F. Hellens: Brussel, 29 november 1930

Brussel, zaterdag.

Beste Hellens,

Ik heb Le Fauteuil Rouge gelezen, dat ik je met dezelfde post doe toekomen. Ik hou niet erg van zo iets; maar er staan goede dingen in, en over het geheel hoort het tot dat deel van je werk waar ik de voorkeur aan geef, het ‘menselijke’ of ‘autobiografische’ deel, als je wilt... Ik geloof dat je heel goed dit werkje kunt aanhouden, maar dan moet je het tegendeel doen van wat je van plan bent. Maak er geen roman van, maar een novelle van 45 bladzijden, of 70. Je moet het volgens mij compacter, eenvoudiger, en vooral minder literair maken. Dichter bij de stijl van la Femme Partagée en van je laatste geschriften. - Je moet het nog eens lezen, langzaam, en overal de zinnen die onecht klinken schrappen (of vervangen). (Ik heb er enkele voor je aangetekend.) - Er zijn geen hiaten, zoals je scheen te denken; integendeel, het is te lang. Als ik jou was, zou ik alle brieven van de vrouw laten vervallen - dus de hele reeks -, ze heeft maar één enkele brief geschreven die wel aardig is: de tweede. Voor de rest zou dit schepsel erop vooruitgaan als je haar op de achtergrond liet, ze moet alleen maar weerspiegeld worden in de brieven van de man. Ze heeft geen eigen persoonlijkheid. Er is maar één drama, dat van François. - Als je hiervan een roman zou willen maken, zou je alles over moeten doen; dan kun je beter aan iets nieuws beginnen.

[p. 505]

Maar dat hoeft niet; door 22 bladzijden (de brieven van de vrouw) te schrappen en de rest ‘compacter’ te maken (een verlies van misschien 3 bladzijden), krijg je een heel goede novelle, dacht ik; die je zou kunnen publiceren met En écoutant le bruit de mes talons en met Le Rendez-Vous dans une Eglise in één mooi deel, onder een nieuwe titel. (Hoewel ik persoonlijk het liefst zou zien dat het onder de titel En écoutant enz. gebeurt, dat je als eerste kunt zetten, vooral als het chronologisch de juiste volgorde is.)

Ik zou dat verhaal wel graag nog eens lezen (En écoutant...), kun je me het niet toezenden? Ook daar zitten misschien passages in die je moet comprimeren of wijzigen. Niettemin geloof ik dat in dit verhaal de sfeer heel geslaagd is: het is als een grauwe dag met een motregen die maar niet ophoudt - het is precies wat je gewild hebt, nietwaar? - Maar pas op voor ‘beelden’, voor ‘literatuur’; verwijder de poëzie uit het proza! in proza moet de poëzie uit de sfeer voortkomen, nooit uit de woorden. Neem me niet kwalijk dat ik zo pedant doe; maar in je vroegere werk hindert misschien dat misbruik van beelden en vergelijkingen me het meest.

Tot ziens, misschien wel gauw. Doe mijn groeten aan Maroussia, en het beste met je. Werk Le Fauteuil Rouge om in Gistoux; het is een uitstekend karwei voor de vakantie. Je hebt er 2 exx. van het boek voor nodig, lijm, een schaar, verder je pen en inkt. Als de sfeer in het hotel je hindert, vraag dan aan mijn moeder of je in mijn kamer kunt werken; zij zal er absoluut niets op tegen hebben; integendeel, je zult met alle gewenste sympathie worden ontvangen. Zeg dat ik het je heb aangeraden. Er is een tafel en een pot inkt op mijn kamer, de rest zul jij mee moeten brengen!

Dat is het dan, tot gauw.

Je EdP