Blocnote klein formaat

[61]

Wat de schoolmeesters op het gebied van de ‘zuivere roman’ voorstaan, waar zij eigenlik altijd aan denken, ook als zij het niet weten, zijn de voorbeelden van Madame Bovary en Anna Karenina. Natuurlik hebben zij ook een roman als Le Rouge et le Noir aanvaard, maar dit voorbeeld beantwoordt niet aan hun eigenlike verlangens, een roman in een stijl van mémoires is tòch niet voor hen gemaakt. De roman-formule in Le Rouge et le Noir komt van Walter Scott; de stijl van mémoires uit de

[p. 131]

18e-eeuw; de psychologie van Les Liaisons Dangereuses.

Het is nuttig na te gaan uit welke ingrediënten een volkomen nieuw boek bestaat, zoals het nuttig is door data vast te stellen hoe rommelig onze kijk op een bepaald tijdperk zijn kan. Zowel Julien Sorel als Rastignac hebben Napoleon voor zich uit zien zweven, - zoals later Raskolnikov. Maar Julien Sorel ontstond 5 jaar vóór Rastignac, en op het ogenblik dat Le Rouge et le Noir verscheen (1830), onderging Balzac niet minder dan Stendhal de uiterlike invloed van Scott. Eugène Sue kon door Poe worden beïnvloed (Les Mystères de Paris is van 1847), zoals Dostojevsky het later door Sue werd. Les Misérables (1862) is een laat gekomen roman, wanneer men Hugo in het verband van zijn tijd ziet; Balzac was toen al 10 jaar dood. Maar het verscheen 4 jaar vóór Schuld en Boete, de eerste van Dostojevsky's grote romans.