Blocnote klein formaat

[55]

Dec. '34. - In De Nieuwe Kern, ‘socialisties maandblad voor politiek, kultuur en wetenschap’, waarvan ik twee proefnummers ontvang, staat een rubriek Cultuurspiegel, waarvan de verzorger boze woorden spreekt over Theun de Vries, Helman, Jef Last ‘en hun soortgenoten’, welk laatste toevoegsel in dit verband vaag is. Men zou geneigd zijn hem gelijk te geven, als men niet vreesde voor zijn positieve waarden, als men daarvoor - ik bedoel voor het minderwaardige daarvan - niet een al te zekere garantie vond in zijn stijl, in het soort kultuur dat zich door zijn toon en redeneertrant verraadt. Hij drukt zich natuurlik vol verachting uit over ‘kleinburgers’, zo-

[p. 125]

als iedere halfbakken fascist, nazi, kommunist, socialist, royalist dat tegenwoordig doet als hij bedoelt wat hij meestal zelf is, maar wat hij in andersgeoriënteerden heftig wenst uit te roeien. Het geval Helman-De Vries is beschamend, niet voor die twee jongens, die het misschien niet eens zo kwaad bedoelen en die alleen maar een flink pak rammel noodig hebben, opdat ze goed begrijpen dat bepaalde onderwerpen niet op een vlegelachtige wijze behandeld kunnen worden, enz. - zo luidt deze taal, die met de Kultur van de S.A.-held schijnt te zijn besmet, d.w.z. met die van de rabiat gewordene Kleinbürger bij uitstek. De redaktie van De Nieuwe Kern zij niet verwonderd wanneer, beoordeeld vanuit een zeker kultuurpeil, haar kultuurspiegelaar weinig overtuigend blijkt. Men zal mij niet van sympatie voor Theun de Vries verdenken, maar èn hij èn Helman vertonen soms meer kultuur in één zin die zij schrijven dan deze kultuurspiege-

[p. 126]

laar ‘en zijn soortgenoten’ zullen vermogen te vatten, wanneer zij lijken op het proza hier geciteerd. Zij schijnen van de overtuiging uit te gaan dat wanneer een paar bulkende idioten iemand ‘een flink pak rammel’ toedienen, de kultuur meteen aan hun kant staat. De poenigheid en de idiotie van deze overtuiging kunnen echter alleen overtroffen worden door het in toepassing brengen ervan; een poenigheid en idiotie die door geen ortodoxe schoolmeesterij en wegwijsheid gered worden, helaas, omdat Marx - zelfs ortodox gezien - toch werkelik iets anders is dan een kultuurdrager die schrijft en denkt als een stalknecht. Het moest weerzinwekkend zijn voor ieder behoorlik kommunist om in zijn voorlichters ‘geesten’ aan te horen voor wie Mein Kampf van Hitler het kultuurwonder van de eeuw zou zijn, gesteld dat het geschreven was door een partijgenoot. Een mij bekend kommunist, op het politiebureau gevraagd met wie hij placht

[p. 127]

om te gaan, antwoordde zonder aarzelen: - Met mensen van een geestelike aristokratie. - De kommissaris was er verbaasd over, en ten onrechte. Lieden als deze kultuurspiegelaar zouden zijn verbazing weer rechtvaardigen.