Het zelfgewilde einde van oude mensen

[p. 86]

Angst is niet voor simpelen van geest
Peter Koolaard

Professor Enschedé weet dat zijn eigen dood niet bestaat en hij verheugt zich in het feit dat hij - eerder nog dan Huib Drion pleitte voof een zelfgekozen dood - zich heeft ingezet voor een vereniging voor co-suicide. Angst voor de dood en hiernamaals wordt door hem gereserveerd voor eenvoudigen van geest.

Nu is het zo dat de meest invloedrijke wijsgeer van deze eeuw, Martin Heidegger, gesproken heeft over de angst als grondstemming van het menszijn; Heidegger noemt de angst voor de dood de grondbevindelijkheid van het Dasein.

Guillaume van der Graft zegt in een vraaggesprek met Vrij Nederland: ‘Ik ben bang voor de dood. Hij is de vijand (...). Ik wil dat de dood er niet is.’ Ik vind dat een waarachtige joods-christelijke uitspraak. Van der Graft zegt verder: ‘Dat gekwek (over abortus, PK) stoort me intens. Gekwek alsof het over iets abstracts gaat. Ik weiger hierover meer te zeggen. Dat geldt ook voor euthanasie. We hebben geen levens te beëindigen. De doodstraf is afgeschaft.’

De dichter kent anders dan de wetenschapper weet. Het is dus wel wat arrogant om de angst voor de dood

[p. 87]

voor te bestemmen voor simpelen van geest, want dat bedoelt Enschedé waarschijnlijk. Eenvoudigen zijn in de Bijbel degenen die zonder bijbedoelingen, zonder raffinement, handelen in tegenstelling tot dubbelhartigen.

Ik vond de ontboezemingen van Enschedé onthullend, een typisch voorbeeld van het camouflagekleed, waarmee de moderne mens zich omhult. Wanneer de dood werkelijk aan de man komt, wordt de camouflage doorbroken. De oplossing die men dan zoekt ligt voor de hand: men grijpt naar het spuitje. ‘Ik meen, dat het evangelie ons een betere weg wijst: een christelijke.’

En dan is er nog dit: wij hebben de ‘zegeningen’ van de moderne wetenschap en techniek als een draak aan onze borst gekoesterd. Enschedé signaleert dit ook. Wanneer wij die in de medische wereld aanwenden, moeten wij ze ook blijven aanwenden tot verlenging van het leven, anders is willekeur onontkoombaar. Er is nog een weg, wij kunnen ons bekeren van wetenschap en techniek, die de mens en de schepping tot object hebben gereduceerd. Het is de vraag of deze weg begaanbaar zal blijken.

Scherpenisse