Wat een meisje vermag

[p. 116]

XV.
Vader van Schoer en zyn zoon Willem.

Het was een heerlyke zomermorgend.

Vader van Schoer zat in zyn kabinet. De heldere julizon rees majestatisch boven de hooge en breede magazynen, die zich achter zyne prachtige wooning verhieven. De vogelen zongen lieflyk en zoet in het verkwikkende loover van den bekoorlyken lusthof. De moeder-vogels leerden hunne jongen vliegen en spelen. De grond wemelde van de beweging der kleinere wereld, die, voor de meeste menschen-oogen, ongemerkt in de grootere wereld leeft.

Alles was om den diepnadenkenden koopman verheven schoon!

Maer hy ontwaerde niets van al die verrukkelyke pracht der natuer. De man bleef, door gansch stoffelyke overwegingen, van alle zedelyk genot afgetrokken. Hy had zich door zynen boekhouder de balans der rekeningen laten voorleggen; hy doorbladerde al de registers, maekte en hermaekte de uitkomsten en naer mate hy dit werk voort-

[p. 117]

zette, scheen er eene hel van wroeging in zyne ziel te ontbranden.

Na elk nieuw bewys dat er geene zuivere uitkomst aen zyne zaken meer te krygen was, groeide zyn angst aen; zyne ontroering werd heviger en het lyden teekende zich klaerder op zyne wezenstrekken af.

Hy stond van zynen stoel op, wandelde hevig de kamer op en neêr.... rekende nogmaels.... sloeg pynlyk de handen aen het hoofd.... en sprak, in zyne razerny, vervloekingen tegen zich zelven uit!.....

‘Helaes! donderde zyne stem, hoe zal men my bespotten!’ Hoe zullen de ‘valsche’ vrienden, die my laffelyk vleiden, my nu vluchten en verachten!..... Hoe zal men in stad met voldoening van huis tot huis vertellen dat Van Schoer gesprongen is!.... O! hoe help ik my uit dezen neteligen toestand!....

En hy liet zich als uitzinnig van spyt en wroeging op eenen leunstoel nedervallen.

En myn zoon! - zoo ging hy na eene poos voort - myn zoon zelf verlaet my!.... Hy wil geen huwelyk met Mejuffer de Wallin aengaen!... Heden nog bereikt hy de meerderjarigheid!... Ha, hy heeft op dezen dag gewacht om zich van my te verwyderen!....

En eene vervloeking tegen den zoon bleef hem op de lippen toen er zachtjens aen de deur geklopt werd.

Het was Willem, die met de grootste belangstelling zyns vaders wegen had gadegeslagen, en nu in den nood zynen vader vinden kwam om hem te bewyzen dat hy den naem van ‘ontaerden’ zoon, dien Van Schoer tegen hem op den avond van het feest had uitgesproken, niet verdiende.

- Wat verlangt gy, vroeg hem Van Schoer, terwyl hy zynen zoon grimmig aengrynsde.

[p. 118]

- De gunst om u een voorstel te mogen doen, vader, antwoordde Willem op zachten en zeer beleefden toon.

- Een voorstel! een voorstel! gromde Van Schoer. - En zich op eens bedenkende: - Zult gy met Mejuffer de Wallin trouwen? vroeg hy.

- Nooit, vader! antwoordde de zoon met nadrukkelyke stem; ik heb u reeds vroeger deswege myne meening regtzinnig gezegd. Eene vrouw is voor my geene koopwaer! de gansche wereld moge uit speculatie-geest trouwen! voor my blyft het huwelyk immer een heilige band! een bovenaerdsch gevoel dat twee zielen aen elkander snoert! dat twee levens in een smelt en tot doel heeft de opregt lievende zielen gelukkig te maken!....

De vader schokschouderde en glimlachte als wilde hy zyn medelyden met den zoon laten blyken; vervolgens sprak hy op spottenden toon:

- Zoo, zoo, gy zult dan immer een droomer, een hersenschimmig mensch blyven! En die liefde, dit hemelsch gevoelen dat twee zielen aen elkander snoert en zalig maekt, hebt gy welligt in die straetloopster gevonden, welke gy op het feest onder uwe bescherming naemt?

- Ja, vader, bekende Willem, terwyl hy met zekere fierheid het hoofd verhief; met die vrouw trouwen zou myne vurigste wenschen bekroonen, maer zy verstoot myne liefde, zy wyst myne huwelyksvoorstellen van der hand....

Vader van Schoer scheen door die verklaring getroffen, en hopende by die omstandigheid zynen zoon nog tot mejuffer Eugénie over te halen, waegde hy het nogmaels te zeggen:

- Weldan, Willem, trouw met mejuffer de Wallin.

Maer Willem had liever dit punt niet weêr aen te roe-

[p. 119]

ren; hy begeerde tot de zaek, die hem by zynen vader geleidde, over te gaen, en verklaerde aldus:

- Vader, als ik tot u kwam was het niet om over huwelyksplannen te spreken, maer wel om u een voorstel betrekkelyk uwe handelszaken te doen. Ik verlang uwen handel, zoo als hy op den huidigen dag staet, met actif en passif over te nemen. Heden word ik meerderjarig; de voogdyraed moet zich vereenigen en wy zullen maer dadelyk alles by contrakt in regel brengen; gy zult het toezicht van het huis behouden en my in alles met uwe rype ondervinding behulpzaem wezen.

De geruïneerde koopman stond verslagen, en aenzag zynen zoon met verwondering.

- Maer, Willem, sprak hy eindelyk, weet gy wel in welken toestand myne zaken staen?

- Ik geloof ja, vader, hernam Willem.

- Weet gy wel, myn zoon, vervolgde de vader, dat ik hier op myne boeken een te kort van ruim honderd duizend franken aenstip?... en zoudet gy?...

- Ik zal alles uitbetalen, antwoordde Willem, om u van de schande te redden, te moeten bankroet gaen, en het huis van Schoer, dat sedert twee eeuwen onafgebroken volle vertrouwen in den handel verdiende, regt te houden.

- O myn zoon, gilde nu de vader, hoe zeer had ik my ten uwen opzichte bedrogen! Ik meende dat gy.... En Willem onderbrak:

- De handelszaken en de verkeering met vrienden, die er in den echten zin des woords ‘geene’ waren, hebben u al te druk bezig gehouden, vader, om my te leeren kennen; gy hebt nimmer acht op my kunnen geven; maer ik hoop, voortaen zullen wy betere vrienden wezen, voortaen zullen wy te samen over de belangen van het huis van Schoer beraedslagen.

[p. 120]

De vader bezag den zoon met diepe ontroering en vroeg:

- En weet gy dan ook, Willem, dat myne vrienden my nu verlaten, dat allen stellig weigeren my te helpen?

- Daerin ligt niets buitengewoons, vader, antwoordde Willem, al de vrienden die u omringden om u te vleijen en te streelen, deden zulks om voordeel te trekken uit de wanorde welke zy zelven in uwe zaken wisten te brengen.

Vader van Schoer, die nu voor de eerste mael binnen zyn leven opregt scheen te bevroeden dat hy eenen zoon had, een kind dat hem zoo teêr beminde, was als uitgelaten van vreugde; hy drukte Willem met verrukking aen zyne borst, en beiden waren voor de eerste mael door elkander gelukkig!...

Nog den zelfden dag werden de noodige maetregelen genomen om alle vervolg tegen het huis van Schoer te staken; de schuldvorderingen werden uitbetaeld, de handel op eenen kleineren, maer vasteren voet ingerigt... En vader van Schoer berekende, met gegronde gissingen, dat, zonder onvoorzienen tegenspoed, het gansche verlies op eenige jaren tyds kon weêr ingewonnen worden.