'Ode Lugdunensis II'

Ode Lvgdvnensis II.

HAutene, nî te plus oculis ament,
Nî te in sinu, ipsis inque oculis ferant,

Musaeque, Gratiaeque, & ipsum

Quantum adeò Venerum, atque Amorum est:

O inuenustas tunc Veneres nimis,
Musaque tristes, atque inamabiles:

O nomine indignos Amores:

O Charites sine gratia omni.

Sed Gratiarum grata cohors nimis,
Musaeque semper Musicè habent suos:

Natiua nec sic prorsum Amores

Liquit amabilitas, nec ipsa

Expers venustate est adeo Venus,
Vt non suis te plus oculis ament,

Non in sinu sibi dicatum,

Inque ferant oculis alumnum.

Quid ergo mirum, tot si ope numinum,
Et tot Dearum praesidijs ferox

Maranicae expeditionis

Ludibrium, obsidiumque nuper

Spreuisti inultus? aegide quem sua,
Placere se vult dum Veneri suae,

Texisse, seruatum esse & ipsum

Credibile est voluisse Martem.

Qui te per hostes mille grauissimos
Domique, & intrà moenia maximè,

Dextra sinistra rem exhibentes,

Intrepido dedit ire gressu.

Thorace septum plusquàm adamantino,
Constantia dico, atque fide, & graui,

Quam semper ante oclos habebas,

In patriam pietate Ciuis.

Camoenae amoenae, vestra ope nunc opus
Vestro Poëtae: nec pote sum Deae

Tacere, qua me Hautenus in re

Iuuerit, officijsque quantis

Obnoxium me reddiderit sibi:
Nec me modò, sed Rem qouque Publicam

Omnem, mihi quae luce semper

Carior, hisque oculis futura est.

Vobis sed istud dicam equidem palam,
Vos porrò multis dicite millibus:

Anusque curate hac loquatur

Pagina ne fugiens citò aetas

Obliuiosis inuida seculis,
Nocte illius caeca hoc studium tegat:

Neu nomine in deserto Arachne

Texat opus, tenuemque telam.

Nam quos labores pertulimus simul,
Ab hoste pressi dum fuimus fame,

Ferroque, testis ipse testis

Esse potes, neque enim poëtam,

Hautene, decretum hic agere est mihi.
Procul Poëtae sint, procul hinc volo

Commenta vatum. vera quippe

Historica fide agenda res est.

Ergò labores quos tulimus simul,
Hostilis vrbem dum tenuit metus

Vallo, fame, obsessamque ferro,

Nil opus est memorem monere.

Notum tibi nam, quo studio fori
Hinc Alpha, & illinc Beta sategerint

Mutabile ad defectionem

Farris inops stimulare vulgus.

Dum quod vel anno sat foret hordeum
Zythepsa perdit: quaeque fami byne

Esset leuandae, excocta flammis

Esui inepta, nec apta potû,

Mutata aceto, redditur, & nouo
Sapore abusam ceruisiam dolet.

Omitto Dardanariorum

Perfidiam, nec opus referre hîc:

Vendentium clam, quae dare publicos
Frumenta in vsus debuerant palam:

Condenda auarè, promere illa

Nî subigat pretiosus emptor.

Quae de beatis dicta velim modo,
Iisque, queis res illa erat in manu:

Qui dico puluinis sedere

In prasinis, solio & Curuli

Sueti. ad Sodales namque quod attinet
Collegiorum, & Ciuica nomina

Tum qui Sagittari vocantur:

Quid melius pote, fortiusúe

Fuisse? qui Rem tam bene Publicam,
Contra omnium spem, votaque Circij,

Et Clusij, vt scis, in foro qui

Vsque suo Borean agebant:

Defendere ausi non sine maximis
Molestijs, freti auxilio Dei

Solius: expensamque vitam

Haud sibi, sed patriae referre.

Testis Iacobus Duziades mihi
Hautene, tuque, & si quis amicior

Sibi ipse, mutasse Aurasino

Imperio iuga gaudet Albae:

Nondum expiatis oblita caedibus,
Verum expiandis, si faueat Deus,

Breui, ipse vti spero rogoque,

Iure meo, meritoque Iberum.

Atqui doloris hoc cumulum insuper
Mali addidit mî, quod Populo magis

Curae esse rem suam viderem,

Quam Dominis, procerum coetû.

Namsumma rerum credita quêis erat,
Censere mecum si capite posse,

Hoc me puto praestare posse,

Vix numero totidem repertos,

Quot culta Nili diuitis ostia,
Vrbi vsui ex his qui fuerint bono:

Nullumque vulnus Lugoduno,

Heu, grauius reor accidisse,

Istos probos quàm Lanitij ordines,
Quaterque Denos quos perhibent Viros:

Ex oppidi prisco instituto

Quos penes in Popoulum potestas.

Vrbisné Laedae Ciuem? (aliquemné ita
Ciuem esse fungum, qui Batauus fiet?

Quid dico Ciuem? imò Tribunum

Ciuibus impositum regendis,

Optare Iberum seruitum sibi:
Et supplicem velle his fieri, quibus

(Pròh tempora, inuersique mores)

Debuerat timor ipsus esse?

Quenquamné sic factum immemorem sui,
Iurandumvti ius aestimet irritum,

Ius Publicum causa asserendi

Quod dederat prius Aurasino?

Fame paratos cum uideat mori
Ciues, & vrbem Marte tuerier:

Parte altera aduentare classem

Subsidio Boïsotianam,

Praesto futuram, si faciles Deus
Ministret aestus, Caecia, & Africo

Iuuante decursus aquarum.

Adde etiam incolumi Aurasino.

Hoc viderat mens prouida vindicis,
Bronchorstij acris, quippe suo malo

Longoque docti vsu, malignas

Horum hominum dominationes,

Nullaque minitum imperium fide.
Eoque, qui illi feruor erat viro,

Omnem potestatem abrogare his,

Re super hac etiam ad Camillum

Datis tabellis certus erat semel.
Quod perpetratum reddere dum parat,

In ordinem ipsummet redactum

Vidimus, & fuit aegrè amicis.

Hoc ipse questus hei quoties mihi est,
Quàm saepe questus ipsum etiam tibi

Hautene, partiri vsque tecum

Consilia, ah, solitusque curas.

Virtute foelix ille quidem sua,
Fidensque, & idem Publicae amans Rei,

Quantum potest amare quisquam

Hanc alius: stomachoque muri

Ahenei instar cedere nescio,
Id quod de Achille tradit Horatius:

Foelixque Bollanus cerebri:

Famae auidus, pretioque durus

Flecti: nisi quod de puero Alphitêi,
Fas vera fari, consuli honestius

Potis fuisset, hoc nec ipse

Inficias, puto, amicus ibis.

Sed functus aeuo cessit, & hanc meo
Douzae propinquo lampada tradidit:

Heu, morte venalem arte visus

Herculea petijsse laurum.

Nobis relinquens obsidium, & famem,
Et monstra, facto quae velut agmine

Mox lucis erupere in auras,

Herculeo superanda nisu.

Quid multa? iniquae plenum opus aleae
Adire visi nec cinere abditos,

Vt ante, sed clarè emicantes

Ire Tribunitios per ignes:

Fluctu opprimendos non nisi maximo,
Qualis sequutus mox Boïsoticus.

Vt quos, Patrum accito frequenti

Concilio, bonus ille Circî

Collega, dictus Dimidum tui
O Laeda, Iano progenitus patre,

Et ipse Ianus non biuertex

Ille quidem, geminaque fronte,

Sed par, modo huic non & geminus Deo,
Ad duplicis linguae arma quod attinet:

Septentrionali tepentes

Vsque recalfaciebat aura.

Quid, non suis mox viribus obrutus
Resedit ardor, autaque Circij

Pridem fames clamore, coepta

Lenior & leuior videri?

Quàm longius se vele negauerant
Perferre sponsi Penelopes modò,

Praetorio ipsi derepente

Obsidium facere, & Tribunos,

Meumque Douzam, teque Notarium,
Rubiginoso non sine acynace,

Strictisque circumsistere ausi

Dentibus, & Tragico Senatum

Terrere vultu: quin etiam insuper
His comminari, nî sibi gratia

De sportula, atque commeatu

Paniceo fieret, fugandae

Qui sat fami esset, sese igitur palam
Valentiori postridie manu,

Et conglobatos adfuturos

Cum socijs pariter trecentis.

Magna illa totum quasserat oppidum
Metu, suarum partium, & hostium

Confisa defensore Iano

Colluuies tunicata ulgi.

Curae Deo sed nostra salus fuit,
Qui postero, quàm contigit hoc, die

A Principe optatam salutem

Misit, & auxilij benignam

Spem luxit vrbi. quid tabulas loquar,
Reducta quêis mens ciuibus anxijs,

Reducta virtus, & remissae

Corporibus rediere vires?

Saluere gratis vos iubeo modis
Gratas tabellas, vosque quibus deus

Tam nuncij optati tabellas

Ferre dedit, medios per hostes.

In ore ego vos saepe feram meo:
Canamque de tot, qui reduces fore

Iurauerant, solos redisse:

Ferre famen potius paratos,

Praestare quàm non pollicitis fidem,
Aut facta dictis addere, caeteri ut

Fecere, quos vnda aucta, & hostis

Heu patria prohibebat vrbe.

O me beatum, cum subit illius
Imago noctis, qua mihi, & optimo,

Bronchorstij in locum, Iacobo

Douziadi moderamen vrbis,

Et summa rerum tradita Principis
Iussu, & piorum non sine gaudio,

Ne quid mali intestino ad hoste

Publica Res caperet, timentûm.

Illas dedistis vos mihi de manu in
Manu tabellas, nunc etiam mihi

Dulces tabellas, quae supremam

Rebus opem dubijs tulere.

Ergo ore ego vos saepe feram meo,
Paresque vobis quas dedimus Ducem ad

Classis Loïsum ferre, cursu,

Obsequio, ac taciturnitate

Dicam columbas, addem etiam fide.
Verum & tibi laus debita non minor

Hautene, tàm saepe obuiam auso

Ire Tribunitijs procellis.

Tu, cum virili Marte nocentior
Chloê, Sacrorum credo cupidine,

Ad arma Conscriptos ad arma

Haud verita exstimulare Patres,

Rerum nouarum quos cupidissimos
Norat, nec ausos prodere se tamen,

Dum tot malos bonis frequentes

Curia habet sine lege mistos,

Nostras in arctum cogere copias
Nonariarum tenderet agmine,

Vulgique mendicabulorum

De triuio comitante foece:

Primus rescisti consilia hostium,
Tempus, diem, horam, tesseram, item locum,

Modumque coniurationis,

Et capita, auxiliariosque.

Sed Fuluia vsus indice, quae tibi,
Ceu Tullio olim, conscia partium,

Decreta, connuentusque notos

Foemineo patefecit astu.

Primus locando praesidio in Vijs,
Et insidendis pontibus, & foro,

Mique ac meo agnato cauendi

Auctor ab insidijs fuisti.

Nec te fefellit, quid pareret domi,
Forique in ipsis visceribus latens

Colubra. nota dicta habebas,

Nota etiam horum inimica coepta.

At nulla visa his res grauior tamen,
Quàm Publicae quod Scriba Rei fores:

Praesente nec quîcquam Togatus

Te sine consulere ordo posset.

Confisus hac tu Palladis aegide,
Calcasti anilem sub pedibus metum,

Ianique conatus, grauesque

Circî inimicitias, & iras.

O si canendis nunc locus his foret,
Vt mî ille suauis accideret labor:

Nec tempore vllo te Camoenae

Deficerent memorare nostrae.

Sed me Iacobus Douza meus vocat
Collega, primo ponere quem loco

Decebat. ô te ita ille seruet

Incolumem viridi senecta

Cognate Lugduno, & Batauis Deus,
Fido vt fidelem te memini mihi,

Firmumque, communique amicum

Et patriae, & Domino fuisse.

Praesentiae vis quid valeat tuae,
Sensere Patres, cum Mathenesij

Diploma, Baldaeique scriptum,

Concilij procerum acciendi

Occasionem praebuit, haud tibi
Dico, Viris ijs sed Decies Quater

Iacobe, nunquam aeque beatis,

Nunquam alias mage ouare visis,

Quàm tempore illo, cum numero quidem
Longè priores, verum animo impares,

Nos sorte sperarant frequenti

Vincere. sed minuit tumorem

Sententiae vox illa prior tuae,
Dissentientis conditionibus

Fallace promisso, nec vllo

Hesperio nisi praede fultis.

Nî forte dicat quis Mathenesum,
In abdicanda tam male compare

Pridem Tridentinis abusum

Consilijs. erit ille fidus,

Datam fefellit qui domine fidem?
Namque hic omitto de Domino queri.

Illud videmini monendi

Mî modò, cauto opus esse vobis,

Ne qui Tridentum tam didicit bene,
Constantienses nunc Canonas quoque

Sit doctus, & seruare pacta

Hereticis scelus esse ducat.

Ne multa, credi non bene perfugae,
Tot qui sacramenta irrita fecerit:

Nobisque censebas cauendum

Esse reconciliato ab hoste.

Haec summa, certum te potius mori,
Vitamque finire ingenua fame,

Quàm Patriae pactum Parenti

Nassouio violare foedus.

Quêis succinentes nos quoque legibus,
Prò tempore illo pauca, sed asperè

Satis rei pro indignate

Diximus. hinc reliqui sequuti.

Pijsque iniquo cernere erat gradu
Sedre mistos Papicolas, Petro,

Primarius quod Consul esset,

Vermerio praeunte verba.

Petro Hadriani prole, viro quidem
Forti, & fideli: sed domitos parum

Habente Collegas, eoque

Saepe gradum cohibere iusso.

Dicere nostro tu quoque carmine,
Cognominis mî Iane, sate inclita

De stirpe Duuenuordiorum:

Dux pariter bonus, atque miles.

Et vos eadem progeniti domo,
Fratres gemelli, non sine gloria

Ictisque destinare certos,

Remque malam dare glande docti.

Bruchouij nec vos tacitos sinam
Praetorio ambos munere nobiles,

Par ciuium, & fratrum fidele:

Teque grauem spolijs Iberum

Verlane, gesta re toties bene.
Clarumque equestri stirpe Raporstium:

Huicque additum in partem laborum

Excubijs vigilum locandis,

Signoque dando strennuum, & impigrum
Montfortium: & te compare cum tuo,

Andraea, dordracum merenti

Cui posuit spetiosa nomen.

At ô quibus vos laudibus efferam,
Sagoque, & armis praepositi Duces,

Francisce Murendala, teque

Theuderico genitore natum

Arnolde: & horum cedere nemini,
Bonoque semper visum animo Scotum:

Quarumque te Piscari, & ipsum

Theuderico genitum parente?

Quo primipilos carmine, quo Lyra
Dicam optiones, quiúe Vicarij

Fuere, Vexillarijúe,

Pro patria haud timidos obire?

Manipulares cumné Triarijs,
Decuriones an potius loquar?

An hos, & illos buccina vna

Nostra canet pariter Thalia?

Vtroque opinor. imò bonos simul
Omnes ad vnum funere seu manu

Facto solutus, & sub altis

Moenibus ante oculos parentum

Ab hoste stratos: siue etiam quibus
Perire sicca morte dedit Deus,

Famesúe, fulminisúe ritu

Pestilitas mala misit Orco.

In quêis honorem non minimum, vt puto,
Virtute vera commeritus, patre

Praetore arenosis Iacobo

Sub tumulis Iäcobus ortus,

Catuici ad actam littoris. ô caput
Solers, in hostem seu facere impetum

Repente, certos sine plumbo,

Seu dare ferro opus esset ictus.

Qui nunc sacer Dijs Manibus additus,
Tibi interempto pro patria, & quidem

Pugnando, Barthlomaee gaudet

Elisijs comes ire campis.

Lugete Ciues, lugeat vrbs Ducem:
Vicarium dux luge etiam tuum

Vischaere, non vnquam nec arctis

Temporibus tibi defuisse

Visum. laborum nam patiens erat,
Insomniaeque, & pulueris, & famis:

Saepe & minari auditus hosti:

Brachia se duo, sinulosque

Habere ciues, altero vti famem
Sistant comeso: qui super altero est,

Vt foeminis, natisque, & à se

Carnifices gladios repellant.

Dij multa at isti dent mala Circio,
Barbam leoni vellere mortuo,

Laruisque qui pugnare fortis,

Hunc etiam capere ausus hostem est:

Sed morte functum, cum neque iam loqui
Mutus, tenebris obsitus, & Styge,

Pro se ipse, nec famam tueri

Incolumem gladio valeret.

Illum & Thrasonem dicere non timens
Audace lingua, pectore non item:

Sibi amputaturum nec vltrà

Brachia, nec nociturum Iberis.

De Publica & Re vos meriti bene,
Vereque digni nomine Ciuium,

Nostra nec indigni arte, quorum

Hic etiam tituli legantur

Prae caeteris, Corneli Euerardice,
Cornelio & tu progenitus patre

Francisce, cuique à flore nomen

Ipsa suo posuit Dione.

Vos Treuiros sed dicere quid vetat?
Impune coecas ire per orbitas,

Perque hostium tot septa, Rotam

Vlterius penetrare nando

Ausos: peracto & munere Publicae
Legationis, mox posita mora

Diem representare pactum,

Et reditu exhilarare ciues.

Nec te bone, etsi Concilij Patres
Lanarij, assessum abnuerint tuum,

Messaga, permisso quod vtens

Iure Danistam ageres, silebo.

Obliti in altrô se reprehendere,
Qui quaestus ipsis maximus est palam

Domi, idque nulla Auctoritate,

Aut tabulis, tituloúe fultis.

Et vos vocati rebus in asperis
Praesto adfuistis qui toties mihi,

Par Concionantum integellum.

Mente quati solida nec vnquam

Visi Fideles: vosque Petri duo
Octouiratus lumina, & Omie,

Et Guassenari: tuque Bancki,

Saepe mihi memorande Bancki.

Et vos Iodoci progenies patris
Par Lucafratrum, tuque adeo eminus

Gualtere, perdûelles ferire

Docte tubo iaculante plumbum.

An verò, an Hugo te tacitum sinam,
Cui Alcuma stirps? huc ades o bone,

Mandes vt obsessori Ibero,

Has Veniae Mathenesiane

Dites tabellas, totque diplomata
Maranicae tam prodiga gratiae,

In thura vendentem, atque odores

Galbaneos genus omne vicum,

Rite instituto pharmacopolio,
Mittat. sed & vos huc quoque Publici

O Praemiatores adeste,

Nomine conueniente rebus:

Dici Volones seu potius iuuat,
Terror Iberum, ac Harlemij Lacus,

Insigne Rostratae vnde ferre

Hic etiam meriti coronae,

Mersis profundo nauibus hosticis,
Vectorijs vero, & Duce partium

Capto, & reseruato ad Triumphum,

Non sine ferriuomi aeris auctu

Reuecti, & amplis cum spolijs domum.
Et vos ô horum tergemini Duces,

Iane, ac Herisce, tuque dignus

Obsidia superesse Binci,

Et Bincianum protinus in locum,
Pusilla nomen brassica cûi dedit,

Suffecte Corneli, vsque Iberis

Exuuijs humeros onustus.

Sed nec mihi hîc Alberte tacebere,
Punire Cacos, alter vt Hercules,

Defendere & Mauros iuuencis,

Nec timidus prohibere fures.

O qualis, & quali, o, facies typo
Digna, & tabella, cum bouis vnius

Raptu videres, tresque abactos

Ob vitulos vitulantem Iberum?

At non inultum, quando Batauico
Mauros capillos puluere collinens,

Charonico missus cruentum

Ore solum rapidus momordit.

Dicam & cohortis Centuriam meae,
Quam paene cum iam cuncta forent metu

Repente consternata, primis

Scilicet obsidij diebus,

Albiniana ad Castra Brittanniae
Caesis alumnis: parte alia, & quidem

Vidente ciuitate tota,

Non bene deficiente ad hostem,

De Falcoburgi Praesidijs loquor.
Adde interempto militiae Duce

Fortissimo Andraea, & iacente

Corpore tunc etiam insepulto.

Famelicum osis obsidium pati,
Cunctisque pro se cuncta pauentibus:

Omnis mali dum causa, secum

Papicolae taciti renident:

Dapesque festas, ac epulas parant,
Quêis quisque amicos exciperent suos,

Fratre, aut patrem lic, virum ista, Maurum

Coprohorum haec, monachum illa amantem.

Cohortis inquam Centuriam meae:
Quam ego, videri ne capitis minor

Possit, Duce, vt dixi, perempto:

In varias vel abire partes:

Malis dolorem, laetitiam bonis,
Plenam vniuersis denique ciuibus

Stuporis admirationem

Incutiens, animosque firmans

Heu imbecillo pectore praeditis:
Tuo rogatu nomine Publico

Bruchoue, suscepi regendam,

Non pretio, sed amore recti.

Nec poenitet dum facti, ita singuli
Fortem dedistis hic operam mihi,

Ducisque Commanipulones

Morigeri imperio fuistis.

Referre longum nomina: vos tamen
Quis nescit isse hosti assidue obuiam:

Bis valla, & expugnasse crates

Oppositas: totiesque terga

Vidisse Iberum? non te Hilari tamen,
Hosti vsque forti pectore cognitum:

Vestrasúe velitationes

Continuas reticere possum

Hogarde, Velsi, Dicte, Bibacule,
Dauid, Robolli, teque Leuncule,

Catum hostica explorare castra,

Digne puer meliore fato.

Laurumque tu qui tam meritus bene,
O vsque mecum tempus in vltimum

Deducte bellator, memorque

Militiae verteris Georgi.

Saluete fortes, quos veneror, viri,
Commilitones, & socij optimi:

Inuicta propugnacla belli

Hesperij, genus ô Batauum,

Saluete Ciues, Martia robora,
Quos muneretur iure Quiritium

Digni Aurasinus: Marte priscis

Nec Lacedemonijs minores.

Non flore nardi, non balano, aut rosis,
Verum decoro puluere, & hostium,

Et proprio aspersi refuso

Pro patria toties cruore:

Castrensis olim, nunc quoque Ciuicae
Adepti honorem, vos socij mihi,

Ijdemque confortes fuistis

Obsidij, famis, & pericli,

Belli & laborum, quos tulimus simul.
Ergo & meis vos nunc quoque fas modis

Florere, victurique mecum

Participes fieri Triumphi.