Utrecht. De huizen binnen de singels. Overzicht

(1989)–Marceline Dolfin, E.M. Kylstra, Jean Penders– rechtenstatus



[pagina 148]
S Schalkwijkstraat De middeleeuwse Schalkwijkstraat was tot in de 19de eeuw aan de zuidzijde vrijwel niet bebouwd. Hier werd kort na 1520 een nieuw St Quintijnsgasthuis gebouwd. Het lag op de hoek van de Nieuwegracht. Dankzij de nalatenschap van Agnes van Leeuwenberch kon in 1567 een nieuw gasthuis aan het andere einde van het erf aan het Servaasbolwerk gebouwd worden. Aan de Nieuwegracht werden huizen gebouwd. In de 18de eeuw werd een groot deel van het erf aan het hoekhuis op de Nieuwegracht toegevoegd als tuin. Pas tegen het einde van de 19de eeuw werd deze tuin langs de straat volgebouwd. De noordzijde wordt voor een belangrijk deel ingenomen door de 16de-eeuwse kameren van Jan van Campen.
Schalkwijkstraat 67 Een 17de-eeuws éénlaags dwars huis gelegen aan een steegje. Het bestaat uit een begane grond en een zadeldak tussen twee topgevels. Boven de begane grond ligt een samengestelde balklaag met 17de-eeuwse sleutelstukken. Tegen de linker gevel staat een 19de-eeuwse aanbouw met een enkelvoudige balklaag.
Schalkwijkstraat 4 Een in 1867 door Van Vogelen ontworpen dwars koetshuis met één bouwlaag en een mansardedak.
Schalkwijkstraat 6-22 even, Nieuwe Kamp 17, ‘Kameren van Jan van Campen’ In 1574 vermaakte Jan van Campen zijn huis, met daarbij vier grote en negen kleine kameren, aan het Leeuwenbergh-gasthuis. In 1579 werd het grote woonhuis in drie kameren gesplitst. Bij de aanleg van de Nieuwe Kamp in 1645 werden twee kameren gesloopt en aan beide zijden van de nieuwe straat herbouwd. Vier kameren ten oosten van de Nieuwe Kamp werden in 1880 wegens bouwvalligheid gesloopt. Schalkwijkstraat 24 en Nieuwe Kamp 22, 24 en 26, kwamen hiervoor in de plaats en werden in 1967 gesloopt. De laatste aanslag op deze fundatie dateert uit 1971 toen Schalkwijkstraat 10 plotseling werd gesloopt.
Schoutenstraat De middeleeuwse Schoutenstraat vormt de verbinding tussen Ganzenmarkt en Neude. Tot 1580 grensden de huizen aan de oostzijde aan het kerkhof van het Minderbroederklooster. In dat jaar werd de Teelingstraat aangelegd. Zowel huizen van het dwarse als van het diepe type komen in deze straat voor.
Schoutenstraat 7 Een in hoofdzaak 18de-eeuws dwars huis met drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. In de 19de eeuw is op de begane grond een stoffenwinkel en kleermakerij gevestigd, waarvoor het nog bestaande winkelinterieur en de winkelpui werden aangebracht.
Schoutenstraat 13, ‘De Dubbele Arend’ Een in 1726 van een stenen gevel voorzien en verbouwd middeleeuws diep huis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Het vroeg 18de-eeuwse winkelinterieur van de bakkerij, mogelijk eveneens uit 1726, is in 1960 gerestaureerd. Boven de begane grond ligt een samengestelde en boven de eerste verdieping een enkelvoudige balklaag.

[pagina 149]
Schoutenstraat 21 Een in aanleg middeleeuws diep hoekhuis met oorspronkelijk twee bouwlagen en een houten voorgevel. In de 17de eeuw is het grondig verbouwd, van een stenen gevel voorzien en met een verdieping verhoogd. Boven zowel de begane grond als de verdiepingen ligt een enkelvoudige balklaag. In de linker zijgevel bevindt zich op de tweede verdieping een origineel 17de-eeuws kruiskozijn. In 1973-'74 is het huis gerestaureerd, waarbij ondermeer een winkelpui in 19de-eeuwse trant is aangebracht. Zoals nog aan de profilering van één van de balken te zien is, was de begane grond door middel van een binnenpui in twee delen gesplitst.
Schoutenstraat 2 Het linker deel van een middeleeuws dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Het vormde een eenheid met Schoutenstraat 4.
Schoutenstraat 4 Het rechter deel van een middeleeuws dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, twee kelders, een straatkelder en een zadeldak. Achter Schoutenstraat 2 en grenzend aan Ganzenmarkt 16 en 18 staat een onderkelderd middeleeuws achterhuis. De achtermuur hiervan bevat tufsteen in het metselwerk.
Schoutenstraat 12 Een in aanleg middeleeuws, doch in de 19de eeuw ingrij-
Servaasbolwerk Het Servaasbolwerk heeft niets met een bolwerk te maken zoals de naam doet vermoeden. De straat is gelegen tussen het bolwerk Lepelenburg en het bastion Zonnenburg. De naam is ontleend aan het in 1232 binnen de stadsmuren gebrachte Sint Servaasklooster, dat was gelegen tussen een niet meer bestaande steeg ten zuiden van de Magdalenastraat, de Nieuwegracht en de stadswal. In 1687 werd een deel van de percelen van het klooster verkocht. De kerk bleef tot in het begin van de 19de eeuw bestaan. Tot in het einde van die eeuw stond er nog een tapijtfabriek. Na de sloop hiervan kreeg het gebied volledig een parkaanleg.
Servaasbolwerk 10-14 Een in 1877 ter plaatse van het voormalige Margarethaklooster gebouwd complex van vijf woningen, bestaande uit twee losstaande vierkante huizen op de hoek en drie gekoppelde dwarse huizen daartussen. De huizen tellen een kelder, een lage begane grond, een belétage, een tweede verdieping en een mansardedak.
[pagina 150]
pend verbouwd diep huis, bestaande uit vier bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Aan de achterzijde staat een drielaags, gedeeltelijk onderkelderde aanbouw. Boven de derde verdieping ligt een enkelvoudige balklaag.
Schutterstraat Tot 1841 stond aan de oostzijde van deze straat de tot herberg omgebouwde voormalige schuttersdoelen waaraan de straatnaam ontleend is. Pas in het begin van de 19de eeuw werd het een doorgaande openbare straat. Aan beide zijden van de straat liggen twee reeksen éénlaags dwarse huizen.
Schutterstraat 5-13 en 4-14 Na de afbraak van de restanten van de schuttersdoelen aan de oostzijde werd in 1841 een zestal éénlaags huizen gebouwd. De vrijwel gelijke huizen aan de westzijde dateren later uit de 19de eeuw.
Servetstraat Al vanouds vormde de Servetstraat met de Maartens- of Borchbrug de westelijke toegang tot de bisschoppelijke burcht. Aan de zuidzijde lag het bisschoppelijk paleis, aan de noordzijde het keizerlijk paleis Lofen. Tegen de restanten van dit laatste paleis staat een aantal diepe huizen. Op de hoek van de Vismarkt lagen het Heilige Geesthuis en het bisschoppelijk gruithuis. In de middeleeuwen lagen in het zuidelijke deel van de Servetstraat ‘kraamsteden’, waar handel gedreven kon worden. Oorspronkelijk liep de straat uit op het westelijke deel van de romaanse Domkerk. Tegenwoordig is er een verbinding met het Domplein onder de Domtoren door, waarvan de bouw in 1321 werd begonnen.
Servetstraat 1 Een in de 19de eeuw vrijwel geheel vernieuwd dwars huis op middeleeuwse kelders, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak met flauwe helling. De kelder ligt onder de rechter twee traveeën en is gedekt met troggewelven op een gordelboog. Boven de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag. De kapconstructie heeft Philibertspanten.
Servetstraat 7 Een in 1735 van een nieuwe voorgevel voorzien diep huis met twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Aan de achterzijde staat een middeleeuws dwars huis, oorspronkelijk een deel van de ‘Spinde’, het voorraadshuis van het Bisschopshof. Het heeft twee bouwlagen boven een hoog gelegen kelder en een zadeldak tussen twee topgevels.
*Servetstraat 4 Een in 1908 gebouwd klein diep winkel-woonhuis ten behoeve van een tabak- en sigarenhandel. Het telt drie bouwlagen, een kelder en een zolderverdieping onder plat dak met voor- en achterschild. In de oorspronkelijke opzet had het huis aan de achterzijde een opkamer boven een kelderkeuken. Het huis bezit op de begane grond de glaspui van de opkamer met gekleurd glas-in-lood, waarin onder meer het Utrechtse stadswapen. Het huis is ontworpen door Z.P. Vos.
Servetstraat 6 Een laat 16de-eeuws diep huis met twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen met sleutelstukken. Aan de achterzijde grenst het perceel aan het voormalige paleis ‘Lofen’.
Slachtstraat Tot de aanleg van de Teelingstraat in 1580 en het Hoogt in 1644 vormden de Slachtstraat met Kintgenshaven een verbinding van de Lange Jansstraat met het plein Neude. Pas sinds 1580 kreeg hij een doorgaande verbinding met de Ganzenmarkt. Er staat nog slechts weinig oude bebouwing in deze straat. Voor de verbreding van de Lange Jansstraat is de hoekbebouwing afgebroken en vervangen door nieuwbouw.
Slachtstraat 1 Van oorsprong een in de 17de eeuw verbouwd laat 16de-eeuws diep huis met twee
[pagina 151]
bouwlagen, een kelder, een op- en een kelderkamer en een zadeldak. Boven de begane grond ligt een samengestelde balklaag met laat 16de-eeuwse sleutelstukken. Tussen 1970 en 1973 is het huis vrijwel herbouwd met behoud van slechts de begane grond. De nieuwe voorgevel kreeg een historiserende vorm.
Slachtstraat 2 Een 15de-eeuws diep hoekhuis, oorspronkelijk één geheel vormend met Kintgenshaven 4, 6, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder aan de voorzijde en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen, met op de begane grond enige sleutelstukken. Van begane grond tot de zolder loopt, de eerste treden uitgezonderd, een 17de-eeuwse spiltrap.
Smalle Begijnestraat Deze voormalige 1e Begijnesteeg ontleent zijn naam aan het reeds voor 1292 bestaande Begijnenklooster. Hij fungeerde slechts als brandgang tussen Voorstraat en Breedstraat.
Smalle Begijnestraat 1A Zie Voorstraat 46.
Springweg De Springweg is één van de oudste straten van Utrecht. Hij is ontstaan uit een landweg die dateert van voor de stedelijke structuur. Rond 1080 werd de Springweg, ‘Springwijk’ genoemd, door de aanleg van de immuniteit van Sint Marie verdeeld in twee straten: de Springweg en Achter Clarenburg. Het zuidelijke deel van de Springweg bij de Geertekerk, en soms ook het gebied er omheen, heeft ook de namen van ‘vicus Tastcunt’, Peperstraat en Jufferstraat gedragen. Het grootste deel van de veelal eenvoudige huizen aan de Springweg is van het diepe type.
Springweg 7 De linker helft van een in de 17de eeuw verbouwd groot dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een vernieuwd, afgeplat zadeldak. Het huis heeft een 19de-eeuws dwars achterhuis met twee bouwlagen en een zadeldak. Tegen de hoek rechts achter staat een uitgebouwde trap van begane grond direct tot zolder. De kelder heeft troggewelven op een gordelboog. Het metselwerk van de gepleisterde voorgevel heeft links zandstenen hoekblokken.
Springweg 9 Een 17de-eeuws diep huis met kelders, een kelderkeuken en opkamer, twee bouwlagen en een zadeldak. Uitgezonderd de enkelvoudige balklaag van de kelderkeuken liggen in het huis samengestelde balklagen met sleutelstukken. De kapconstructie bevat eiken krommers en grenen ‘A’-spanten. Aan de voorzijde ligt een kelder met een tongewelf evenwijdig aan de straat. Het huis bezit een doorgaande spiltrap met oortjes aan de treden en een ingesneden leuning.
Springweg 13 Een in de 19de-eeuw verhoogd 17de-eeuws dwars huis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder links en een zadeldak. Boven de begane grond ligt een 17de-eeuwse enkelvoudige balklaag. De enkelvoudige balklagen boven de verdiepingen zijn 19de-eeuws.
Springweg 15 Een laat 16de-eeuws diep huis met twee bouwlagen, mogelijk ontoegankelijke kelders en een afgeplat zadeldak. De kapconstructie bestaat nog gedeeltelijk uit oorspronkelijke eiken spanten.
Springweg 19 Een 17de-eeuws diep hoekhuis,
[pagina 152]
bestaande uit twee bouwlagen en een kelder. Het huis heeft aan de Walsteeg een achterhuis met twee bouwlagen en een kelder. Over beide delen loopt een doorgaand zadeldak. De balklaag boven de verdieping van het achterhuis heeft sleutelstukken. Van begane grond tot zolder loopt een 17de-eeuwse spiltrap. De puibalk in de voorgevel is 17de-eeuws.
Springweg 23 Een in aanleg ouder, doch in de 19de eeuw verbouwd diep huis op de hoek van de Nathanaëlspoort, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak. Aan de achterzijde van het erf, verbonden door tussenbebouwing staat een laat 19de-eeuws stalgebouw met één bouwlaag en een zadeldak.
Springweg 51, ‘De Spaensche Stoel’ Een in 1646 van een nieuwe pilastergevel voorzien middeleeuws diep hoekhuis bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven zowel de begane grond als de verdieping ligt een samengestelde balklaag. Bij de restauratie van 1985 is vrijwel de gehele rechter zijgevel vernieuwd.
Springweg 59 Een rond 1870 grondig verbouwd en met een verdieping verhoogd middeleeuws diep hoekhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een geknikt zadeldak. Boven de begane grond ligt een 18de-eeuwse enkelvoudige balklaag. In 1980 is het huis gerestaureerd.
Springweg 63 Een vroeg 19de-eeuws diep huis met twee bouwlagen en een mansardedak. Inwendig bezit het huis nog een groot deel van de oorspronkelijke 19de-eeuwse betimmeringen. Achter Springweg 63 staat een in het begin van de 19de eeuw aan de Zilverbergspoort gebouwde rokerij met twee bouwlagen en een zadeldak.
Springweg 65 Een in opzet 17de-eeuws diep huis met twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Achter het huis staat een 18de-eeuws diep éénlaags huis, oorspronkelijk zelfstandig liggend aan de Zilverbergspoort. Boven de begane grond ligt een enkelvoudige balklaag.
Springweg 69, 71, ‘Scherpenburch’ In aanleg een 14de-eeuws diep éénlaags huis. Dit huis was verdeeld in een voorkamer en een, door een kelder, hoger liggende verwarmde achterkamer. In de tweede helft van de 15de eeuw is het huis met een verdieping verhoogd. Aan de achterzijde ligt nog een deel van de 15de-eeuwse samengestelde balklaag. Rond 1600 kreeg het huis een nieuwe voorgevel, en werden de balklagen grotendeels vervangen door grenen samengestelde balklagen. Ook werd de kap vernieuwd. In de tweede helft van de 19de eeuw is het huis in een beneden- en bovenwoning gesplitst.
Springweg 73 Een in het tweede kwart van de 18de eeuw verbouwd diep huis met twee bouwlagen en een zadeldak. Boven de verdieping ligt waarschijnlijk nog een samengestelde balklaag.
Springweg 75 Een laat 18de-eeuws huis, bestaande uit twee bouwlagen en een mansardedak. Aan de achterzijde heeft het een tuitgevel. Boven de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag.
Springweg 77 Een 17de-eeuws diep huis met twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen enkelvoudige balklagen met eenvoudige consoles. De balklaag boven de verdieping heeft afwisselend zware en lichte balken. Van de verdieping naar de zolder voert een 17de-eeuwse spiltrap.
Springweg 93 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder aan de voorzijde en een zadeldak. In de 18de eeuw is het interieur aangepast.
[pagina 153]
Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen met 17de-eeuwse sleutelstukken. Van begane grond tot zolder loopt een 17de-eeuwse spiltrap.
Springweg 107 Een in de 19de eeuw verbouwd diep huis met twee bouwlagen, een kleine kelder met pekelbakken rechts achter en een zolderverdieping onder plat dak met voorschild. Achter het gesloopte huis Springweg 105 staat een vroeg 20ste-eeuws achterhuis, gedeeltelijk met twee bouwlagen en een zadeldak. Het heeft een uitgang naar de Andreasstraat.
Springweg 109-113, oneven Een rij van drie in 1866 gebouwde gekoppelde dwarse huizen met twee bouwlagen, een kelder en een over de drie huizen doorlopend mansardedak. Boven de begane grond en de verdieping liggen enkelvoudige balklagen. Nummer 113 is inwendig grondig verbouwd.
Springweg 115, Lange Smeestraat 34, 36 Drie huizen van een in 1902 door J.M. Kuiler ontworpen complex, bestaande uit drie bouwlagen, kelders en een plat dak met zijschilden. De overige huizen, Springweg 117-129, zijn in 1984 gesloopt.
Springweg 147, 149 Van oorsprong twee middeleeuwse kameren, gelegen op de hoek aan de Wolfaartsteeg. Het hoekpand, nr 149, is nu gericht met een 17de-eeuwse voorgevel op de Springweg en bestaat uit een begane grond, een kelder en een zadeldak. In 1985 is het grondig verbouwd en nr 147 volledig herbouwd.
Springweg 151 Een in de 19de eeuw ingrijpend verbouwd diep huis met twee bouwlagen, een kelder onder het midden van de diepte van het huis en een zadeldak. Aan de achterzijde ligt een uitbouw met twee bouwlagen en een plat dak.
Springweg 153 Een rond 1860 gebouwd diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder aan de achterzijde en een mansardedak. De indeling is voor een deel nog oorspronkelijk.
Springweg 155 Een 19de-eeuws diep huis met twee bouwlagen, een dichtgestorte kelder aan de voorzijde en een mansardedak. Boven de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag. Een achterhuis met twee lagen is door een volgebouwd plaatsje met het voorhuis verbonden.
*Springweg 159, Geertekerkhof 9 Een middeleeuws diep hoekhuis, sedert een 19de-eeuwse verbouwing tijdelijk twee woningen bevattend, met één bouwlaag, een opkamer boven een kelder aan de achterzijde en een zadeldak tegen een klokgevel voor en een trapgevel
[pagina 154]
achter. Boven het voorhuis ligt een samengestelde balklaag, boven het achterhuis een enkelvoudige. De laatste heeft 17de-eeuwse sleutelstukken. In het voorhuis staat een spiltrap met oorspronkelijke omtimmering. Tegen de zijgevel staat een pothuis in verbinding met de kelder.
*Springweg 2 Zie Mariaplaats 45.
Springweg 4 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Aan de achterzijde is een opkamer, waaronder een kelderkeuken. Boven begane grond en verdieping liggen enkelvoudige balklagen. Die boven de verdieping is tegelijk met de kapconstructie in 1969 vernieuwd.
Springweg 6 Een 17de-eeuws diep huis, met een later verhoogd ouder diep achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Het achterhuis heeft een neerkamer, een opkamer en een verdieping. Het voorhuis heeft boven begane grond en verdieping een samengestelde balklaag met op de begane grond sleutelstukken. Het achterhuis heeft boven de neerkamer een enkelvoudige en boven de opkamer een samengestelde balklaag, beide met sleutelstukken.
Springweg 8 Een middeleeuws dwars huis met een 17de-eeuws dwars achterhuis. Beide delen hadden oorspronkelijk twee bouwlagen, een kelder en op het voorhuis een zadeldak, op het achterhuis een tentdak. In 1923 zijn de daken vervangen door een tweede verdieping. Inwendig bevat het huis nog 18de-eeuwse interieurdetails zoals stucplafonds, betimmeringen en een schouw. Het perceel heeft achter een uitgang aan de Alendorpstraat.
Springweg 14 Een in de 17de eeuw naar achter uitgebreid middeleeuws diep huis met twee bouwlagen, kelders en een zadeldak. In de smallere 17de-eeuwse aanbouw bevindt zich op de verdieping een niet meer gebruikte spiltrap met treden met oortjes. Achter de 17de-eeuwse verlenging staat een 18de-eeuws diep achterhuis met twee bouwlagen en een zadeldak. Boven de begane grond ligt een enkelvoudige balklaag. Tegen dit achterhuis staat aan de Visscherssteeg een oorspronkelijk waarschijnlijk zelfstandig vroeg 19de-eeuws diep zijhuis met twee bouwlagen en een zadeldak. Boven de begane grond hiervan ligt een enkelvoudige balklaag.
Springweg 16 Een in 1984 grotendeels herbouwd 17de-eeuws dwars huis met twee bouwlagen en een zadeldak. De samengestelde balklaag boven de verdieping had een 17de-eeuwse beschildering. Bij de renovatie werd het oorspronkelijke middeleeuwse dwarse achterhuis, dat in eerste instantie de hoofdbebouwing vormde, gesloopt.
Springweg 22 Een in de 17de eeuw vergroot middeleeuws diep huis dat in de 19de eeuw werd verbouwd. Het bestaat uit twee bouwlagen, een kelder en een 19de-eeuws zadeldak. In de top van de achtergevel bevindt zich een 17de-eeuws kozijn.

[pagina 155]
Springweg 46 In aanleg een 17de-eeuws diep hoekhuis met een diep achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder met het restant van een schouw onder het voorste deel van het voorhuis en een zadeldak. De kap van het achterhuis is vernieuwd.
Springweg 54 Een in de 17de eeuw verbouwd middeleeuws diep huis met twee achterhuizen, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en zadeldaken. Boven begane grond en verdieping van het voorhuis liggen samengestelde balklagen. Rond 1800 is de voorgevel vernieuwd. In 1985/1986 is het huis grondig gerenoveerd.
Springweg 58 Een rond 1644 gebouwd diep hoekhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Aan de achterzijde heeft het een opkamer. Van de begane grond tot aan de zolder loopt een 17de-eeuwse spiltrap.
Springweg 72 Een in de 17de eeuw verhoogd éénlaags dwars huis met twee bouwlagen en een zadeldak. Het huis heeft een jonger diep achterhuis met drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping van het voorhuis liggen enkelvoudige balklagen. In 1977 is het huis gerestaureerd.
Springweg 80 Een naar achteren uitgebreid 17de-eeuws diep huis met twee bouwlagen en een zadeldak. Het achterhuis heeft een bouwlaag méér en een plat dak. Boven de verdieping van het voorhuis ligt een samengestelde balklaag met 17de-eeuwse sleutelstukken. Het huis is in 1979 gerenoveerd.
Springweg 84 Een 18de-eeuws dwars hoekhuis met twee bouwlagen, een afgesloten kelder en een zadeldak tussen twee topgevels. Achter het huis staat aan de Zwaansteeg een voormalig middeleeuws éénlaags dwars huis. Hiernaast staat een 18de-eeuws achterhuis.
*Springweg 100-108 even Een rij van vijf gekoppelde dwarse huizen, waarin opgenomen de achterpoort van het voormalige Burgerweeshuis, het tegenwoordige NV-huis, Oudegracht 245. De drie rechter huizen en de poort dateren uit 1612, de twee linker zijn in 1619 gebouwd. De huizen tellen twee bouwlagen een een doorlopend zadeldak. Ze zijn gedeeltelijk onderkelderd. Springweg 100 heeft boven de begane grond een samengestelde balklaag evenwijdig aan de voorgevel en boven de verdieping een enkelvoudige haaks daarop. Ook boven de poort is de balklaag samengesteld en ligt evenwijdig aan de voorgevel. De eveneens evenwijdig aan de voorgevel liggende balklagen van Springweg 106 en 108 zijn enkelvoudig. Ter plaatse van Springweg 100 en 102 werd rond 1500 het Sieckhuis van het Regulierenklooster gebouwd. In dit klooster werd in 1582 het Elisabethsgasthuis, later het Burgerweeshuis, gevestigd.
[pagina 156]

*Springweg 110-130 even, ‘Mieropskameren’ Een reeks van elf in 1583 gestichte dwarse huizen bestaande uit twee bouwlagen en een doorgaand zadeldak. Springweg 130 heeft een diep achterhuis, waarin oorspronkelijk een zelfstandige woning was ondergebracht. De huizen bestaan grotendeels uit verbouwde bijgebouwen van het voormalige Regulierenklooster. Het complex vormt de uitvoering van het testament van de Domproost Cornelis van Myrop.
Springweg 150 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen met sleutelstukken.
*Springweg 152 Een 14de-eeuws diep huis, bestaande uit één bouwlaag en een zadeldak. Het huis ligt achter de rooilijn van de Springweg, achter de huizen Lange Smeestraat 14-18, even, waarmee het in verbinding staat. Het heeft een toegang via het poortje onder Springweg 154. De kap is een overgangsvorm van de sporennaar de gebintenkap, bestaande uit eiken éénjukkige spanten en sporenparen met één haanhout. Oorspronkelijk vormde het waarschijnlijk een min of meer zelfstandig achterhuis van Oudegracht 283.
Springweg 154 Een in de 19de eeuw met een verdieping verhoogd middeleeuws diep éénlaags huis met een kelder en een mansardedak. Links bevindt zich een overbouwde poortweg naar het achterterrein en naar Springweg 152. Boven de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag.
Springweg 182 Een in de 19de eeuw grotendeels tot dwars huis verbouwd 16de-eeuws diep huis met twee bouwlagen, een kelder aan de achterzijde en een mansardedak. In de achtergevel is de topgevel met een muuranker met drakekop van de iets lagere voorganger zichtbaar. Op de begane grond is nog een gave 19de-eeuwse kastenwand met bedstee aanwezig. Achter het huis staat een 19de-eeuws diepe éénlaags achterbouw.

[pagina 157]
Springweg 184 Een middeleeuws diep huis bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak aan de achterzijde tegen een tuitgevel. De kap met eiken spanten is vrijwel geheel gaaf.
Stadhuisbrug De Stadhuisbrug is ontstaan uit twee bruggen over de Oudegracht: de Lakensnijdersbrug en de Broodbrug. Door overkluizing van het tussenliggende deel in de 14de eeuw ontstond de Stadsplaats. Sinds het midden van de 14de eeuw was in het huis Hasenbergh de Schepenbank gevestigd. Kort na 1537 werd op gezag van Karel V ook het stedelijk bestuur naar de Stadsplaats verplaatst. De huidige Stadhuisbrug wordt vooral gedomineerd door het tussen 1824 en 1830 verbouwde stadhuis. Ook het in 1925 en 1933 gebouwde voormalige warenhuis van V&D heeft een beeldbepalend karakter. De huizen die bij het stadhuiscomplex zijn getrokken zijn op te vatten als huizen aan de Oudegracht.
Stadhuisbrug 1, linkerkant, ‘Keijserrijck’ Een rond 1410 gebouwd diep hoekhuis, oorspronkelijk met een weergang, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder, drie straatkelders en een zadeldak. De kelder heeft troggewelven op gordelbogen. Sinds 1473 is het bezit van de stad, het bevatte ondermeer een Lakenhal en Waag.
Stadhuisbrug 1, derde huis van links, ‘Leeuwensteyn’ Een in 1932 uitgezonderd de kelders vrijwel geheel herbouwd van oorsprong middeleeuws diep huis met drie bouwlagen, twee straatkelders, een kelder en een zadeldak. Het huis had in 1401 een houten gevel, mogelijk als vervanging van een stenen gevel.
Stadhuisbrug 1, tweede huis van rechts, ‘Groot Lichtenberch’ Een tussen 1824 en 1830 ten behoeve van het Stadhuis uitgezonderd de kelders vrijwel geheel leeg gesloopt middeleeuws diep huis, oorspronkelijk met een weergang. Het had drie bouwlagen, kelders en een zadeldak. De kelder, onder de hal van het stadhuis gelegen, heeft twee door een dikke muur gescheiden delen. Het voorste deel wordt in twee beuken verdeeld door een rond 1200 gebouwde boogstelling op vier deels trachieten, deels tufstenen pijlers. Het overige muurwerk van de kelder is 14de-eeuws. Links van het huis stond het latere ‘Klein Lichtenberch’.
Stadhuisbrug 1, rechter huis, ‘Hasenbergh’ Een tussen 1824 en 1830 ten behoeve van het Stadhuis, uitgezonderd de kelders, vrijwel geheel leeg gesloopt vroeg 14de-eeuws hoekhuis. Het was een ten opzichte van de huidige rooilijn uitspringend groot huis. Het is niet bekend of het een breed huis aan de Oudegracht of een diep huis aan het Oudkerkhof betreft. Onder de straat van het Oudkerkhof ligt een kelder. In 1343 werd het door de stad gekocht ten behoeve van het Schepenhuis. In 1547 kreeg het huis een renaissance gevel ontworpen door Willem van Noort.
Steenweg De Steenweg vormt de kern van de oudste burgerlijke nederzetting Stathe. Waarschijnlijk werd vanuit deze straat de rivierhandel bedreven. De Rijn was gelegen ongeveer ter plaatse van de Oudegracht tussen Stadhuisbrug en Bakkerbrug. De oudste bebouwing zal dan ook dichtbij de Steenweg gelegen hebben. Vlakbij de Massegast was het Schoonhuis, de zetel van het Stedelijke Bestuur, gelegen. Tegenwoordig heeft de bebouwing vooral een laat 19de- en een vroeg 20ste-eeuws winkel/woonhuiskarakter.
Steenweg 11/13 Een in 1911 vrijwel geheel nieuwgebouwd dubbel winkelwoonhuis met drie bouwlagen, kelders en een plat dak met voor- en zijschilden. Het is de opvolger van een rond 1614 gebouwd dubbel huis ter plaatse van het voormalige Schoonhuis, de zetel van de Stedelijke Raad. In de kelders is nog de laat 13de-eeuwse fundering met spaarbogen aanwezig, die oorspronkelijk doorliep tot aan de Oudegracht.

[pagina 158]
Steenweg 25 Een 17de-eeuws diep hoekhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een afgeplat zadeldak. Links bevindt zich een achterom. Aan de achterzijde is op de begane grond een doorbraak naar een moderne achterbouw gemaakt. De voorgevel is in 1868 verbouwd.
Steenweg 27 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Aan de achterzijde is een opkamer met kelderkamer. De kapconstructie bestaat uit, mogelijk secundair gebruikte, eiken spanten met telmerken. Boven de kelderkamer en de verdiepingen liggen enkelvoudige balklagen. Rechts van het huis staat een laat 19de-eeuws poortje naar het achterhuis.
Steenweg 33 Een diep huis, in de 19de eeuw achter één gevel samengetrokken met het poorthuis van het huis ‘Groenewoude’, Oudegracht 151. Het huis is een in de 17de eeuw verbouwd middeleeuws huis, thans met drie bouwlagen, een kelder en een mansardedak. Boven de verdiepingen liggen samengestelde balklagen. Het poorthuis met poort dateert uit de 17de eeuw. Het heeft twee bouwlagen boven de poort en een mansardedak. Boven de eerste verdieping ligt een samengestelde balklaag met sleutelstukken.
Steenweg 35 Een in de vroege 20ste eeuw ingrijpend verbouwd en van een nieuwe gevel en kap voorzien 17de-eeuws diep huis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak.
Steenweg 37 Een rond 1900 gebouwd diep café/woonhuis, met de naam ‘Café Ten Bosch’, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een hoog plat dak met voorschild. Links van het huis bevindt zich een poortje met boven de doorgang een gebeeldhouwde mannenkop en een steen met het jaartal 1614, oorspronkelijk als achteruitgang behorend bij het huis Oudegracht 149.
Steenweg 39 Een in aanleg 14de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. In de 18de eeuw is het verbouwd waarbij de voorgevel werd vernieuwd. Het bevat nog restanten van een 14de-eeuws houtskelet. Links staat een smal huis van twee bouwlagen en een plat dak. Mogelijk is dit van oorsprong een poorthuisje behorend bij Oudegracht 147.
Steenweg 41 Een in de 17de eeuw verbouwd middeleeuws diep huis met een 18de-eeuws dwars achterhuis, beide bestaande uit twee bouwlagen en een afgetopt zadeldak. Het voorhuis is onderkelderd. Boven de verdieping ligt een samengestelde grenen balklaag. De kap van dit deel is 18de-eeuws. In de achtergevel bevindt zich op de verdieping een vermaakt eiken zeslichtkozijn.
Steenweg 49 Zie Lauwersteeg, achter 8/10.
Steenweg 51 Een rond 1910 vrijwel geheel vernieuwd diep winkelwoonhuis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een plat dak met voorschild. Een deel van de kelder met gordelbogen is nog middeleeuws.

[pagina 159]
*Steenweg 4 Een dwars winkelwoonhuis gebouwd in 1904 naar ontwerp van de architect M.E. Kuiler. Het huis bestaat uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Op de rechter hoek is een traptoren uitgebouwd. Het huis is gelegen tegen de Buurkerk, waarmee de relatief late toepassing van de neogotische architectuur samenhangt. Boven zowel de begane grond als de verdieping ligt een samengestelde balklaag, de moerbalken op de verdieping gedeeltelijk voorzien van sleutelstukken. Op de verdieping bevindt zich een neogotische schouw.
Steenweg 20 Een 17de-eeuws diep hoekhuis, sinds de verhoging met een verdieping in de 19de eeuw, bestaande uit drie bouwlagen en een zadeldak. Boven de eerste verdieping ligt een samengestelde balklaag met 17de-eeuwse sleutelstukken.
Steenweg 32 Een in de 17de en 19de eeuw verbouwd middeleeuws diep hoekhuis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een mansardedak. De tweede verdieping dateert uit de 19de eeuw.
*Steenweg 44 Een winkelwoonhuis, gebouwd in 1891 voor apotheek A.H.J. van Spanje, naar ontwerp van de architect W.J. van Vogelpoel. Het telt drie bouwlagen, een kelder en een plat dak met voor- en zijschilden. Links achter bevindt zich het uitgebouwde trappehuis waarin ook een keuken is ondergebracht. Het huis heeft tegen de voorgevel op de eerste verdieping een erker met rijk houtsnijwerk. Van het fraaie apotheekinterieur resteert slechts de tegelvloer. De verdiepingen bevatten nog enige restanten van het oorspronkelijke interieur.
Steenweg 52 Een in de 19de eeuw ingrijpend verbouwd diep huis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een plat dak met voorschild. Boven begane grond en verdieping liggen 19de-eeuwse enkelvoudige balklagen.
Steenweg 58 Een in de 19de eeuw met een verdieping verhoogd 17de-eeuws diep hoekhuis, bestaande uit drie bouwlagen en een zadeldak. Het huis heeft een fraaie winkelpui uit 1861.
Sterrenburg Sterrenburg is het laatste van de vier tussen 1551 en 1558 gebouwde stenen bastions. In 1854 werd naar de plannen van J.D. Zocher jr ook hier de parkaanleg gerealiseerd. Hierbij werd de westelijke helft gesloopt en het aardlichaam afgegraven om de bevaarbaarheid van de singel te verbeteren. Slechts de oostelijke kazematten en een huisje zijn bewaard gebleven.
Sterrenburg 1 Een in de late 16de eeuw op en ten behoeve van het bolwerk Sterrenburg gebouwd dwars tweebeukig éénlaags huis met twee zadeldaken. In beide beuken liggen boven de begane grond samengestelde balklagen. Aan de singelzijde is in het begin van de 20ste eeuw een uitbouw gemaakt.

[pagina 160]
Strosteeg Weinig is meer over van deze middeleeuwse steeg tussen Oudegracht en Springweg. In 1972 werd dwars over deze steeg een grote parkeergarage gebouwd, waar de Strosteeg nu zuidelijk en noordelijk omheen loopt. Aan de zuidzijde van het aan de Springweg gelegen deel is in 1974 de Teugelhof gebouwd. Aan de Oudegrachtzijde zou een brede doorgang naar de parkeergarage gerealiseerd worden door sloop van Oudegracht 175. In plaats hiervan is echter gekozen voor een passage door dit huis, direct naast het nog aanwezige begin van de Strosteeg.
Strosteeg 47 Een in de 18de eeuw gebouwd dwars huis, bestaande uit drie bouwlagen en een mansardedak. Boven de begane grond en de verdiepingen liggen enkelvoudige balklagen. Het heeft lange tijd onderdeel uitgemaakt van Springweg 24.
Strosteeg 2 Een in de 20ste eeuw ingrijpend verbouwd dwars huis met twee bouwlagen, een dichtgestorte kelder en een mansardedak. Het maakt tegenwoordig deel uit van Oudegracht 177.
Suikerstraat In 1843 werd deze straat aangelegd op het terrein van de suikerfabriek van Albert van Beek aan de Oudegracht. Aan de zuidzijde stonden de huizen rug-aan-rug tegen die aan de Fockstraat. De straat maakt deel uit van het complex ‘Zeven Steegjes’.
*Suikerstraat 16/17, Pelmolenweg 13A, 14 Restanten van twee rijen in 1843 gebouwde huizen, bestaande uit één bouwlaag en doorlopende zadeldaken. Suikerstraat 15 is samengetrokken met nr 17, nr 19 met Pelmolenweg 13a en nr 18 met Pelmolenweg 14. De overige bebouwing is in het derde kwart van de 20ste eeuw gesloopt.