Utrecht. De huizen binnen de singels. Beschrijving

[p. 477]

Literatuur

Lijst van meest gebruikte literatuur

alblas, 1895	j.t.h.c. van ebbenhorst tengbergen en j. alblas: Liefdadige en andere nuttige instellingen te Utrecht; bijdrage tot de geschiedenis der weldadigheid, Utrecht 1895.
briet, 1953	briet, p.h.n., ‘Ghijsbert Thöniszoon van Vianen en Peter Janszoon van Cooten, een vrijwel vergeten bouwmeesterscombinatie uit onze Gouden Eeuw’, Bouwkundig Weekblad 3 februari 1953, blz. 33-46.
haslinghuis, 1956	haslinghuis, e.j., De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Geïllustreerde Beschrijving, Deel II: De Provincie Utrecht, Eerste stuk: De Gemeente Utrecht, Eerste Aflevering. 's Gravenhage 1956.
monde, van der, 1844	monde, n. van der, Geschied- en Oudheidkundige Beschrijving van de Pleinen, Straten, Stegen, Waterleidingen, Weddem, Putten en Pompen der Stad Utrecht, Deel I. Utrecht 1844.
monde, van der, 1845	idem, deel II, Utrecht, 1845.
monde, van der, 1846	idem, deel III, Utrecht, 1846.
mou	Maandblad Oud-Utrecht.
muller, 1911	muller, s. fz., Oude huizen te Utrecht, Utrecht 1911.
temminck groll, 1963	temminck groll, c.l., Middeleeuwse stenen huizen te Utrecht en hun relatie met die van andere noordwesteuropese steden. 's-Gravenhage 1963.

[p. 478]

1. De vroege topografie

alpertus van metz, ed. Van Rij, 1980 alpertus van metz, Gebeurtenissen van deze tijd en Een fragment over bisschop Diederik van Metz, ed. Hans van Rij, Amsterdam 1980.

ayers, 1979 ayers, Brian, Excavations at Chapel Lane Staith 1978, East Riding Archaeologist Vol. 5., Hull Old Town Report Series No. 3., Kingston-upon-Hull 1979.

bechert, 1983 bechert, t., De Romeinen tussen Rijn en Maas, Dieren 1983.

beda, ed. Plummer, 1966 beda venerabilis, Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum, ed. C. Plummer, Vol. 1, Oxford 1966.

berendsen, 1982 berendsen, h.j.a., De genese van het landschap in het zuiden van de provincie Utrecht, Utrechtse Geografische Studies 25, Utrecht 1982.

van den berg/dominicus, 1971 berg, j.r. van den, en d. dominicus, Een fluviatiele afzetting van de Rijn in de stad Utrecht, Doctoraal verslag sedimentologie, Rijksuniversiteit Utrecht, typoscript, Utrecht 1971.

bogaers/rüger eds., 1974 bogaers, j.e., und c.b. rüger eds., Der niedergermanische Limes, Materialien zu seiner Geschichte, Köln 1974. Kunst und Altertum am Rhein.

brink, van den/groot, de, 1984 brink, l.m. van den, en h.l. de groot, ‘Dorstige Harthof e.o.’, in: abku 1983, MOU 1984, blz. 108-113.

bruijn, de, 1983 bruijn, m.w.j. de, ‘Der Stat Rechthuijs van Utrecht’, typoscript, Utrecht 1983.

buijtenen, van, 1980 buijtenen, m.p. van, ‘De Sint Servatius-Abdij en Utrechts stadsuitleg’, MOU 1980, blz. 40-43 en 50-54.

campen, van, 1959 campen, j.w.c. van, ‘Handel en Nijverheid te Dorestad en Trajectum’, JOU 1959, blz. 27-48.

campen, van, 1960 campen, j.w.c. van, ‘De Noormannentijd. De bisschoppen Hunger, Odilbald en Radbod’, JOU 1960, blz. 25-45.

campen, van, 1975 campen, j.w.c. van, ‘Stichting en Status van het Wittevrouwenklooster te Utrecht’, Archief voor de Geschiedenis van de Katholieke Kerk in Nederland 17, 1975, blz. 101-130.

dekker, 1980 dekker, c., ‘De Dam bij Wijk’, in: Scrinium et Scriptura. Opstellen betreffende de Nederlandse geschiedenis, aangeboden aan professor dr. J.L. van der Gouw, Groningen 1980, (Nederlands Archievenblad 84), blz. 248-266.

dekker, 1983 dekker, c., Het Kromme Rijngebied in de Middeleeuwen, Zutphen 1983.

es, van/verwers, 1980 es, w.a. van en w.j.h. verwers, Excavations at Dorestad 1, The Harbour: Hoogstraat I, Nederlandse Oudheden 9, Amersfoort 1980.

es, van/verwers, 1985 es, w.a. van en w.j.h. verwers, ‘Archeologie in het Kromme Rijngebied: het ontstaan van een project’, MOU 1985, blz. 216-227.

geer van oudegein, de, 1877 geer van oudegein, j.j. de, ‘Het voormalig klooster der Zakbroeders binnen Utrecht’, Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap I, Utrecht 1877, blz. 288-296.

giffen, van, 1949 giffen, van, a.e., ‘Utrecht - Trajectum’, Jaarverslagen van de Nederlandse Vereniging voor Terpenonderzoek 29-32 (1944-1948), Groningen 1949, blz. 15-21.

groot, de, 1938 groot, j. de, ‘Zur Siedlungsgeschichte der Stadt Utrecht’, in: Festschrift für August Oxé, Darmstadt 1938, blz. 210-220.

groot, de, 1981 groot, h.l. de, ‘Jan Meyenstraat e.o.’, in: aku 1978-1979-1980, MOU 1981, blz. 44-50.

groot, de, 1983 groot, h.l. de, Schoeiingen, Scherven en Schepen. Rijn en Vecht in Utrecht in de 11de en 12de eeuw, Doctoraalscriptie Universiteit van Amsterdam, typoscript, Utrecht 1983.

groot, de, 1984 groot, h.l. de, ‘Keizerstraat’, in: abku 1983, MOU 1984, blz. 125-127.

groot, de, 1985 groot, h.l. de, ‘Bakkerstraat 14’, in: abku 1984, MOU 1985, blz. 59-60.

groot, de, 1986a groot, h.l. de, ‘Jeruzalemstraat’, in: abku 1985, MOU 1986, blz. 154-157.

groot, de, 1986b groot, h.l. de, ‘Pauwstraat’, in: abku 1985, MOU 1986, blz. 211-214.

groot, de, 1986c groot, h.l. de. ‘Twijnstraat’, In: abku 1985, MOU 1986, blz. 225-227.

groot, de, e.a., 1982 groot, h.l. de, t.j. hoekstra, m. montforts, r. de zwarte, ‘Utrecht: Pieterskerkhof’, Archeologisch Nieuws, Bull. KNOB 1982, blz. 173-176.

groot, de, e.a., 1983 groot, h.l. de, m. montforts, tj. pot, ‘Pieterskerkhof 10-11’, in: abku 1982, MOU 1983, blz. 119-124.

groot, de, e.a., 1987 groot, h.l. de, e.a., ‘Boterstraat’, in: abku 1986, MOU 1987, ter perse.

groot, de/hoekstra, 1983 groot, h.l. de, en t.j. hoekstra, ‘Oudkerkhof’, in: abku 1982. MOU 1983, blz. 31.

groot, de/hoekstra, 1985 groot, h.l. de, and t.j. hoekstra, ‘The Moving River. The 12th-century riverfront in the North of the city of Utrecht’, in: Asbjørn Herteig ed., Conference on Waterfront Archaeology in Northeuropean Towns Nr. 2., Historisk Museum Bergen, Bergen 1985, blz. 106-111.

groot, de/kylstra, 1982 groot, h.l. de, en e.m. kylstra, ‘Jan Meijenstraat e.o.’, in: abku 1981, MOU 1982, blz. 31-40.

groot, de/montforts, 1983 groot, h.l. de en m. montforts, ‘Korte Nieuwstraat’, in: abku 1982, MOU 1983, blz. 64-72.

harbottle/clack, 1976 harbottle, b and p.a.g. clack, ‘Newcastle-upon-Tyne: Archaeology and Development’, in: P.A.G. Clack and P.F. Gosling eds., Archaeology in the North, S. 5l. 1976, blz. 111-131.

haslinghuis, 1956 haslinghuis, e.j., De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst; Geïllustreerde Beschrijving, Deel II: de Provincie Utrecht, Eerste Stuk: de Gemeente Utrecht, Eerste aflevering. 's-Gravenhage 1956.

haslinghuis/peeters, 1965 haslinghuis, e.j., en c.j.a.c. peeters, De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst; Geïllustreerde Beschrijving, Deel II: de Provincie Utrecht, Eerste Stuk: de Gemeente Utrecht, Tweede Aflevering: De Dom van Utrecht, 's-Gravenhage 1965.

haverkate/van der peet 1985 haverkate, h.m., en c.j. van der peet, Een Kerk van Papier. De Geschiedenis van de voormalige Mariakerk te Utrecht, Utrecht/Zutphen 1985.

hoekstra, 1975 hoekstra, t.j., ‘Iets over de middeleeuwse stadsmuren van Utrecht’, Gemeentewerken 1975-4, blz. 88-89.

hoekstra, 1977a hoekstra, t.j., ‘Lange Nieuwstraat (Catharijne Convent)’, in: Archeologische Kroniek van de Provincie Utrecht 1972-1973, MOU 1977, blz. 141-142.

hoekstra, 1977b hoekstra, t.j., ‘Twijnstraat aan de Werf’, in: Archeologische Kroniek van de Provincie Utrecht, MOU 1977, blz. 147-149.

hoekstra, 1979a hoekstra, t.j., ‘Hamburgerstraat 28’, in: aku 1974-1975, MOU 1979, 13-15.

hoekstra, 1979b hoekstra, t.j., ‘Mariaplaats’, in: aku 1974-1975, MOU 1919, 19-24.

hoekstra, 1980a hoekstra, t.j., ‘Oudkerkhof’, in: aku 1976-1977, MOU 1980, 13-16.

hoekstra, 1980b hoekstra, t.j., ‘Steenweg/hema’, in: aku 1976-1977, MOU 1980, 16-24.

hoekstra, 1986 hoekstra, t.j., ‘Enige kanttekeningen bij de opgravingen in de Dom’, Het Vijf Kerken Restauratieplan 1986-4, blz. 5-21.

hollestelle, 1976 hollestelle, j., De Steenbakkerij in de Nederlanden tot omstreeks 1560, Arnhem 1976. (ongewijzigde herdruk van de uitgave van 1961).

[p. 479]

hoorn, van, 1935 hoorn, g. van, ‘Romeinsche Oudheden uit Trajectum iii’, JOU 1935, 23-28.

horrox, 1978 horrox, rosemary, The Changing Plan of Hull. A Guide to Documentary Sources for the Early Topography of Hull, Kingston-upon-Hull 1978,

hortensius, ed. Buchelius, 1642 hortensii montfortii, Lambertii, Secessionum Civilum supra MCCCCC usque ad Translationem Episcopatus ad Burgundos Libri Septem, ed. A. Buchelius, Utrecht 1642.

immink, 1942 immink, p.w.a., ‘De Stadsvrijheid van Utrecht’, in: Opstellen aangeboden aan Prof. Jhr. Dr. Rengers Hora Siccama 1906-1942, Utrecht 1942, blz. 314-434.

ketner, 1944 ketner, f., ‘Begijnen op ‘Het Heilige Leven’, JOU 1944, blz. 92-96.

ketner, 1948 ketner, f., ‘Mickelenborch bij de Gaardbrug’, MOU 1948, blz. 43-45.

ketner, 1960 ketner, f., ‘De betekenis van Vicus in de Utrechtse oorkonden’, JOU 1960, blz. 47-54.

kipp, 1983 kipp, a.f.e., ‘Choorstraat 7-9’, in: abku 1982, MOU 1983, blz. 43-46.

kipp, 1985 kipp, a.f.e., ‘Steenweg 11’, in: abku 1984, MOU 1985, blz. 174-175.

kipp, 1986 kipp, a.f.e., ‘Hamburgerstraat 38’, in: abku 1985, MOU 1986, 136-144.

kok, de, 1978 kok, j.a. de, ‘Minderbroeders in Nederland: de eerste provincie 1228/39-1529’, in: 750 Jaar Minderbroeders in Nederland I, 1228-1529, Utrecht 1978.

monde, van der, 1844-1846 monde, n. van der, Geschied- en Oudheidkundige Beschrijving van de Pleinen, Straten, Stegen, Waterleidingen, Wedden, Putten en Pompen van de stad Utrecht, 3 dln, Utrecht 1844-1846.

montforts, 1986 montforts, m., Utrecht in de romeinse tijd: op zoek naar de militaire vicus, doctoraalscriptie Rijksuniversiteit Utrecht, typoscript, Utrecht 1986.

montforts/de groot, 1982 montforts, m. en h.l. de groot, ‘Vissersplein e.o.’, in: abku 1981, MOU 1982, blz. 75-78.

muller ed., 1888 ‘Annales Sanctae Mariae Ultrajectenses’, in: s. muller fzn. ed., Drie Utrechtsche Kroniekjes vóór Beka, Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap xi, Utrecht 1888, blz. 472-481.

muller ed., 1892 muller fzn, s. ed., Het oudste Cartularium van het Sticht Utrecht, Utrecht 1892.

obu Oorkondenboek van het Sticht Utrecht tot 1301. Eds. S. Muller Fzn., A.C. Bouman, K. Heeringa en F. Ketner, 5 dln., Utrecht/'s-Gravenhage 1920-1959.

oppermann ed., 1933 ‘Annales Egmundenses’, in: o. oppermann ed., Fontes Egmundenses, Utrecht 1933, blz. 111-208. Werken van het Historisch Genootschap, derde serie, nr. 61.

peeters, 1966 peeters, c.j.a.c., ‘De oudste bisschopskerken van Utrecht’, in: Feestbundel F. van der Meer, Amsterdam/Brussel 1966, blz. 73-126.

rau ed., 1968 rau, r. ed., ‘Bonifatii epistulae’, in: Ausgewählte Quellen zur deutschen Geschichte des Mittelalters, Freiherr vom Stein-Gedächtnisausgabe ivb, Darmstadt 1968.

regteren altena, van/sarfatij, 1973 regteren altena, h.h. van en h. sarfatij, ‘De verdwenen Rijnloop; waarnemingen in de bouwput van V&D Achter Clarenburg’, MOU 1973, blz. 68-70 en 77-80.

schuur, 1983 schuur, j.a., ‘Springweg 21: Het Duitse Huis’, in: abku 1982, MOU 1983, blz. 125-131.

schuylenburg, 1928 schuylenburg, w.c., Centraal Museum Utrecht, Catalogus van het Historisch Museum der Stad, Utrecht 1928.

smit, 1986 smit, m., ‘Keukenstraat 10-42/Schalkwijkstraat 1A-1B’, in: abku 1985, MOU 1986, blz. 157-163.

smit/kipp, 1984 smit, m. en a.f.e. kipp, ‘Lange Lauwerstraat 91-95’, in: abku 1984, MOU 1985, blz. 119-124.

struick, 1972 struick, j.e.a.l., ‘Het Recht van Trecht’, JOU 1972, 9-37.

tent, van, 1978 tent, w.j. van, ‘De landschappelijke achtergronden’, Spiegel Historiael 1978, blz. 205-214 (Dorestadnummer).

treling, 1986 treling, j.r., ‘Lange Lauwerstraat 3-13’, in: abku 1985, MOU 1986, blz. 176-180.

vlerk, van der, 1983 vlerk, l.c. van der, Utrecht Ommuurd. De stedelijke verdedigingswerken van Utrecht, Vianen 1983.

vollgraff e.a., 1946 vollgraff, c.w., g. van hoorn en j.h. jongkees, ‘Proefgraving ten Oosten van het Domplein te Utrecht’, Mededeelingen der Koninklijke Nederlandsche Academie van Wetenschappen, afd. Letterkunde, Nieuwe Reeks deel 9, nr 7, Amsterdam 1946, blz. 253-265.

vollgraff/van hoorn, 1936 vollgraff, c.w. en g. van hoorn, Opgravingen op het Domplein te Utrecht, Wetenschappelijke Verslagen III, De opgravingen in juni en juli 1934, Haarlem 1936.

wezel, van, (1983) wezel, g.w.c. van, ‘De bouwgeschiedenis van de St. Janskerk te Utrecht tot 1700’, in: Restauratie Vijf Hervormde Kerken in de Binnenstad van Utrecht, Jaarverslag 1979-1980-1981, nr. 6. Z. pl. (Utrecht), z.j. (1983), blz. 105-158.

winter, van, 1975 winter, j.m. van, ‘Utrecht aan de Rijn’, JOU 1975, 44-72.

winter, van, 1986 winter, j.m. van, ‘De Heren van St. Catharijne te Utrecht’, in: Bewogen en Bewegen. De historicus in het spanningsveld tussen economie en cultuur. Album Amicorum aangeboden aan prof. dr. H.F.J.M. van den Eerenbeemt ter gelegenheid van het 25-jarig professoraat aan het KHT 1961-1986, Tilburg 1986, blz. 349-364.

wolfs, 1973 s.p. wolfs, o.p., ‘Stichting, vestiging en canonieke erkenning van de oudste dominicanen kloosters in Nederland’, in: S.P. Wolfs O.P., Studies over noord-nederlandse Dominicanen in de middeleeuwen. Assen 1973, 1-18.

zwarte, de/hoekstra, 1981 zwarte, r. de en t.j. hoekstra, ‘Springweg (riolering)’, in: aku 1978-1979-1980. MOU 1981, blz. 64-65.

2. De latere stedebouwkundige ontwikkeling

berents, d.a., ‘Gegoede burgerij in Utrecht in de 15e eeuw’, JOU 1972, blz. 78-93.

blijstra, r., 2000 jaar Utrecht, Utrecht-Antwerpen 1969.

bruijn, m.w.j. de, Grachten en werven; over de aanleg van de Drift. Typoscript, Utrecht 1984, in: UDS: Drift - aanleg; kaart 5 (1984.0500).

monde, van der, 1844.

monde, van der, 1845.

monde, van der, 1846.

kipp, a.f.e., ‘Ambachtstraat 5’ in: abku 1982, MOU 1983, blz. 34-35.

labouchère, g.c., ‘De plattegrond van Utrecht in Bruin's stedenboek van 1572 waarschijnlijk nagevolgd naar een door Melchisedech van Hoorn van 1569’, JOU, 1932, blz. 23-32.

muller fzn., S., Catologus van het Archief; eerste afdeling 1122-1577, Utrecht 1893.

oudegracht in de bocht; Catalogus tentoonstelling in het kader van het Monumentenjaar 1975, Gemeentearchief Utrecht, Utrecht 1975.

prak, n.l., ‘De huizen aan de Van Asch van Wijckskade te Utrecht’, Bull. knob 1986, nr. 2, blz. 49-56.

scheltema, j., ‘Overzigt van de voornaamste verfraaiïngen, veranderingen en verbeteringen, welke sedert den jare 1820 te Utrecht zijn daargesteld’, Tijdschrift voor geschiedenis, oudheden,

[p. 480]

merkwaardige bijzonderheden en statistiek van Utrecht, 1^e deel, 1^e stuk, blz. 247-291.

struick, j.e.a.l., Utrecht door de eeuwen heen, Utrecht-Antwerpen, 1968.

struick, j.e.a.l., ‘Het Recht van Trecht’, jou, 1972, blz. 9-38.

struick, j.e.a.l., De stadhuisbrug tussen winkel en raadhuis, Utrecht, 1974.

taverne, e., In 't land van belofte: in den nieue stadt; ideaal en werkelijkheid van de stadsuitleg in de Republiek 1580-1680, Maarssen, 1978.

temminck groll, c.l., ‘Huizen, werven en andere aspecten van het middeleeuws Utrecht’, Bull. KNOB 1965, nr. 3, kol. 31-38.

vermooten, w.h., Schets van de geschiedenis van het Utrechtse marktwezen, Utrecht 1933.

volkers, k., Sporen van bedrijvigheid; blik op Utrechts industrieel verleden, Utrecht 1985.

winkelen in utrecht, circa 1900, MOU 36 1963, blz. 70-81.

5. Het dwarse huis, de kameren

Anoniem (vermoedelijk Bouw- en Woningdienst Gemeente Utrecht), Rapport betreffende een woningonderzoek van de woningen van de volgende fundaties: A- Maria van Pallaes, B- Deken Thomas van Nijkerken, C- Margaretenhof, D- Eleëmosynae van Oud Munster, Utrecht, z.j. (ca 1967).

blijstra, r., 2000 jaar Utrecht, Utrecht 1969.

bouw- en woningdienst gemeente utrecht (auteur: Kwakkebos), Rapportage betreffende bewoonbaarheid zgn. vrijwoningen (betreft: Beyerskameren, Gronsveltkameren, Armenpot van Sint Jacob (Pauwstraat), Diaconie der Hervormde Kerk (Kruisdwarsstraat, Mulderstraat), Vereniging tot Hulp aan Protestante Weduwen (Oudwijkerveldstraat), Kerkvoogdij Hervormde Gemeente (Jan Meijenstraat, Waterstraat), Stevensfundatie, Metelerkampfundatie, Rijndersstichting (Roggestraat), Evert Zoudenbalchhuis (Springweg, 12 woningen), Speyart van Woerdenhofje, Bruntenhof), Utrecht 11-12-1967.

ebbenhorst j.t.h.c. van, en j. alblas, Liefdadige en andere nuttige instellingen te Utrecht, bijdragen tot de geschiedenis der weldadigheid, Utrecht 1895.

gemeentelijke archiefdienst utrecht, Van gasthuisbed tot verzorgingsflat, de ontwikkeling van de huisvesting van bejaarden in de stad Utrecht, catalogus bij gelijknamige tentoonstelling Gemeentelijk Archief, 14-02-1975 t.m. 19-04-1975, Utrecht 1975.

k., ‘Vrijwoningen in 1687; uit de notulen van de Kerkeraad der Gereformeerde Kerk van 26-09-1687: “Lijst en staat van de Arme-kamers en vrije woningen binnen Utrecht”’, MOU 1940, blz. 26-28.

lapp van waveren, j., Memorie van sommighen ende verscheyden Provens ende Ghasthuysen ende Goodscameren die binnen de stadt van Utrecht den armen gehantreyckt ende gedeylt worden. 1603, gepubliceerd in: Kronijk van het Historisch Genootschap gevestigd te Utrecht, 15de jaargang, 1859, 3de serie, 5de deel, Utrecht 1859, blz. 86-109 (waarin ingeleid als: een boekje ‘uit de papieren van Booth (...) geschreven met de kennelijke hand van den bekenden Utrechtschen regtsgeleerde Lap van Waveren, met enkele toevoegingen van eene latere hand, inhoudende vele in het begin der 17de eeuw binnen Utrecht bestaande liefdadige instellingen), tevens in: thoomes, w., Hofjes in Utrecht, Utrecht 1984.

lopes cardozo, robert, Hofjes in Nederland, Haarlem 1977, blz. 142-151.

muller fz., s., Geschiedenis der fundatiën, beheerd door het College van Regenten der Vereenigde Gods- en Gasthuizen te Utrecht, Utrecht 1900; hierin met name: Tweede afdeeling: Vrije woningen, blz. 107-208.

muller fz., s., Geschiedenis van de Vereenigde Gods- en Gasthuizen te Utrecht van 1817 tot 1917, uitgegeven door het College van Regenten der Vereenigde Gods- en Gasthuizen, Tweede Gedeelte: Geschiedenis van het Algemeen Gasthuis en van de overige Stichtingen, Utrecht 1923; hierin met name: De vrijwoners, blz. 62-68.

thoomes, w., Hofjes in Utrecht, Utrecht 1984.

Utrechtse Almanak voor het jaar 1924, 244ste jaargang, Utrecht z.j.; hierin: Liefdadigheidsinstelling, blz. 182-187.

wagenaar, c.w., Vrije woningen te Utrecht, Utrecht 1913.