Tafel van den kersten ghelove. Deel 3A en 3B: Somerstuc

[p. 7]

Tafel van den Kersten Ghelove
(Somerstuck)

Dit boock is intituliert die tafel van den kersten ghelove. Is gedicht ende gemaect totter eren ende myn ende sonderlinge <bevelinge>¹⁾ des hoge gheboren vorst hartoch Alberts, bider genaden Gods hertoch in Beyeren, palansgrave opten Rijn, grave van Henegouwen, van Hollant, van Zeelant ende here van Vrieslant, van enen oetmoedigen prediker, ghehieten broeder Dirc van Delf, meister inder heiligher scrift ende regent inder universitaten van Arfordia ende van Colonia, int jair ons Heren dusent vierhondert ende vier.

1) aangevuld volgens S-O.

Hier beghint dat Somerstuck vander Tafel des Kersten Gheloven.

I.	Dat eerste capittel vander genadenriker tijt der ontfermherticheit dat God onse here Jhesus Cristus den gecruusten doot woude liden om der menschen salicheit. (beghinnende te midvasten).
II.	Dat ander capittel is vanden oost des coorns ons Heren Jhesus lichaem, hoe hi wert gemaeyt, inghevoirt ende ghevanghen. (Dominicam in panibus).
III.	Dat derde capittel is vanden gulden rose die die paeus wijt, ende die een vroem ridder om die stat voort, welc rose Cristum onsen Here, rose van Jherico, wel beteikent. (Dominica in rosa).
IV.	Dat vierde capittel vander coronanci ende van menigherhande cronen, dair onse lieve Here Jhesus Cristus mede gecroent wert ende was.
V.	Dat vijfte capittel is, hoe [I b] dat vrome, heilige cruus voor den bitteren doot ons Heren Jhesu Cristi getymmert was.
VI.	Dat .vi. capittel is vander bitter passi ons liefs Heren Jhesu Cristi ende van haerre salicheit die si ons heeft verworven van die inwendige passie.
VII.	Dat .vii. capittel is van ons Heren vijf open wonden ende vanden .vii. woorden die hi anden cruus heeft gesproken, ende vanden wapenen sijnre passien; van onser Vrouwen claghe ende van haren rou ende wee; van onser liever Vrouwen .vii. drofenissen.
VIII.	Dat .viii. capittel is vander begravinge ende uutvaert des gecruusten dode Jhesum ende hoe die vrienden Gods sijn graf bescreiden ende mit werdicheit versochten.

[p. 8]

IX.	Dat .ix. capittel is vandat onse lieve Here clam ter hellen neder om die te breken ende der ouder vaderen te verlossen ende den duvel dair in te vanghen, te binden ende te besluten.
X.	Dat .x. capittel vander glorioseliken verrisenisse ons liefs Heren Jhesu Cristi, hoe dat hi vanden smadeliken ghecruusten doot uten grave opghestaen is mit groter eren.
XI.	Dat .xi. capittel hoe onse Heer Jhesus opten dach sijnre heiligher verrisenisse alre eerst sijnre liever moeder vandede ende mit liefliker wise van haren druck troostede. Ende van onser liever Vrouwen .vii. vroechden.
XII.	Dat .xii. capittel, hoe dat onse lieve Here Jhesus der vrouwen Maria Magdalena bider grave openbairde; [Ic] waerom dat die vrouwen onsen Heer volchden.
XIII.	Dat .xiii. capittel, hoe menichwarve dat onse Here Jhesus na sijnre verrisenisse sinen iongheren int gemeen ende bisonder hem openbaerde. Of Sinte Pieter dootlike sonde dede.
XIV.	Dat .xiiii. capittel vander letanien groot ende cleyn; vandie vasten <der> quatertemper. Hier van den ouden testamente merckelike saken.
XV.	Dat .xv. capittel vander glorioser opvaert dairna dat onse lieve Heer verresen was, clam op totter rechter side sijns Vaders boven alle hemelen; dair menich notabel dinc in staet.
XVI.	Dat .xvi. capittel hoe dat die apostolen den heilighen Gheest opten Pinxterdach te samen ontfinghen; dair menighe scone reden vanden ouden testament ende vanden nuwen in staet.
XVII.	Dat .xvii. capittel vanden ghemenen raet der apostolen die si hadden, na datsi den heiligen Gheest hadden ontfangen, opdat si die articulen der kersten gelove souden dichten. Daer is die beduding vanden ghelove.
XVIII.	Dat .xviii. capittel, hoe dat die .xii. apostolen van Gods beveling hem deilden in allen landen dat woort Gods te prediken, miraculen te doen ende dat volc te bekeren; waerom datter .xii. waren ende wat elc bedude ende sijn leven ende sijn doot.
XIX.	Dat .xix. capittel vanden staet ende ordinanci der heiligher kercken ende ondersceit ende scickenis hoirre [Id] prelaten, van paeus macht, bisscopen ende priesters macht.
XX.	Dat .xx. capittel vanden anderen staet ende ordinanci der heiligher kercken; hoe dat die doctoren, meesters, lerars, predicaers ende studenten regiert sullen werden. Een scoen disputaci tusschen enen meister ende enen iongher, ende vanden doctoren ende predicaren, hoe si leven ende instrueren sellen.
XXI.	Dat .xxi. capittel vanden derden staet ende ordinanci der heiligher kercken, hoe dat die predicaers prediken ende den volc

[p. 9]

	die wercken der ontfermherticheit leren sullen; seer scoen hoe die predicaers den menschen leren sellen, beide jode ende heiden, quade ende guede.
XXII.	Dat .xxii. capittel vanden eersten werc der ontfermherticheit, als die hongherigen te spisen ende die dorstighen te laven. Hier sijn drie questien, hoemen aelmissen gheven sal.
XXIII.	Dat .xxiii. capittel vanden anderen werc der ontfermherticheit, die wandelaren ende die peregrinen te harberghen ende te ontfaen; hier veel vanden ouden testament ende nuwen; groot oirber in desen wercke.
XXIV.	Dat .xxiiii. capittel vanden derden werc der ontfermherticheit, als die naecten ende bloeten te cleden; hier van onse Here ende sinte Martijn ende hoe dit werc boven alle overgaet.
XXV.	Dat .xxv. capittel vanden vierden werc der ontfermherticheit, als die siecken te vanden ende te visitieren; hier een groot notabel van enen cruce van mede- [11a] doghen ende liden.
XXVI.	Dat .xxvi. capittel vanden vijften werc der ontfermherticheit, als is die ghevanghen te troosten; hier heeft men sonderlinge saken van Cristo, Daniele ende Moyse.
XXVII.	Dat .xxvii. capittel vanden sesten werc der ontfermherticheit, als is die doden te begraven; veel van den ouden testamente.
XXVIII.	Dat .xxviii. capittel, hoemen die kercken wyet, ende hoemen die seven ghetiden hout ende singt; hoe die biscop wyet ende wattet beduut.
XXIX.	Dat .xxix. capittel, hoemen die outaren stichtet ende wyet ende wat dat tot onser leer beduut; hier heeftmen een sonderling manier van bedinge, die wi doen voir den altair.
XXX.	Dat .xxx. capittel vanden dienst Gods der seven ghetiden, diemen over al die heilige kerc hout ende singt; wat die seven ghetiden figurieren ende scone oracien dairof, die die paeus Innocencius maecte.
XXXI.	Dat .xxxi. capittel, hoe die seven sacramenten der heiligher kercken als most uten wijnkelre vander openre gecruuster ziden Cristi sijn uutgevloten, medicijn, boete teghen die siecte onser sonden; hoe dat elc sacrament genoemt wordt ende van waerden is ghelijct den godliken duechden ende crachten.
XXXII.	Dat .xxxii. capittel, vanden eersten sacrament der heiligher kercken, als vanden doop, die drierhande is, in welc die mensch wert ghekerstent, als inden water, inden [IIb] gheeft ende inden bloede.
XXXIII.	Dat .xxxiii. capittel vanden anderen sacrament der heiligher kercken, als wat dat vormen beduut, dat die biscop self an

[p. 10]

	onse voirhooft striket; hoe dat een mensch ghewapent wort teghens den duvel ende wort een ridder Gods.
XXXIV.	Dat .xxxiiii. capittel vanden derden sacrament der heiligher kercken, als priesterlike oirde, hoe die gegheven wort, hoemen subdyaconen ende dyaconen wijt ende van wat waerden si sijn ende wesen.
XXXV.	Dat .xxxv. capittel vanden vierden sacrament der heiligher kercken, als vander penitencien, dairmen die sonden pleecht doir te beteren; hier verstaen wi guede penitenci ende valsche; ende van rou, biecht ende boet.
XXXVI.	Dat .xxxvi. capittel vanden vijften sacrament der heiligher kercken, als vanden heiligen sacrament tlichaem ons Heren Jhesu Cristi; hier hebben wie oic dat beduut datmen inder missen doet, ende alle die cleding <des> priesters ende veel ander wairdicheden.
XXXVII.	Dat .xxxvii. capittel vanden sesten sacrament der heiligher kercken, als vander echtscap, huwelic, daer man ende wyf doir die ewe vergaderen; hoe God dit self maecte; ende wat een guet wijf toebehoirt ende <een> guet man.
XXXVIII.	Dat .xxxviii. capittel vanden sevenden sacrament der heiligher kercken, als vanden oly, dairmen die siecken mede salft, ende vander commendaci, die men den dode na doet; hoe die priester den siecken sal vermanen ende overlesen ende wat werdicheit ende salicheit; ende vanden bosen geest, hoe hi verschijnt.
XXXIX.	Dat .xxxix. capittel vanden sekeren [IIc] regulen der consciencien, diemen in die vierscair der penitencien moeten weten ende houden. Item van .xix. regulen der penitencien ende vier dingen, die den mensch nagelen ant cruce der penitencien.
XL.	Dat .xl. capittel van sonderlinghe tiden inden iair, dair die heilige kerc veel wonders in begaet. Item hier van vier tiden binnen den iaer, dair veel notabels vanden ouden testament <in staet>^1).
XLI.	Dat .xli. capittel vanden historien ende gesticht, die voir Cristus tiden onder die romeynen ende heyden vielen; Item van vier duechden ende menich exempel, die dair toe dienen.
XLII.	Dat .xlii. capittel vanden heydenschen beelden ende die depinctien, dair si die duechden mede wouden leren ende die onduechde gheven te kennen; item van veel beelden ende guede leer daer toe.
XLIII.	Dat .xliii. capittel van den stride tusken den duechde ende den sonde. Item van twien riken ende disputacien^2) tusken die sonden ende der duecht.

1) Aangevuld uit den tekst.

2) M dispensacien.

[p. 11]

XLIV.	Dat .xliiii. capittel van exempel, mirakel, heilich leven gueder menschen die na Cristus tiden sijn gesciet. Item hier veel gueder exempelen uutten Vaderboic.
XLV.	Dat .xlv. capittel van des keisers troen ende hoemen hem kiest ende croent; vander ridderen oirden ende vanden huusman. Ende hoe Willem van Hollant was gecroent ende vanden regulen, die den ridderen toehoren sel.
XLVI.	Dat .xlvi. capittel van speel of tijtverdrijf der heren of der vrouwen, dairmen nochtant guede exempelen bi mach verstaen ende leren. Item hoe dat scaecspul was gemaect ende menich notabel sake.
XLVII.	Dat .xlvii. capittel vanden coninc Salomon ende vander coninghinne [IId] van Saba; van horen parabolen, notabilen, proverbien, bisproken ende leer, die te gehoegen staen. Item van die conincinne van Saba ende Salomon ende van horen disputacien veel notabels dincs.
XLVIII.	Dat .xlviii. capittel vanden morgenspraec tusken den ontfermhertichsten God Cristum ende den mistroestigen sondaer, die in wanhoop gevallen is; menich suet dinc van Gods ontfermherticheit ende troist den sondaren ende leeren te sterven.
XLIX.	Dat .xlix. capittel van Entekersts toecoemst, van sijnre hantiering ende hoe hi sel eind nemen. Item hier veel teikenen sijnre toecoemst ende wat hi bedriven sel <mit sijn bedriechen>^1).
L.	Dat .l. capittel vanden ioncsten dage ende vanden gemenen oirdel, dat God sitten sel over die levende ende doden. Item hier vanden .xv. teikenen ende woirden die God spreken sal totten goeden ende quaden.
LI.	Dat .li. capittel vander ewigher verdoemnisse ende vander onsprekeliker pinen der hellen. Item veel questien vander pinen der hellen ende elc na sijn sonden.
LII.	Dat .lii. capittel vanden vegevier ende hoe die ellendige sielen van onser weldaet gheholpen worden ende vanden engelen getroist ende visitiert. Item veel saken, wairom dat dat vegevier ymmer is, ende wairmede men die sielen helpen sel ende hoe swaer ende bitter dattet is.
LIII.	Dat .liii. capittel vandat scone hemelrijc, glorie ende salicheit des ewichs levens; hoe God sal gheven sentencie den goeden, ende hoe scone dat dat hemelrijc is ende een suet gebet dat Ancelmus leert.

Hier eindt nu die tafel vanden somerstuck inden boic, dat dair hiet die tafel vanden kersten ghelove. Laus Deo, Deo gracias [Ia].

1) Aangevuld uit den tekst.