Logo DBNL
Tafel van den kersten ghelove. Deel 2: Winterstuc (1937)

Tafel van den kersten ghelove. Deel 2: Winterstuc

(1937)– Dirc van Delf–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Dat - XLIIII - capittel is van dat Ioseph ende Maria mitten kinde vloegen uuten lande dolende in Egypten.

4Doe Herodes sach, dat hi was beliecht4 vanden coningen, 5 want hi had hem geseit, datsi weder tot hem quamen, op-dat 6 hi oec dat kint mochte aenbeden, des hi niet en meende, doe 7 wert hi sonderlinge seer toernich ende seynde uut wapende 8 macht in Bethleem ende dede dootslaen alle die kinder, die 9 bynnen twee iaer waren geboren nader tijt des sterren op-10ganck, die hi vanden coningen hadde vernomen ende onder-1111-19socht, want die sterre ginc eerst op, doe die enghel Gabriel 12 Marien bootscapte, als sulke lerars seggen, ende hi hadde een 13 heel iaer ghebeydt nader coningen pilgrimaedse, dat hi te 14 Rome had gheweest ende sijn kinder beclae<chde>14, Alexan-15der en Aristobolus, voer den keyser, dat si hem [76 c] venijn 16 wouden gheven, die hi daer dode. Ende also gesciedet na 17 rechter wrake, dat die gheen, die menigen moeder beroefde

tekstkritische noten

18 haer kint, dat die alle selve sijn kinder liet moerden inden 19 19-26kercker. Ende dat hadde Ieremias lange te voren prophetiert, 20 dat inder stat Rama, twee milen verre van Bethleem, der kin-21derkijns moederen screyen ende hulen was gehoort, quia non 22 sunt, dat is, want si niet waren levendich. Doe openbaerde 23 die enghel Ioseph in sinen slaep ende seide: Stant op ende 24 nym die moeder ende dat kint ende trecke in Egypten ende 25 wes daer also lange, went ic di segge. Het is toecomende dat 26 26-32Herodes sueke des kints leven. Ioseph wart ontwaeck ende 27 wreckede27 die moeder ende vertelde haer dat hi verstaen heeft 28 vanden engel. Ende si nymt snellick haer lieve kint ende is 29 bereet te trecken uuten lande. Ach dencket, hoe deze ionge 30 maecht ende moeder in desen saken was begangen, doe si 31 wreckede haer lieve kint ende inder duuster nacht trecken 32 soude in vreemden lande.

3333-63Die lerars vragen, waer-om God dat kindekijn Ihesum woude 34 laten voeren onder die heyden van Egypten? Die eerste sake

tekstkritische noten

35 is nader letter ende hystorien. Want God voermaels hadde 36 daer alle der Egypten eerste kinder gedodet, daer om so sende 37 hi hem te beteringe37 sinen eengeboren soon. Hi hadde een duus-38ter nacht gemaect over al dat lant, ende daer om so sende hi 39 hem dat nuwe licht der [76d] werelt. Hi hadse geslagen mit 40 tien plagen, daer om so sent hi hem die medicijn des levens. 41 Aldus heeft God in genaden hoerre gedacht ende is gesciet 42 wandelinge der rechter hant des alren oversten. Die ander 43 zake is naden gelove. Want dat Cristus coemt in Egypten is 44 een sacrament grotes wonders. <Want Egypten> boven alle 45 landen der werelt in driën sonden dat quaetste was: als in 46 onghenadicheit46, ende die toochden si anden kinderen van 47 Ysrahel; in onwetenheit, ende die toochden si an horen 48 wercken; daer-<om> beduut Egypten: duusternis; ende 49 in ongelove, ende die toechden si in haren afgoden. Hier-om 50 so wert hem50 Cristus die guedertierenheit tegen dat eerste, 51 wijsheit tegen dat ander, gelove tegen die afgoden aen te bid-52den. Ende op dese coemst was te hopen, dat God woude alle 53 der werelt eynden53 beteren, doe hi dit quade lant dus vroe 54 woude visitieren. Die derde sake, waer om dat Cristus tooch 55 in Egypten, is naden geest ende der duecht. Want hi daer in 56 leren woude eenliken moet te dragen56 in geluc ende in weder-57spoet ende bereit te wesen tot alle liden, dat ons mach op 58 comen57. Want eerst was dit Kint gehoocht in sijnre gheboort 59 vanden engelen, ende aengebeden vanden harderen, ende na 60 achte dage besneden als een sondaer, daer na mitter starre 61 gesocht vanden coningen ende nu vanden engel gewaerscuwet, 62 dat hi soude vliegen62 in Egypten, want al sijn leven soude mit 63 [77a] liden gemengt wesen. Ende also moet wi onse tijt heen-64dragen63.

tekstkritische noten

6565-79Doe Maria sat op haren ezel ende hadde dat kindekijn Ihe-66sum in haren scoet, vraechde haer Ioseph, hoor hoeder, of 67 haer yet gebraeck. Doe antwoorde si dus: Ic hebt al. Want 68 das was waer: si had den ghenen die al in al werct ende al 69 is. Daer togen si drie heen: een oudt man, een ionge maecht, 70 een cleyn soghelinck, doer die wilde woeste heide; datsi die 71 enghel Gods geleide! Daer sceen die sonne ende daer en was 72 ghien schym72 van boemen, daer was dorre zant ende ghien 73 fonteyn, daer waren lange dachvaerd ende ghien harberch. 74 In desen wege verscaelde74 haren dranck, verharde haer broet, 75 onbreket hem voeder. Den ouden man dorstede, die ionge 76 maecht hongherde, dat cleyne kindekijn wart ghemoyet, die 77 eselinne is traech. Dese wech en mach ghien guet loper lo-78pen of reysen in vijftien dagen. Merc dan hoe menige weeck, 79 79-84datsi daer overwaren79. In die middewaerd van desen wege 80 quamen si onder mordenaers, daer die moeder mit haren kin-81de viel te deel den mordenaer, die daer hinck tot des kints 82 rechter zijde ende hoorde van hem dat troostelike woort: 83 Huden saltu mit mi inden paradys wesen. Dit hadde hi ver-8484-89dient om die genade die hi an desen geselscap toechde. - Doe

tekstkritische noten

85 si inden lande van Egypten eerst quamen, doe vielen alle die 86 afgoden der tempe-[77b]len van haren sulen, gelijck als die 87 propheet Ysayas hadde te voeren lange87 geprophetiert: wan-88neer een ioncfrou een soon baerde so souden haer afgoden 89 89-97vallen. Ende si quamen inder stat Helyopolis, daer si huerden 90 een cleyn huus ende woenden daer in seven iaer, alse ellendige 91 dwalende pelgrims. Daer hoorden si tongen91 spreken, die si 92 niet en verstonden; Ioseph maecte manden, Maria wracht mit 93 naelden ende spillen; an hare handen aldus so mosten si haer 94 notruft winnen. Dat op eenre tijt ghesciede, dat dat kinde-95kijn Ihesus broet eyschede95 vander moeder nader kinder wijs. 96 Ende doe sijt niet en hadde, screyde dat kint, dat haer hart te 97 97-105zwaer was te liden. Doe ghinc si uut an enen hogen palmboem 98 vol dattelen98 ende seide: Neyge di neder ende spijs dinen God. 99 Ende te hant boech hem die boem neder in haren scoet ende si 100 las dattelen alsoe veel, als haer ghenuechde. Dit plach si tot 101 veel tiden te doen. Also dat dit uut-quam101, ende des benyde 102 menich man, die ghingen ende kerfden des boems tacken ende 103 telgen, die nochtans des morghen vroe waren weder geworden

tekstkritische noten

104 een, als noch die litteyken daer in staen. Ende dese boem hou-105105-126den die heyden noch in groter waerde. Daer na gesciede dat 106 Maria, des kints moeder dorstede ende als si seide tot Ioseph 107 haren hoeder: Vader, mi dorstet; ende hi seide: Maria, 108 waer mach ic drincken ghecrigen, dit vernam [77c] dat cleyne 109 kindekijn ende sinen vingherkijn poeterde109 in die aerde ende 110 te hant ontsprongen vijf scone fonteynen, claer, coel ende 111 suet. Want die gheen in sinen lichaem vijff vloede ende fon-112teyne woude ondoen toe coelinge alre sonde ende lavinge alre 113 duecht, woude dat in sijnre kintscheit inder aerden beghinnen. 114 Op desen acker is gepoetet vineam Engaddi, daer die conin-115ghinne Saba die wortelen eerst den coninc Salomon bracht en-116de die plantede hi, daer op-wyes balzem, daer hi so veel inder 117 minnen boec Canticorum of screef. Dese roede bracht die 118 coninc Pharao van Egypten ende planteden op desen acker 119 der fonteynen, daer hi noch wasset; ende hi en mach van 120 genen anderen water ghevuchtet warden, noch van anderen 121 luden dan van kersten gheoeffent121 warden. Hoe men desen bal-122zem leest in sulveren kannen ende snyden dat hij drupe, hoe. 123 men den coninc van Babylonien scenct, hoe hi die edelste. 124 vuchtste traen is diemen vindet, hoemen sophistiert124 ende

tekstkritische noten

125 valscht, hoemen probiert ende proeft en dunct my hier ghien 126 126-132noot te seggen. Doe dese seven iaren waren omgecomen126, doe 127 openbaerde hem noch weder die engel Gabriel Ioseph in sinen 128 slaep ende seide aldus: Stant op ende nym dat kint ende sijn 129 moeder ende ganc inden lande van Ysrahel; si sijn begraven, 130 die des kints leven sochten. Dit is al gesciet op dat die scrift 131 soude werden vervolt, die die propheet Ozee had uuten monde 132 Gods geseit: uut Egypten heb ick mijn [77d] soon gheroepen. 133 133-138Ioseph was bereit ende dede also ende tooch weder den wech, 134 daer die kinder van Ysrahel totten lande van beloften doer 135 togen ende viertich iaer daer over waren. In desen wege weder 136 thuus, vant dat kindekijn Ihesus sinen neve Iohannem Baptis-137tam, ghevloegen137 van sijn ouders inder woestinen penitencie 138 te doen. Ende wat spraeck ende raet dat dese twee kindekijn 139 hadden en is ons niet bescreven, mer innichlick te dencken, 140 hoe die ionge coninc tot sinen hofmeester mochte spreken.

141141-147Doe dit geselscap <was> over die Iordaen gecomen inden 142 ioedschen lande ende hoorde seggen, dat daer waer Archelaus, 143 Herodes soon, die die moort inder kinderkijns hadde gedaen, 144 en dorste hi niet te Bethleem weder trecken. Die enghel riet 145 hem dat hi toge in Galyleam inder stede van Nazareth ende 146 woende daer. Want daer staet ghescreven: Nazarenus sal hi 147 hieten ende dat om drier-leye saken wil. Die eerste is nader

tekstkritische noten

148 148-152letter, want die mannen van Nazareth waren sonderlinge an-149ders gescapen dan ander lude van hoofde. Si en plagen hoor 150 haerre niet mit scaer-messen of laten te scheren. Alsoe en dede 151 Cristus, want ten had niet behoorlic gheweest dat een van 152 152-157sinen haere soude op die aerde vallen of verloren warden. Die 153 ander sake is naden gelove, want die Nazareni heiliger waren 154 dan ander ioden op datmense vro tot Gods dienste plach te 155 setten. Ende Ihesus Cristus was dat heilichdoem alre heiligen, 156 daer alle [78a] menschen souden in gesalicht werden. Daer 157 om wast billijck, dat hi een heilich Nazarenus soude hieten. 158 158-164Die derde sake was naden geeste. Want Nazareth beduut een 159 bloyende stat. Ende want nu Cristus was die suete bloem ge-160comen vander roede Yesse, Marien lichaem, daer die gheest 161 Gods op rustede, so wast billick, dat die bloem inder bloemen 162 stat spruten soude, bloyen ende groyen ende wassen op inder 163 ripe vrucht162, daer alle salige menschen warden of ghespijst 164 ende gevoet, die ewichlick gebenedijt is Ihesus Cristus. Amen.


Vorige Volgende