De mechanisering van het wereldbeeld

(1950)–E.J. Dijksterhuis– rechtenstatus

Naamregister

In dit register zijn alleen die namen opgenomen die in den tekst van het werk voorkomen, niet de talrijke auteursnamen die in de noten en de litteratuurlijst vermeld worden. Een uitzondering is slechts gemaakt in de sporadische gevallen, waarin een noot niet uitsluitend voor documentatie dient, maar een aanvulling van den tekst bevat. In dit geval is de letter n toegevoegd.

De opgegeven getallen verwijzen naar de paragrafen, b.v. III: 16 = § 16 van het Derde Deel.

Jaartallen zonder toevoeging duiden jaren na Christus aan.

Romeins geschreven getallen geven eeuwen aan; de indices 1 en 2 hierbij betekenen opv. 1e en 2e helft van de genoemde eeuw, b.v. XIII 2 = 2e helft van de 13e eeuw.

fl (floruit) beduidt de ἀκμή (levenstop).

* = geboren; † = overleden; c. = circa.

Abaelardus, Petrus. Frans scholasticus (1079-1142). II: 98

Abu al-Wafâ. Arabisch wiskundige en astronoom (940-c. 997). III: 64

Abubacer = Ibn Tufayl. Spaans-Arabisch medicus en philosoof († 1185/6). II: 142. III: 60

Achillini, Alessandro. Italiaans medicus (1463-1512). III: 18

Adelard van Bath. Engels geleerde en vertaler (fl. 1116-1142). II: 17, 19-21, 25, 29, 30, 33, 66

Adelbold. Bisschop van Utrecht († 1026/7). II: 9

Adrastos van Aphrodisias. Grieks wijsgeer (II 1). I: 82

Adrianus Africanus. (VII 2). II: 3

Aegidius Romanus. Italiaans scholasticus (1243/4-1316). II: 66, 93, 105

Agricola, Georg (= Georg Bauer). Duits medicus en mijnbouwkundige (1490-1555). IV: 175

Agrippa van Nettesheim. Duits natuurphilosoof (1486-1532). III: 69

Alanus de Insulis. Frans scholasticus (c. 1128-1202). II: 21, 31-33, 36, 66

Albategnius = al-Battânî. Arabisch astronoom (c. 858-929). I: 70. II: 16, 19, 144. III: 64

Alberti, Leon Battista. Italiaans kunstenaar en schrijver (1404-1472). III: 27-29

Albert van Saksen (van Helmstedt, van Rückmersdorf, Albertus parvus, Albertillus). Duits scholasticus (c. 1325-1390). II: 94, 112, 115, 136, 137, 151. III: 49. IV: 88, 89

Albertus Magnus S., van Bollstädt, Duits scholasticus (1193 of 1206/7-1280), II: 38, 39, 45-47, 48, 53, 83, 84, 89, 91, 94, 105, 107, 110, 111, 137, 143, 145. III: 10

Albumasar = Abû Mȧ šar... al Balḫî. Arabisch astroloog († 886). II: 16, 19, 85

Alcuin. Engels scholasticus (735-804). II: 3, 4, 6

Alexander van Aphrodisias. Grieks wijsgeer, commentator van Aristoteles (fl. c. 200). I: 46. II: 63, 105. III: 14

Alexander van Hales (Halensis). Engels scholasticus (1170/80-1245). II: 38, 39, 53, 61, 77

Alfraganus = al-Farghânî. Arabisch astronoom (IX). II: 16, 19, 144.

Alhazen = Ibn al-Hayṭam. Arabisch wis- en natuurkundige (c. 965-c. 1039). II: 16, 68, 69, 141

Alkhwārizmī → al-ḫuwârizmî.

Alpetragius = al-Bitrûǧî. Spaans-Arabisch astronoom (XII 2). II: 16, 142, 143, 145, 146-148. III: 13, 59, 60

Ambrosius S. Kerkvader, bisschop van Milaan (c. 340-397). II: 2

Amico, Giovanni Battista, Italiaans astronoom († 1538). III: 60

Ammonias Sakkas, van Alexandria. Grieks wijsgeer (fl. c. 240). I: 117

Anaxagoras, van Clazomenae. Grieks wijsgeer (c. 499-438 v. Chr.). I: 7, 29

Anaximander, van Milete. Grieks wijsgeer (c. 610-c. 540 v. Chr.). I: 102

Anthemios, van Tralles. Grieks wiskundige († c. 534). I: 101

Apollonios, van Perga. Grieks wiskundige (265?-170 v. Chr.). I: 60, 61, 101, 112, 119. II: 7, 19. III: 2

Apuleius, Lucius, van Madaura. Romeins schrijver (* c. 125). II: 10.

Archimedes, van Syracuse. Grieks wiskundige (187-212 v. Chr.). I: 2, 49, 60-62, 65-67, 78, 93, 95, 112, 119. II: 7, 19, 59. III: 2, 16, 32, 33, 41, 49. IV: 50, 60-62, 73, 80, 83, 126, 129, 142, 164, 165, 167, 286

Archytas, van Tarente. Grieks wijsgeer en wiskundige (IV 1 v. Chr.). I: 4

Ariadne, mythologische prinses. IV: 186

Aristarchos, van Samos. Grieks astronoom (c. 310-250 v. Chr.). I: 78, 114. IV: 17, 22

Aristoteles, van Stagira. Grieks wijsgeer (384-322 v. Chr.). passim

Arnobius. Kerkelijk schrijver. (fl. c. 300). II: 5

Arnold, van Villanova. Catalaans geleerde (c. 1240-1311). II: 91

Atalanta, mythologische prinses. IV: 190

Augeias, mythologisch vorst. IV: 185

Augustinus S. Kerkvader, bisschop van Hippo (354-430). I: 115-118, 120, 122, 123. II: 5, 10, 11, 22, 54, 57, 77, 82, 103, 134

Augustus, Romeins keizer. (63 v. Chr. -14). I: 111

Avempace = Ibn Bâǧǧâ. Spaans-Arabisch astronoom (c. 1106-1138/9). II: 105, 142. III: 60

Avencebrol → Avicebron

Averroës = Ibn Rušd. Spaans-Arabisch wijsgeer, commentator van Aristoteles (1126-1198). II: 16, 35, 36, 38, 57, 63, 81, 101, 105, 107, 110, 124, 133, 134, 137, 140, 142, 145, 147. III: 14, 60, 67

Avicebron = Ibn Gabirol. Spaans-Joods wijsgeer (c. 1021-c. 1058). II: 19, 77

Avicenna = Ibn Sînâ. Perzisch-Arabisch wijsgeer en medicus (980- 1037). II: 16, 19, 35, 77, 105, 107, 111, 133, 134, 140. III: 69, 74

Bacon, Francis. Engels staatsman, philosoof en schrijver (1561-1626). II: 24, 53. IV: 173, 183-193

Bacon, Roger. Engels scholasticus (c. 1210-c. 1292). II: 47-62, 65-67, 69, 72-77, 79, 84, 85, 87, 89, 91, 93, 110, 111, 134, 137, 147, 148. III: 42. IV: 45, 175

Baliani, Giovanni Battista. Genuees patricier (1582-1666). IV: 124, 125, 130, 133, 137

Banû-Mûsâ. Arabische wiskundigen en astronomen, bevorderaars van vertalingen. II: 63

Barrow, Isaac. Engels theoloog en wiskundige (1630-1677). IV: 170

Bartholinus, Erasmus. Deens wisen natuurkundige (1625-1698). IV: 286

Bartholomaeus Anglicus. Engels scholasticus (XIII 1). II: 83

Basilius S. Kerkvader (c. 330-379). I: 115, 116

Basso, Sebastiaan. Frans medicus en chemicus (XVII 1). III: 75, 77

al-Battânî → Albategnius.

Beda. Engels scholasticus (674-735). II: 2-4, 6

Beeckman, Isaac. Nederlands geleer-

de (1588-1637). III: 52. IV: 70-76, 79, 125, 136, 137

Bellarminus, Robertus. Kardinaal (1542-1621). IV: 162

Benedetti, Giovanni Battista. Italiaans wis- en natuurkundige (1530-1590). III: 56, 57. IV: 80, 277

Benedict Biscop. Engels geleerde (c. 628-690). II: 3

Bentley, Richard. Engels theoloog en classicus (1662-1742). IV: 322, 324

Bernard, van Chartres. Frans scholas-ticus († c. 1126). II: 10, 20, 28

Bernard S., van Clairvaux. Frans scholasticus (1091-1153). II: 27, 30

Bernard Sylvester, van Tours. Frans scholasticus (fl. c. 1150). II: 25, 30

Bernard, van Verdun. Frans scholasticus (XIII). II: 148

Bernoulli, Daniel. Zwitsers wiskundige (1700-1782). IV: 281

Bernoulli, Johannes. Zwitsers wiskundige (1667-1748). IV: 101

Berossos. Babylonisch astronoom (fl. c. 280 v. Chr.). I: 109

Bessarioon, Johannes. Kardinaal, Grieks humanist (1395-1472). III: 3, 62

Biagio Pelacani → Blaise, van Parma

Biringuccio, Vanuccio. Italiaans mijnbouwkundige en chemicus (1480-1539). III: 35

al-Bitrûǧî → Alpetragius

Blaise, van Parma. Italiaans geleerde († 1416). III: 16

Boethius. Romeins wijsgeer (480- 525). II: 1, 2, 8-11, 33, 34

Bombelli, Raffaele. Italiaans wiskundige (XVI 2). III: 31

Bonaventura S., Frans scholasticus (1221-1274). II: 77, 103, 110

Bonet, Nicolas. Frans scholasticus (XIV 1). II: 111

Borelli, Giovanni Alfonso. Italiaans medicus, physicus en astronoom (1608-1679). IV: 136, 137

Borkenau, Franz. III: 26

Borough, William. Engels zeevaarder (1536-1599). IV: 174

Boyle, Robert. Engels natuur- en scheikundige(1627-1691). IV: 193, 244-261, 279-283, 312, 322

Bradwardine, Thomas. Engels scholasticus (c. 1290-1349). II: 113, 120, 122-124

Brunelleschi, Filippo. Italiaans architect (1379-1446). III: 27, 28

Bruno, Giordano. Italiaans natuurphilosoof (1548-1600). III: 12, 31

Burckhardt, Jacob. Zwitsers cultuurhistoricus (1818-1897). III: 27

Buridan, Jean. Frans scholasticus (c. 1300-c. 1358). II: 94, 112-116, 136, 151. III: 56. IV: 79, 125

Burleigh, Walter (Burlaeus). Engels scholasticus (c. 1275-c. 1345). II: 135

Brahe, Tycho. Deens astronoom (1546-1601). IV: 1, 6, 19-25, 28-30, 32, 38, 47, 58, 119, 153, 270

Calcagnini, Celio. Italiaans geleerde (1479-1541). III: 61. IV: 17

Cassidorus Senator. Romeins staatsman en geleerde (c. 490-c. 580). II: 1, 2

Cassirer, Ernst. Duits philosoof (1874-1945). III: 21

Cavalieri, Bonaventura. Italiaans wiskundige (1598-1647). IV: 124, 170, 226

Cellini, Benvenuto. Italiaans kunstenaar (1500-1571). III: 27

Chalcidius. Romeins geleerde (fl. IV 1). II: 10, 11, 31, 34

Charles V. Koning van Frankrijk (1337-1380). III: 31

Chosroës. Koning van Perzië van 531 tot 579). II: 13

Chrusippos, van Tarsos. Grieks wijsgeer (c. 280-c. 208 v. Chr.). I: 111

Cicero, Marcus Tullius. Romeins wijsgeer en redenaar (c. 106-43 v. Chr.). I: 123. II: 10

Çlaudianus. Romeins dichter (fl. c. 400). II: 32 n. 14

Claudianus Mamertus. Frans theoloog († 474). II: 10

Clemens Alexandrinus. Kerkelijk schrijver (c. 150-c. 215). I: 119

Colbert, Jean-Baptiste. Frans staatsman (1619-1683). IV: 193

Columbus, Christophorus. Italiaans ontdekkingsreiziger (1451-1506). IV: 185

Commandino, Federigo. Italiaans wiskundige (1509-1565). IV: 60

Coninbricenses. Jezuïeten van het College te Coïmbra (XVI). III: 51, 68

Constantinus Africanus. Vertaler van Arabische werken. II: 17, 25

Copernicus, Nicolaus. Pruisisch astronoom (1473-1543), II: 110, 151. III: 12, 13, 62. IV: 1-22, 29, 32, 33, 35, 41, 47, 105, 107, 112, 129, 153, 155, 157, 160, 172, 181, 189, 219, 220, 270

Cosimo II. Groothertog van Toscana (1590-1621). IV: 84

Cremonini, Cesare. Italiaans philo-soof (1550-1631). III: 16

Cusanus, Nicolaus, Duits theoloog en natuurphilosoof, Kardinaal (1401-1464). III: 4-13, 24, 50, 59. IV: 17, 179, 226

Daidalos Mythologisch uitvinder. I: 95. II: 51.

Dalton, John. Engels natuur- en scheikundige (1766-1844). I: 9. IV: 247

Damaskios, van Damascus. Grieks wijsgeer (VII). I: 46. II: 13, 105

Delfino, Giovanni Antonio. Italiaans astronoom (XVI). III: 60

Demokritos van Abdera. Grieks wijsgeer (c. 460-c. 370 v. Chr.). 1:8-13, 17, 50, 98. II: 5, 137. III: 74, 77. IV: 218, 227, 231, 234, 242

Derkyllides. Grieks astronoom (begin Chr. jaartelling). I: 82

Descartes, René. Frans wijsgeer en wiskundige (1596-1650). I: 45. II: 113. III: 52. IV: 72, 73, 145, 170, 171, 189, 193, 221, 227, 230, 231, 233, 235, 239, 240, 241, 244, 248, 261, 262, 268, 269, 271, 274, 277, 279, 282-284, 288, 299, 313, 320. V: 8

Dietrich, van Freiberg. Duits scholasticus (c. 1250-c. 1310). II: 61, 67, 70, 71, 134, 147

Digby, Kenelm. Engels schrijver (1630-1665). IV: 242

Diogenes. Grieks wijsgeer (* 404 v. Chr.). I: 95

Diokles. Grieks wiskundige (II v. Chr.). I: 101

Dionysius Areopagita (ps) (c. 500). II: 77. III: 6, 9

Diophantos, van Alexandria. Grieks wiskundige (III 2). I: 60. III: 2

Dirck Rembrantsz. Nederlands astronoom en wiskundige, bevriend met Descartes. IV: n. 78

Duhem, Pierre. Frans physicus en wetenschapshistoricus (1861-1917). II: 109, 113, 128, 129. III: 3, 34, 43, 45

Duns Scotus, Johannes. Schots scholasticus (c. 1270-1308). II: 105, 108, 110, 135, 136

Dürer, Albrecht. Duits kunstenaar en wiskundige (1471-1528). III: 27, 31

Eckhart. Duits mysticus (1260-1329) III: 9

Einstein, Albert. Duits natuurkundige (*1879) III: 39

Ekphantos, van Syracuse. Grieks wijsgeer (begin V v. Chr.). I: 78

Empedokles, van Akragas. Grieks wijsgeer (c. 490-c. 435). I: 7, 8, 12, 44, 100, 101. II: 140. III: 74

Epikouros, van Samos. Grieks wijs-

geer (341-270 v. Chr.). I: 13, 98. II 5, 6, 28, IV: 226, 230-232, 234, 324

Erasmus, Desiderius. Nederlands humanist (1466-1536). III: 3

Euclides, van Alexandria. Grieks wiskundige (fl. c. 300 v. Chr.). I: 37, 58, 60, 61, 63, 64, 66, 67, 86, 112. II: 8, 17, 19, 68, 123. III: 2, 23. IV: 294

Eudoxos, van Knidos. Grieks wiskundige en astronoom (c. 408-c. 355 v- Chr.). I: 42, 62, 66. II: 16, 143. IV: 22

Eugenius, van Palermo. Wiskundige en astronoom, vertaler van Arabische werken (midden XII). II: 18, 19

Fabricius, David. Duits astronoom (1564-1617). IV: 47

al-Fârâbî. Arabisch philosoof († 950). II: 19, 111

Faraday, Michael. Engels natuurkundige (1791-1867). IV: 71

al-Farghânî → Alfraganus

Fatio de Duillier, Nicolas. Zwitsers astronoom (1664-1753). IV: 313

Fermat, Pierre de. Frans wiskundige (c. 1608-1665). V: 3

Fernel, Jean. Frans medicus († 1558). III: 74

Ferrier, Jean. Frans opticien (XVII 1). IV: 215

Ficino, Marsilio. Italiaans humanist (1433-1499). III: 3, 28

Firmicus Maternus, Julius. Romeins astroloog († na 360). I: 111

Foscarini, Paolo Antonio. Italiaans geestelijke (1580-1616). IV: 162

Fracastoro, Girolamo. Italiaans geleerde (1483-1533). III: 60

Francesco di Giorgio Martini. Italiaans schilder (1439-1502). III: 28

Franciscus, van Marchia. Italiaans scholasticus (XIII 1). II: 111, 134

Franciscus, van Meyronnes. Frans scholasticus († 1325). II: 151

Franco, van Luik, Belgisch scholasticus (c. 1083). II: 9

Frederik II. Koning van Sicilie, Keizer van Duitsland (1194-1250). II: 18

Fulbert, van Chartres. Frans scholasticus (c. 960-1028). II: 10

Ǧâbir ibn Aflah. Spaans-Arabisch wiskundige en astronoom (eind XII). II: 144

Gaetano, van Thiene. Italiaans scholasticus (1387-1465). III: 16

Galenos, van Pergamum. Grieks geneeskundige (129-179). II: 13, 16, 25, 67. III: 69

Galilei, Galileo. Italiaans natuurkundige en astronoom (1564-1642). II: 22, 59, 64, 113, 115, 130. III: 15, 16, 29, 31, 52, 55, 56. IV: 70, 77-136, 142, 147, 153-162, 165, 166, 168, 169, 172, 180, 182, 189, 194, 200, 203, 219, 221-230, 235, 237, 241, 263, 266, 270, 277, 295, 298, 308, 316. V: 7, 8

Gassend, Pierre. Frans philosoof (1592-1655). IV: 114, 131, 193, 221, 227, 231-241, 245, 248, 257, 283

al-Gazzâlî. Arabisch theoloog (1058- 1111). II: 19, 63

Gellius, Aulus. Romeins geleerde (c. 130-na 180). II: 10

Geminos, van Rhodos. Grieks wiskundige en astronoom (I). I: 86

Gerard, van Cremona. Italiaans vertaler van Arabische werken (1114- 1187). II: 18, 19, 144

Gerbert, van Aurillac (= Paus Sylvester II), Frans wiskundige en astronoom (c. 930-1003). II: 7, 9, 10, 89, 144

Ghiberti, Lorenzo. Italiaans beeldhouwer (1378-1455). III: 27

Gilbert, William. Engels medicus en natuurkundige (1540-1603). II: 79. IV: 44, 45, 172-182, 185

Goethe, Johann Wolfgang von. Duits dichter en geleerde (1749-1832). I: 108. IV: 2

Godfried, van Fontaines. Frans scholasticus (na 1306). II: 110

Goorle, David van. Nederlands scheikundige (1591-1612). IV: 227

Grassi, S.J., Orazio. Italiaans geleerde (1583-1658) IV: 228, 230

Gregorius, van Nazianze. Kerkelijk schrijver (c. 329-389/90). I: 116

Gregorius I, de Grote. Paus van 590-604. II: 32

Gregorius IX. Paus van 1229 tot 1241 II: 36

Grimaldi, Francesco Maria. Italiaans natuurkundige (1618-1663). IV: 284

Groot, Hugo de. Nederlands staatsman en jurist (1583-1645). IV: 69

Groot, Johan Cornets de. Burgemeester van Delft (1554-1640). IV: 69, 81

Grosseteste, Robert. Engels scholasticus, bisschop van Lincoln (1175-1253). II: 51, 59, 61, 66, 67, 69, 72, 75-77, 83, 105, 110. IV: 45

Guericke, Otto von. Duits natuurkundige (1602-1686). IV: 278, 279, 281

Gundisalvi, Domingo. Spaans philosoof en vertaler van Arabische werken (XII 1). II: 18

Haak, Theodoor. Duits geleerde, werkzaam in Engeland (1605-1690). IV: 193

Harun Al Rašîd. Khalief van Bagdad van 786 tot 809. II: 15

Harvey, William. Engels medicus (1578-1657). IV: 193

Hendrik van Langenstein (van Hainbuch, van Hessen). Duits scholasticus en astronoom (1325-1397). II: 148. III: 62

Herakleides, van Pontos. Grieks wijsgeer (c. 388-c. 315 v. Chr.). I: 40, 78. IV: 6, 17, 22

Herakleitos, van Ephesos. Grieks wijsgeer (fl. c. 500 v. Chr.). I: 7, 44

Herakles, mythologische heros. I: 52. IV: 185

Herman de Carinthier = Hermannus Dalmata. Vertaler van Arabische werken (midden XII). II: 18, 20

Hermes Trismegistos. Legendaire auteur van alchemistische geschriften. I: 106. IV: 7

Heroon, van Alexandria. Grieks wisen werktuigkundige (waarsch. begin I v. Chr.). I: 93, 94, 100. II: 62, 63. III: 32

Heytesbury, William van. Engels scholasticus (1380). II: 124

Hieroon, Koning van Syracuse (III v. Chr.) I: 95

Hieronymus S. Kerkvader (c. 340-420). II: 5

Hieronymus, van Ascoli → Jerôme

Hiketas, van Syracuse. Grieks wijsgeer (c. 400 v. Chr.?). I: 78

Hilarius, van Poitiers. Kerkelijk schrijver († 366). II: 5

Hipparchos, van Nicaea. Grieks astronoom (II 2 v. Chr.). I: 68, 70, 75, 81, 82, 119. II: 16. IV: 8

Hoenen, P. Nederlands natuurphilosoof (* 1880). II: 126

Hobbes, Thomas. Engels philosoof (1588-1679). IV: 240, 242, 257, 260

Holkot, Thomas. Engels scholasticus († 1349). II: 100

Honorius III. Paus van 1216 tot 1227. II: 36

Hooke, Robert. Engels natuurkundige (1635-1703). IV: 193, 279

Hooykaas, R. Nederlands chemicus en wetenschapshistoricus (* 1906). IV: 252, 253

Hrabanus Maurus. Duits scholasticus (776-856). II: 4-6, 27

Hugo, van Santalla. Spaans vertaler van Arabische werken. II: 18

Hugo, van Siena. Italiaans medicus († 1439). III: 18

Hugo, van St. Victor. Frans scholasticus (1096-1141). II: 33

Hume, David. Engels philosoof (1711-1776). II: 101

Hunayn b. Ishâq = Johannitius. Nestoriaans medicus, vertaler van Griekse werken (c. 809-873). II: 15

Husraw Anûširwân → Chosroës

al-Huwârizmî. Arabisch wiskundige en astronoom († c. 850). II: 16, 17, 19, 144

Huygens, Christiaan. Nederlands wis- en natuurkundige (1629-1695). II: 59, 73. III: 45. IV: 70, 129, 136, 138-152, 155, 167, 170, 189, 193, 199, 202, 207, 211, 212, 244, 283-290, 303, 308, 312-314, 318, 328, 329. V: 4, 8

Iamblichos, van Chalcis. Grieks wijsgeer (c. 325). I: 57

Ibn Bâǧǧa → Avempace

Ibn Gabirol → Avicebon

Ibn al-Haytam → Alhazen

Ibn Rušd → Averroes

Ibn sînâ → Avicenna

Ibn Tufayl → Abubacer

Inceptor, Venerabilis → Ockham

Ingoli, Francesco. Italiaans rechtsgeleerde. IV: 114

Isidorus S,. van Sevilla. Spaans geleerde (c. 560-636). II: 2, 4-6

Jacob, van St. Martinus (van Napels). Italiaans scholasticus (XIV 2). III: 52

Jacopo de Forlì. Italiaans medicus († 1461). III: 18

Jeans, James. Engels astronoom en natuurkundige (1877-1946). V: 9

Jeremia. Profeet. I: 117

Jerôme van Ascoli. Generaal van de orde der Franciscanen in 1278. II: 61

Johannes XXI. Paus van 1276 tot 1277. II: 92

Johannes Canonicus. Frans scholasticus. II: 64

Johannes Duns Scotus → Duns Scotus

Johannes Hispalensis, van Sevilla. Spaans-Joods vertaler van Arabische werken (midden XII). II: 18

Johannes, van Jandun. Frans scholasticus († 1328). II: 110

Johannes, van Mirecourt. (Monachus albus). Frans scholasticus (XIV). II: 103

Johannes, van Salisbury = Johannes Saresberiensis. Engels scholasticus (1110/20-1180). II: 28, 31

Johannitius → Hunayn Ibn Ishâq

Jordanus Nemorarius (= Jordanus Saxo). Duits wis- en natuurkundige († 1237). III: 32-34, 41, 49, IV: 62, 91

Jung, C.G. Zwitsers psycholoog (*1875). II: 90

Jungius, Joachim. Duits geleerde (1587-1657). IV: 242

Justinianus. Oost-Romeins keizer van 527 tot 565 (483-565). II: 13

Kallippos, van Kyzikos. Grieks astronoom (fl. c. 370 v. Chr.). I: 42. II: 143

Kamâl al-Dîn. Arabisch geleerde († 1320). II: 70

Kant, Immanuel. Duits wijsgeer (1724-1804). IV: 18

Karel de Grote. Keizer (742-814). II: 3

Karneades van Kyrene. Grieks wijsgeer (c. 214-na 129 v. Chr.). I: 111, 122

Kepler, Johannes. Duits astronoom (1571-1630). II: 59, 80, 130. III: 20, 23 n. 15, 16, IV: 1, 2, 15, 23, 25-59, 74, 90, 105, 111, 147, 153, 158, 168, 169, 172, 173, 182, 194, 310, 311. V: 8, 9

al-Kindî. Arabisch geleerde († c.873). II: 16

Kleanthes, van Assos. Grieks wijsgeer (c. 331-c. 232). I: 114

Kleomedes. Grieks astronoom (I v. Chr.). I: 80, 86, 100. II: 62

Kosmas Indicopleustes. Patristisch geograaf (fl. c. 540). I: 119, 120

Koyré, A. Frans wetenschapshistoricus (*1892). IV: 147, 183

Kristeller, Paul Oscar. Amerikaans philosoof (*1905). III: 15

Laberthonniere, Lucien. Frans theoloog (1860-1932). IV: 220

Lactantius. Kerkelijk schrijver (c. 250- c. 325). I: 119, 120, 123. II: 5, 6

Laplace, Pierre-Simon. Frans wiskundige en astronoom (1749-1827). IV: 329

Lavoisier, Antoine Laurent. Frans chemicus (1743-1794). IV: 247

Leibniz, Gottfried Wilhelm. Duits philosoof en wiskundige (1646-1716). III: 6, 48. IV: 195, 208, 313, 314, 318, 330. V: 3, 4

Leo I, de Grote. Paus van 440-461. II: 82

Leonardo da Vinci. Italiaans kunstenaar (1452-1519). III: 27, 34, 36-46, 58. IV: 17, 60, 71, 88, 89, 125

Leopold de'Medici. Kardinaal. († 1675). IV: 193

Leukippos van Milete. Grieks wijsgeer (V v. Chr.). I: 8, 50

Liebig, Justus von. Duits chemicus (1803-1873). IV: 183

Linus, Franciscus. Engels theoloog (XVII 2). IV: 280

Locke, John. Engels wijsgeer (1632-1704). IV: 227

Lucretius Carus, Titus. Romeins dichter (c. 95-55 v. Chr.). I: 13, 98. II: 5, 6

Lullus, Raymundus. Spaans scholasticus (c. 1232-1315). II: 91

Mach, Ernst. Duits natuurkundige en philosoof (1838-1916). II: 47. IV: 102

Macrobius. Romeins geleerde (c. 400) II: 10

Magini, Giovanni Antonio. Italiaans astronoom (1555-1617). IV: 156

Maier, Anneliese. Duits geleerde. II: 109, 113, 119, 120, 129, 130. III: 52

Maimonides, Mozes. Joods-Spaans wijsgeer (1135-1204). II: 142

al-Ma' mûn. Khalief van Bagdad van 813 tot 833 (786-833). II: 15

Manilius, Marcus. Romeins dichter en astroloog (I). I: 108, 111

al Mansur. Khalief van Bagdad van 754 tot 775. II: 15

Marsilius, van Inghen. Duits scholasticus († 1396). II: 94, 112, 136, 137

Mâšallâh. Arabisch astroloog (†c.820) II: 16, 19

Maternus → Firmicus

Maupertuis, Pierre Louis Moreau de. Frans philosoof (1698-1759). V: 3

Maurolyco, Francesco. Italiaans wiskundige (1494-1577). IV: 60

Melsen, A.G.M. van. Nederlands philosoof (*1912). IV: 252, 254

Mersenne, Marin. Frans geleerde (1588-1648). IV: 131, 132, 193, 274, 277

Michael Scotus. Schots scholasticus, vertaler van Arabische werken. (c. 1175-1235). II: 18, 145

Michalsky, Constantin. Pools geleerde (* 1879). II: 109

Molière. Frans blijspeldichter (1622-1673). II: 87

Monachus Albus → Johannes, van Mirecourt

Montmor, Henry Louis Habert de. Frans geleerde (XVII). IV: 193

More, Louis Trenchard. Amerikaans wetenschaps-historicus (1870-1944). IV: 183

Mozes. Joods volksleider. I: 117

Napoleon. Keizer van Frankrijk (1769-1821). IV: 329

Nâsir al-Din al-Tûsî. Perzisch-Arabisch wiskundige en astronoom (1201- 1274). III: 64

Nechepso. Tezamen met Petosiris genoemd als auteur van een Grieks astrologisch werk (waarsch. uit II v. Chr.)- I: 111

Nectanebo. Tovenaar. II: 89

Nestorius. Syrisch theoloog († na 450). II: 13

Newton, Isaac. Engels wis- en natuurkundige (1642-1727). I: 2. II: 59, 108, 113. III: 39, 48. IV: 1, 46, 48, 75, 104, 109-111, 151, 215, 217, 255, 287, 291-330 V: 1, 2, 4, 6, 8, 9

Nicolaas, van Autrecourt. Frans scholasticus (XIV 1). II: 101-104

Nicolaas, van Cusa → Cusanus

Nicolaas, van Oresme → Oresme

Nicoletti, Paolo → Paulus Venetus

Nikomachos, van Gerasa. Grieks wiskundige (fl. c. 100). II: 33

Nifo, Agostino. Italiaans scholasticus (1473-1546). III: 17, 18, 67

Noël, Etienne. Frans theoloog (XVII 1). IV: 262, 267-269, 271, 272, 276

Norman, Robert. Engels zeevaarder en instrumentmaker (XVI 2). IV: 174, 175

Novara, Domenico Maria da. Italiaans astronoom (1454-1504). IV: 17, 176

Ockham, Willem van. Engels scholasticus (c. 1300-1349/50). II: 94, 96, 97, 107, 108, 110, 111, 118, 136. IV: 242, 312

Oresme, Nicolaas van. Frans scholasticus († 1382). II: 94, 105, 108, 110, 116, 117, 119, 125-131, 136, 149, 150, 151. III: 13, 18, 31, 48, 52, 77, IV: 5, 17, 21, 73, 80, 88, 94, 176. V: 7

Origenes. Kerkelijk schrijver († 254). I: 117, 119, 123

Osiander, Andreas. Duits theoloog (1498-1552). IV: 14-16, 35, 41, 157, 162

Pacioli, Luca. Italiaans wiskundige (c. 1445-1514). III: 28, 31, 38

Panaitios, van Rhodos. Grieks wijsgeer (c. 180-c. 110 v. Chr.). I: 50, 111

Papin, Denis. Frans natuurkundige (1647-1712). IV: 244

Pappos, van Alexandria. Grieks wiskundige (III 2). I: 60. III: 2

Paracelsus. Zwitsers medicus (1493-1541). III: 31, 69-72, 77. IV: 245, 246, 256

Parmenides, van Elea. Grieks wijsgeer (* c. 515 v. Chr.). I: 6, 8, 10, 20, 92. III: 20

Pascal, Blaise. Frans wis- en natuurkundige (1623-1662). III: 12. IV: 159, 167, 174, 220, 240, 261-278, 292

Pascal, Etienne. Vader van Blaise Pascal († 1651). IV: 193, 261

Patrizzi, Francesco. Italiaans philosoof (1529-1597). III: 14. IV: 173

Paulus, Apostel der Heidenen († 62). I: 117. II: 16, 28, 124

Paulus III. Paus van 1534 tot 1549. IV: 16

Paulus Venetus (= Nicoletti, Paolo). Italiaans scholasticus († 1429). III: 18

Peckham, John. Engels scholasticus (c. 1240-1292). II: 61, 67

Perier, Florin. Zwager van Blaise Pascal. IV: 275, 277

Pepijn de Korte. Koning der Franken († 768). II: 3

Petit, Pierre. Frans geleerde (1598-1677). IV: 261

Petosiris. Tezamen met Nechepso genoemd als auteur van een Grieks astrologisch werk (waarsch. uit II v. Chr.). I: 111

Petrus, van Alvernia. Frans scholasticus († 1304). II: 110

Petrus Aureoli. Frans scholasticus († 1322). II: 134

Petrus Lombardus. Italiaans scholasticus († 1160). II: 101, 117, 119

Petrus Olivi. Frans scholasticus (1248/9-1298). II: 110, 111

Petrus Peregrinus, van Maricourt. Frans geleerde (midden XIII). II: 58, 79, 80. III: 3, 62, 64. IV: 174

Peurbach (Purbach) Georg. Oostenrijks astronoom (1423-1461). III: 3, 62, 64. IV: 174

Philolaos. Grieks wijsgeer (fl. midden V v. Chr.). I: 40, 78

Philoon, van Byzantium. Grieks mechanicus (III v. Chr.). I: 100. II: 62, 63

Philoponos, Johannes, van Alexandria. Grieks wijsgeer, commentator van Aristoteles. I: 46, 85, 99. II: 111. III: 55

Pico Della Mirandola, Giovanni. Italiaans philosoof (1463-1494). III: 21

Piero de'Franceschi. Italiaans kunstenaar (c. 1420-1492). III: 28

Pietro d'Abano. Italiaans medicus en philosoof (1257-1315). III: 18

Planck, Max. Duits natuurkundige (* 1858). I: 2

Plato. Grieks wijsgeer (429-348 v. Chr.). passim

Plato, van Tivoli = Plato Tiburtinus. Italiaans vertaler van Arabische werken (XII 1). II: 18

Plinius Secundus, Cajus. Romeins geleerde (23-79). II: 2

Plotinos, van Lykopolis. Grieks wijsgeer (204-269). I: 54-57, 113, 116, 117. II: 77, 103

Plutarchus, van Chaeronea. Grieks wijsgeer en historicus (c. 50-120). I: 95, 97, 119. IV: 155

Pomponazzi, Pietro. Italiaans scholasticus (1462-1525). III: 22

Porphyrios, van Batanea. Grieks wijsgeer (233-304). I: 56. II: 1, 12, 13

Poseidonios, van Apamea. Grieks wijsgeer (128-44 v. Chr.) I: 50, 80, 95, 100, 111. II: 62, 70

Proklos, van Lycie. Grieks wijsgeer (410-485). I: 46, 58, 84, 85. II: 19, 77

Ptolemaios, van Alexandria (II). Grieks astronoom. I: 67, 68, 70, 75, 77-79, 81-84, 101, 112, 119. II: 16, 19, 20, 59, 68, 69, 82, 105, 141, 143-145, 147-149. III: 2, 13, 60-62. IV: 2, 4-6, 8-11, 13, 19-22, 25, 32, 34, 35, 155, 157, 176, 270

Pythagoras, van Samos. Grieks wijsgeer (fl. c. 530 v. Chr. † 497/6 v. Chr.). I: 4, 5, 218. II: 8

Radolf (Rudolf), van Luik, Schoolleider (XII). II: 8

Ragimbold (Regimbald), van Keulen. Schoolleider (XII). II: 8

Ramus, Petrus. Frans philosoof en wiskundige (1515-1572). III: 23

Randall Jr. J.H. Amerikaans philosoof (*1899). III: 15

Rauchfuss, Conrad (= Dasypodius). Duits wiskundige (1529-1600). IV: 259 n. 116

Raymond I. Aartsbisschop van Toledo van 1126 tot 1151. II: 18

Regiomontanus (= Müller, Johannes). Duits astronoom (1436-1476). III: 3, 62, 64, 65. IV: 6, 17

Reinhold, Erasmus. Duits astronoom (1511-1553). IV: 19

Riccioli, S.J., Giovanni Battista. Italiaans astronoom (1598-1671). IV: 131

Richard, van Middletown. Engels scholasticus (XIII 2). II: 110

Robert, van Chester (Robert, de Rétines). Engels vertaler van Arabische werken (fl. c. 1150). II: 18

Roberval, Gilles Personne de. Frans wiskundige (1602-1675). IV: 261, 263, 270, 274

Rodolph, van Brugge. Vlaams vertaler van Arabische werken en astronoom (fl. c. 1150). II: 18

Romer, Ole. Deens astronoom (1644- 1701). IV: 284

Rudolf II. Keizer van Duitsland van 1576 tot 1612 (1552-1612). IV: 25

Rothmann, Christoph. Duits astronoom (XVI 2). IV: 21

Ruzzante (ps van A. Beolco). Paduaans comediedichter (1502-1542) III: 29

Ryff, Walter Hermann, Zwitsers geleerde (XVI 1). III: 58

Salomo. Koning van Israël (1082-975 v. Chr.). IV: 191

Savasorda = Abraham Bar Hiyya. Joods-Spaans wiskundige en vertaler van Arabische werken († c. 1136). II: 18

Scaliger, Julius Caesar. Italiaans geleerde (1484-1558). III: 51, 56, 73. IV: 38

Scheiner, S.J., Christoph. Duits astronoom (1575-1650). IV: 45

Schott, S.J., Caspar. Duits natuurkundige (1608-1666). IV: 279

Sêbôht, Severus. Syrisch geleerde (midden VII). II: 13

Seneca, Lucius Annaeus. Romeins wijsgeer (c. 4-65). I: 95. II: 2, 10, 53 n. 24, 70

Sennert, David. Duits medicus en chemicus (1572-1637). III: 74. IV: 249, 254

Sergios, van Resaina. Syrisch geleerde († 536). II: 13

Sforza, Lodovico. Il Moro. Hertog van Milaan (1451-1508). III: 40

Siger, van Brabant. Nederlands scholasticus (c. 1235-c. 1281). II: 42, 85, 93, 110, 137

Simmel, Georg. Duits socioloog (1858-1918). III: 26

Simplikios. Grieks wijsgeer, commentator van Aristoteles (VI 1). I: 81, 85. II: 13

Snellius, Willebrord. Nederlands wis- en natuurkundige (1591-1626). IV: 170

Socrates, van Athene. Grieks wijsgeer (c. 470-399 v. Chr.). I: 21

Soloon, van Athene. Grieks staatsman († c. 558 v. Chr.). I: 92

Sophokles. Grieks treurspeldichter (c. 494-c. 406). IV: 7

Sophroniskos. Vader van Socrates. I: 21

Sosigenes, van Alexandria. Grieks astronoom (I v. Chr.). I: 42, 81

Soto, Dominicus. Spaans scholasticus (1494-1560). II: 130

Speroni, Sperone. Italiaans letterkundige (XVI). III: 29

Stevin, Simon. Nederlands wis- en natuurkundige (1548-1620). I: 80. III: 27, 31-33, 65. IV: 12, 60-70, 73, 81, 141, 165, 167, 172, 173, 176, 277, 282

Suarez, Francisco. Spaans scholasticus (1548-1617). III: 51

Suisset = Richard Swineshead. Engels scholasticus (XVI 1). II: 124. III: 15

Syrianos, van Alexandria. Grieks wijsgeer (c. 380-c. 450). I: 57

Sylvester II → Gerbert

Tâbit Ibn Qurra. Arabisch wiskundige en vertaler (826/7-901). II: 16

Tartaglia, Nicolo. Italiaans wiskundige (c. 1505-1557). III: 31, 58

Telesio, Bernardino. Italiaans natuurphilosoof (1508-1588). III: 14, 20

Tempier, Etienne. Bisschop van Parijs (XIII 2). II: 92, 93, 106-108

Tenneur, le. Vriend van Mersenne. IV: 274

Tertullianus. Kerkelijk schrijver (c. 60-na 120). I: 115, 124.

Thales, van Milete. Grieks wijsgeer (c. 600 v. Chr.). I: 2, 3, 98. II: 81. IV: 179

Themistios, van Paphlagonia. Grieks wijsgeer en commentator van Aristoteles (fl. c. 400). I: 46. II: 63, 105

Theodorus, van Tarsus. Aartsbisschop van Canterbury (602-690). II: 3

Theodosios, van Tripolis. Grieks wiskundige en astronoom (c. 100 v. Chr.). III: 63

Theophilos S. Bisschop van Antiochia († na 181). I: 119

Thierry, van Chartres. Frans scholasticus († c. 1150). II: 10-12, 20

Thomas S., van Aquino. Italiaans scholasticus (1227-1274). I: 58. II: 38-40, 42-48, 53, 57, 63, 70, 72, 74, 77, 83, 89, 92-95, 100, 101, 103, 105, 106, 110, 111, 133, 136, 137, 146, 148. III: 14. IV: 160, 231

Thomas, van Cantimpré. Frans scholasticus (XIII 1). II: 47

Torricelli, Evangelista. Italiaans wis- en natuurkundige (1608-1647). II: 22. IV: 124, 126-133, 141, 142, 145, 167, 232, 261, 265, 272-274, 277, 278, 280. V: 8

Townley, Richard. Correspondent van Boyle. IV: 280

Trismegistos → Hermes.

Tycho → Brahe

Tyrtaios, van Athene. Grieks dichter (VII v. Chr.). IV: 192

Urbanus IV. Paus van 1261 tot 1264. II: 36

Urbanus VIII. Paus van 1623 tot 1644 (1568-1644). IV: 160

Valerius Maximus. Romeins schrijver (I 1). II: 10

Verne, Jules. Frans romanschrijver (1828-1905). II: 51

Vettius Valens. Romeins astroloog (II). I: 111

Vieta (= Viète, François.) Frans wiskundige (1540-1603). IV: 196

Vincent, van Beauvais. Frans scholasticus (1190-1264). II: 77, 91

Vitalianus. Paus van 657 tot 672. II: 3

Vives, Lodovico. Spaans philosoof (1492-1540). III: 24, 25

Viviani, Vincenzio. Italiaans wis- en natuurkundige (1622-1703). IV: 261

Wallis, John. Engels wiskundige (1616-1703). IV: 193

Walther, Bernhard. Neurenbergs patricier (1430-1504). III: 62

Willem, van Auvergne. Frans scholasticus, bisschop van Parijs. II: 58, 77, 80, 88, 89, 145

Willem, van Conches. Frans scholasticus (1080-1145). II: 20, 25-31, 33

Willem, van Heytesbury → Heytesbury

Willem, van Ockham → Ockham

Willem, van St. Thierry. Belgisch scholasticus (c. 1085-1147). II: 27, 28, 30

Witelo. Silezisch scholasticus (* c. 1220). II: 61, 67, 70. IV: 168

Xenarchos. Grieks astronoom (I v. Chr.). I: 81

Zabarella. Italiaans philosoof (1532-1589). III: 16-18, 67

Zenoon, van Elea. Grieks wijsgeer (fl. c. 460 v. Chr.). II: 108, 114, 147

Zenoon, van Kition. Gricks wijsgeer (c. 336-c. 263 v. Chr.). I: 50

Zenoon. Oost-Romeins keizer van 474 tot 491. II: 13

Zilsel, Edgar. Duits socioloog (1891-1944). III: 26

Zimara, Marc-Antonio. Italiaans philosoof († 1552). III: 18, 67

Van denzelfden schrijver verschenen vroeger:

Val en Worp. Een bijdrage tot de Geschiedenis der Mechanica van Aristoteles tot Newton. Groningen 1924.

De Elementen van Euclides. 2 dln. Groningen 1929-30.

Archimedes. Deel I. Groningen 1938. Deel II in Euclides XV-XVII, XX. Groningen 1938-44.

Vreemde woorden in de wiskunde. Groningen 1939. ²1948 (met Dr W. van der Wielen).

Simon Stevin. 's-Gravenhage 1943.