De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

85

Baarn 8 Augustus 1899.

Amice,

Er komen nog eenige bladzijden van Prins, die ik maar naar den uitgever zal doorzenden.

Zoû je mij niet eens willen melden waar je vertoeft en hoe je verder in Augustus denkt

[p. 122]

te doen en of wij elkaâr niet ergens zouden kunnen ontmoeten. Ik zal vooreerst moeilijk een nacht van huis kunnen om dat ik mijn oudste zoon dagelijks zwemmen laat leeren.¹⁶³ Maar indien je in het buitenland bent, zou mij dan op de terugreis misschien het genoegen eener ontmoeting voorbehouden kunnen worden?

Hartelijk gegroet

Karel A.Th.

163 Op 4 augustus 1899 had Van Deyssel besloten twee maanden lang zijn oudste zoon Joop (zie Briefwisseling Van Deyssel-Verwey, dl. II, p. 16, noot 24) dagelijks te vergezellen naar een zwemschool in Utrecht. De daaraan voor zijn zoon verbonden kosten bedroegen in hun totaliteit ƒ41,40, zijnde: twee trajectkaarten Baarn-Utrecht à ƒ14,-, een zwembroek à ƒ0,40, een handdoek à ƒ0,50, een zwemabonnement à ƒ3,50, 60 dagen lang in Utrecht twee paardentramkaartjes à ƒ0,075. Dit besluit werd genomen binnen het kader van de op zondagmorgen 30 juli 1899 uitgestippelde ‘algemeene levenshouding van het niet-inspannen, van het van-zelf-laten-gaan.’ Het daarbij bestreefde type was dat: ‘van een soort Rembrandt of zoo, een gewoon levend burger-man-schilder, maar wiens geest nu en dan bloeyen gaat en dan, van-zelf en zacht, edele perziken afwerpt. De levenshouding is: altijd blijmoedig en te vrede, en het inzicht: “Er is alleen het tegenwoordige oogenblik.” Mijn “wijsbegeerte en kunst” zijn de “idealiseering” van het gegeven soort leven. Ik bèn een burger huisvader, enz. Dezen toestand vergoddelijk ik en bereik aldus een zelfde hoogte als de Heroïeke Dandys en de Heiligen.’ In een terugblik, van 10 november 1899, moest Van Deyssel echter constateren dat hij de vacantieperiode (1 Augustus-15 Oktober) te weinig had kunnen besteden aan ‘de eischen der zelf-leiding en van het algemeen finantiëel beheer om dat ik mij te veel in onderdeelen en naar een verkeerd stelsel met het welzijn der mijnen heb bemoeid. In plaats van mijn tijd te besteden aan het onderhoud van betrekkingen, en het maken van een buitenlandsch uitstapje, waar door ik bij mijn thuiskomst weêr beter werken kan, - hetgeen alles dan toch ten slotte den mijnen ten goede komt, ben ik door persoonlijk Joopie zwemmen te laten leeren te veel in onderdeelen gekomen en door, tegen de eerste moeheidsverschijnselen in, daarmeê toch door te gaan heb ik het blijkbaar naar een verkeerd stelsel gedaan. De jongens moeten dan maar niet zwemmen leeren, moeten dan maar níet dit en níet dat, enz., - ik kan er mij in elk geval niet meer meê bemoeyen. Ik doe het andere, de hoofdzaak, en dat is toch ook voor hen.’
Overigens had Van Deyssel zeer genoten van die dagelijkse treinritten naar Utrecht. In een niet gedateerde tekst, die echter moet stammen uit december 1951, dus uit zijn voorlaatste levensmaand - hij zou overlijden te Haarlem op 26 januari 1952 - herdacht hij een en ander: ‘Utrecht, met zijn eigenaardig gebouwde grachten, met zijn over-zindelijke, stille straten, zoo als de Boothstraat, met zijn Dom, is een apart soort stad, heel iets anders dan Leiden of Haarlem. Voor Baarn was Utrecht de stad. Ofschoon vele Baarenaars, die in Amsterdam hun zaken hadden, dagelijks tusschen Baarn en Amsterdam heen en weêr gingen, was Utrecht toch eigenlijk de stad, waar de Baarnsche dames hun boodschappen deden en waar men concerten en schouwburgvoorstellingen bezocht. Met de prachtige spoortreintjes tusschen Baarn en Utrecht kon men zelfs zoo noodig twee maal op een dag Utrecht bezoeken en 's avonds altijd nog betrekkelijk vroeg thuis zijn. Die treintjes, met hun fauteuil-achtige banken, reden zacht en met een matige vaart, zoo dat het een genoegen was door de fraaie streek, met zijn hooge koornakkers en duinachtige terreinen zich te laten voortglijden in volkomen rust.’