De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

132

Baarn, 3 December 1895.

Amice,

Ik heb je stuk in de Kroniek met genoegen gelezen. Het is mij even wel ongemeenzaam en, voor zoover ik dat zeggen kan, ben ik het er niet geheel meê eens. Dit is echter aan zooveel vast, dat ik te veel van je geduld zoû vragen indien ik er schriftelijk over uitweidde. Ik hoop dus dat wij daar samen eens over zullen spréken.

De hoofdzaak is dat je mij zoekende voorstelt en dat ik juist meende een vondst geboekt te hebben.

Ik ben nog steeds even zeer in orde als toen wij elkaâr het laatst zagen. Ik werk veel maar kom toch tot quantitatief geringe resultaten om dat mijn tegenwoordig werk moeilijker voor mij is dan het vroegere. En ik ben vast besloten het beste werk waartoe ik in staat ben dagelijks te laten vóorgaan, zoodat als ik in de tweede daghelft te moe ben, ik dat niet voor het betere ben. In komische of luchtig causeerende boekbeoordeelingen heb ik in 't algemeen weinig lust.⁴³⁸ En anderen moet dikwijls studie voorafgaan, zoo dat die zeer langzaam vorderen. Ik heb nu bij voorbeeld heelemaal het denkbeeld niet meer van

438 Vermoedelijk heeft Verwey niet geweten dat in De Kroniek van 1 december 1895 zijn bespreking van Van Deyssel's Prozastukken onmiddellijk gevolgd werd door een komische boekbeoordeling van de hand van... Van Deyssel! F.J.A.M. de V. d'Uiterkerke, die aldaar de in 1895 te Parijs bij Tresse & Stock verschenen roman Purification, door M. Reepmaker bespreekt, was in werkelijkheid een en dezelfde als Van Deyssel; zie Lodewijk van Deyssel, De scheldkritieken. Met een voorwoord en voorzien van aantekeningen, bezorgd door Harry G.M. Prick, Amsterdam, 1979, p. 256-257 en p. 353-354.

[p. 150]

in acht maanden een roman te schrijven, maar reken van in jaren, minstens een kleine twee jaar, een werk te kunnen afhebben.

Ik zeg liever niet met welk werk ik bezig ben, daar het nog zoo onzeker en wankelend is.

Bonger is een kunstliefhebber uit Hilversum, vriend van Redon, Huysmans, etc.-

Ik ontvang zoo even je briefkaart met inhoudsopgave. Het komt mij voor dat sommige kopie, zoo als Hartog, een novelle van Roosdorp die ik aanvaard heb,⁴³⁹ en ook de brieven van Prikker, tot voorraad kan dienen voor als wij gebrek hebben. Wij behoeven niet noodzakelijk al de brieven in achter-een-volgende afleveringen te plaatsen, vin-je wel? En vind je, als wij er nu meê doorgaan, 16 blzd. niet genoeg? Of zijn de 22 reeds al wat er nog over is? Bij raming vergist men zich dikwijls.

Ik begrijp niet goed wat je meent met Jelgersma Sr. te hebben afgewezen, daar hij in de Inhoudsopgave twee maal voorkomt.

Kobus' huidige feesten heb ik nog niet in handen gehad.

Kunnen wij er misschien niet eens over denken of polemiekstukken als van Bierens en Jelgersma met kleine letter gezet kunnen worden?

Wáar heb je het stuk over Dumas gelezen? Het is niet van mij. Van Deventer schrijft mij dat Aletrino aan een nieuwen roman bezig is maar ‘violent gekant’ is tegen het Tweem. Tijdschrift. en dat wij, willen wij hem ‘verzoenen’ ‘een zekere taktiek’ zullen moeten gebruiken.⁴⁴⁰ Zoû daartoe misschien kunnen behooren dat jij, in Haarlem zijnde, hem eens opzoekt? Hij moest toch begrijpen dat zoo'n gramschap over het in vieren in plaats van in drieën publiceeren van Martha ongegrond is, daar de overeenkomst tot het in 3en plaatsen alleen tot motief had de verschijning in voorjaar'95. Met dit motief verviel ook die noodzakelijkheid. Hij mag natuurlijk niet weten dat Van Deventer hier over geschreven heeft.

Wil de goedheid hebben mij te melden als je aan dit idee gevolg geeft (en Aletrino bezoekt). Want daarmeê staat in verband wat ik hem dezer dagen al of niet schrijven wilde.

Er is eenige haast bij om dat hij, in kwaden luim, zijn roman aan den Gids zoû kunnen toezeggen, die hem reeds meermalen heeft aangezocht.

Vaarwel. Veel genoegen in H. Hartelijke groeten, ook van Cateau.

t.t.

Karel Alb. Th.

439 Frits Roosdorp (zie in deel I, p. 185, noot 299) had aan Van Deyssel op 1 december 1895 een reeks schetsjes, onder de titel Kinderen, toegezonden. Al op 4 december kon hij Van Deyssel bedanken voor diens vriendelijk aanmoedigend antwoord.

440 Van Deventer had op 27 november 1895 letterlijk aan Van Deyssel geschreven: ‘Aletrino is aan een nieuwen roman bezig. Hij is op het oogenblik evenwel violent gekant tegen het T.T. Indien ge zijn medewerking behouden wilt, zult ge een zekere taktiek moeten volgen om hem te verzoenen. Ik vind in Martha veel schoons, en het voorlaatste hoofdstuk haast zonder interruptie glorieus mooi.’

[p. 151]

Frits Roosdorp, pseudoniem van Frederik Cornelis Marie Schröder (1874-1898), de vroeg gestorven schrijver van ‘Kinderen’ (1898).

[p. 152]

Misschien zal ik een paar blzd. aanbieden, over een fransch boek.⁴⁴¹

441 Van Deyssel's voornemen een beschouwing te wijden aan Sept Essais d'Emerson [Confiance en soimême; Compensation; Lois de l'esprit; Le poète; Caractère; L'Ame suprême; Fatalité]. Traduits par I. Will [= M. Mali]. Avec une préface de Maurice Maeterlinck, P. Lacomblez, Bruxelles, 1894, liep jammer genoeg spaak nu Groesbeek hem op 2 januari 1896 moest laten weten dit boek tweemaal te vergeefs gereclameerd te hebben. ‘Wij veronderstellen dat het is uitverkocht of herdrukt wordt.’ Herdrukt zou het overigens eerst worden in 1899, voor de derde maal in 1907 en voor de vierde en laatste maal in 1911.