Algemeen letterkundig lexicon

sonnettenkrans

Aanduiding voor een bepaald soort sonnettencyclus van Italiaanse oorsprong. Ze is gebaseerd op het principe van de concatenatio en wordt gevormd door vijftien sonnetten. De beginregel van het tweede sonnet is gelijk aan de slotregel van de eerste, de slotregel van het tweede is gelijk aan de beginregel van het derde sonnet, enz. Het vijftiende sonnet (zgn. meestersonnet) bestaat uit de beginregels van de veertien eraan voorafgaande sonnetten. Een variant is de Engelse 'crown of sonnets' bestaande uit zeven sonnetten, waarvan ieder sonnet begint met de slotregel van het vorige, terwijl de eindregel van het zevende sonnet dezelfde is als de beginregel van het eerste. Een voorbeeld is de cyclus 'La Corona' (1608?) uit de Holy Sonnets van John Donne.

Sommige dichters gebruiken de term ‘sonnettenkrans’ in ruimere betekenis voor elke sonnettencyclus, zoals J. Perk voor Een Helle-en Hemelvaart (1881), bestaande uit tien sonnetten.

De sonnettenkrans in strikte zin is zeldzaam. Een sonnettencyclus van Fiore del Campo kreeg de titel Een echte sonnettenkrans (1980), maar die titel was niet terecht. Een echte sonnettenkrans is bijv. ‘Koning van Rome’ van F.L. Bastet (Catacomben, 1980, p. 8-22).

Lit: A.T.A. Heijting, Het boek der sonnetten (1911) • H. Grabes (red.), Elizabethan sonnet sequences (1970) • Th.P. Roche, Petrarch and the English sonnet sequences (1989) • P. Claes, Zwarte Zon (2013), p. 123.

sonnettencyclus

sot(t)ie