Christeliicken waerseggher

[p. 48]

Cap. XVII.

Laet d'ander tvvee oock prenten, in t'hert daer toe bereydt:

De seuen Sacramenten, en Christen Rechtigheydt.

⁺GHelijck wy int veurgaende Capittel, vande drij eerste deelen der Christelijcke leeringhe int generale ghesproken hebben, alsoo staet ons nu van d'andere twee te handelen. Dit zijn de seuen H. Sacramenten, ende Christelijcke Rechtveerdigheydt.

Aenghesien datten mensch daerom prinicpalijck [A] gheschapen is ende verlost, op dat hy Godt diene, ende ten eynde het eeuwigh leuen besitte: soo ist seker, dat de kennis ende t'ghebruyck der H. Sacramenten, maeckt dat hy de gratie Christi ontfanghen hebbende, in den dienst die hy Gode schuldigh is, gheoeffent, versterckt, ende vervoordert werdt: want sy als bequame vaten der gratie Godts zijn. Daerom, ten was niet ghenoegh, dat Christus veur ons steruen soude, maer heeft oock willen seker middelen instellen, deurt wettelijck ghebruyck der welcker, wy ons sijne verdiensten mededeelachtigh maecken ende aenschicken souden. Ghelijck het niet ghenoegh en is, dat den medicijn come en remedie stelle, om den siecken te ghenesen: maer die moeten oock op sekere maniere ghenomen ende aenghevoeght⁺ worden, naer den eysch der sieckte: soo de parabole vanden Samaritaen ende ghequetsten ons leert, ende by daghelijcksche experientie bevinden. Dese onser sielen remedien ende medicijnen, als oock rantsoen ende lof-prijs ons leuens, zijn dese H. seuen Sacramenten, van Christo Iesu onser alder waerachtighen Samaritaen ingestelt. Wy moghen deshaluen wel uyt danckbaerheydt tot hem segghen, t'ghene dat de Phariseen hem uyt spijt ende versmaedtheydt opwierpen:⁺ Nónne bene dicimus nos, quia Samaritanus es tu? Segghen wy niet wel ten rechten dat ghy (o Iesu) onsen Samaritaen zijn, ons bewaerder, en medicijn?

⁺ De Christelijcke rechtveerdigheydt is gheleghen, int quaedt te laeten, ende t'goedt te doen: volghende t'woordt vanden Prophete [B] Dauid:⁺ Declina à malo, & fac bonum: Wijckt af van t'quaedt, ende doet het goedt: soo wy dit eygentlijck verhandelen sullen in xxiij. Capittel.

Dese lesse en leeringhe Christi ende der Christenen, dese vijf hoofdt-puncten veurnoemt behelsende, is de Christenen soo noodelijck als de forme en faitsoen, die een saecke den eyssch en naem gheeft, van sulcks als sy is, ende soo sy heet. Dies, Socrates eens gevraeght zijnde, welck het hupste ende fraeyste der dieren was. Hy gaf veur ant-

+ De heylighe Sacramenten.

+ Luc.10.

+ Ioan.8.

+ Christelijcke rechtveerdigheydt.

+ Psal.31. & 36.

[p. t.o.48]

Septem Sacramenta et Ivstitia Christiana. 17.

His superadijcias, quae bina ex ordine restant.
Sacramenta: dein Ius officiumque Piorum.

Laet dander twee oock prenten, int hert daer toe bereyt.
De seuen Sacramenten, en Christen Rechticheyt.

Dis aussy de grace, Le surplus qui face, Parfaits les Chrestiens.
La Iustice entiere, Et le septenaire, Des saints Sacramens.

[p. 49]

woorde: Homo doctrina ornatus: Eenen mensch met gheleertheydt verciert. De Christelijcke leeringhe, alle wetentheydt ende Philosophie te bouen gaende, verciert en volmaeckt soo veel te excellenter den mensch. Die alsdan ten rechten sijnen naem en eyssch van Christene heeft, als hy hem naer het uit-wijsen sijnder professie schickt ende faitsoneert.

Hier op dient seer wel t'ghene dat desen seluen Philosooph aen een van sijn tamilieren eens seyde, als hy sagh ende vernam, dat dien sy seluen seer sorghvuldelijck dede uyt eenen steen naer snijden, by eenen beld-snijder. Ghy hebt, seyt hy, neerstigheydt ghedaen, op dat den steen uwes ghelijck soude werden: ende ghy en draeght gheen sorghe, dat ghy den steen niet ghelijck en wordt. Te kennen gheuende, dat sy meer eenen steen oft block ghelijc zijn, dan eenen mensche, die haer selue met goede leeringhe niet en schicken te werden dat sy met rechte behooren te wesen. Hoe veel te meer moght dit op sulcke Christene menschen gheseyt worden, die niet het minste en weten oft en doen, vant ghene dat de Christelijcke leeringhe aengaet.

Sinte Augustijn, uyt cause dat de Heydenen de Christene leeringhe⁺ versmaedden, segghende dat sy de Republijcke schadelijck was, bewijst in alder manieren, dat de selue profijtigh en noodigh is, om een goede Republijcke te hebben. Ende niet alleen tot een wel-varen, ende eendraghtigheydt der aerdtscher stadt, en regeringhe: maer oock tot een ghewin ende vercrijghen van een eeuwighe, hemelsche, ende goddelijcke Republijcke. Cuius nos ciues efficit Fides, Spes, Charitas: Van welcke (seyt hy) ons het Ghelooue, Hope, en Liefde borghers maecken. Soo en moetmen dan (seyt hy voorts) het Christen ghelooue, noch de Christen leeringhe wijten, maer de sonden der menschen opdragen, als Godt de steden en landen plaeght: te weten, om dat sy de goede leeringhe, wet, en gheboden der Christen Religie niet en houden: maer menighvuldelijck ouer-treden en verdrucken.

+ Augustin. Epistol. 5. ad Marcellinum.

Ghebedt tot wasdom der H. Christen Religie.

PLant in onse herten, o Heer, het waerachtigh Gheloof, vaste Hope, en brandende Liefde: op dat wy deur het ghebruyck der H. Sacramenten, Christelijck leuende, met uwen Heylighen eeuwelijck geloont moghen worden. Amen.