Talen in beweging

Het belang van de leerstoel 'Taalcultuur in Limburg'

Het belang van de leerstoel 'Taalcultuur in Limburg' is groot. Enerzijds maakt de leerstoel de betrokkenheid van de universiteit met de regio zichtbaar, anderzijds wordt door de academische inbedding een brede visie ontwikkeld over hoe algemene processen een eigen vorm krijgen in de dynamische taalcultuur op het lokale niveau. Deze kennisoverdracht zorgt ervoor dat de Limburgse eigenheid het anekdotische, stereotype beeld overstijgt.⁷⁰ Vanuit de leerstoel is enerzijds onderzoek naar en kennisoverdracht mogelijk over hoe kinderen meerdere variëteiten als dialect en Nederlands verwerven en op welke wijze zij dit doen in vergelijking met zogenaamde eentalige kinderen. Anderzijds is kennisoverdracht en inzicht mogelijk over de functies en sociale betekenissen van hybride variëteiten en de talige competenties die daarvoor nodig zijn.

De erkenning van het Limburgs als streektaal door de Nederlandse overheid in 1997 onder deel II van het Europees Handvest voor regionale talen en talen van minderheden⁷¹ is van essentiële betekenis voor de emancipatie van het dialect als spreektaal. De Limburgse streektaal is niet taalkundig te definiëren maar wel sociaal-cultureel in de zin dat mensen zich door dat taalgebruik als een gemeenschap beleven, er waardering voor hebben en diepe gevoelens voor koesteren.⁷² Dit ge-

70 Cornips, Leerssen, De Rooij & Stengs (2009)

71 Belemans (2009), Van Hout & Van de Wijngaard (2006)

72 Christensen (2009)

[p. 16]

meenschapsgevoel is van niet van bovenaf te regelen. Voor een breed gedragen saamhorigheidgevoel hoort van bovenaf geen normering thuis dat kwalificaties als 'zuiver' of 'fout' dialect met zich meebrengt dat sprekers in- en uitsluit op basis van hoe iemand zijn of haar dialect spreekt, en laat staan, schrijft. Normering en bijbehorende kwalificaties vanuit de dominante domeinen karakteriseren sprekers en dialect in stilstand, vastgeklonken aan één plek. Maar mensen zijn voortdurend in beweging en zijn meertalig. Om met de huidige ontwikkelingen mee te groeien in een spanningsveld van standaardisering van het Nederlands, hebben sprekers in alle rangen en standen èn hun minderheidstalen alle ruimte, zelfverzekerdheid en plezier nodig om op alle manieren mee te kùnnen bewegen. Onderzoek naar taalcultuur betekent onderzoek naar en aandacht voor de volledige talige rijkdom in Limburg. Hoe beter we ons met alle talige vormen in alle verscheidenheid kunnen identificeren, hoe vitaler de taalcultuur in Limburg.